Informatiounen fir Flüchtlingen

Schaffen an Aarbechtsplazen an Island

Den Beschäftegungstaux (den Undeel vu Leit, déi schaffen) an Island ass ganz héich. An de meeschte Famillen musse béid Erwuessen normalerweis schaffen fir hiert Heem ze bedreiwen. Wa béid ausserhalb vum Heem schaffen, musse se och géigesäiteg hëllefen fir d'Hausaarbecht ze maachen an hir Kanner opzezéien.

Eng Aarbecht ze hunn ass wichteg, an net nëmme well Dir Sue verdéngt. Et hält Iech och aktiv, involvéiert Iech an der Gesellschaft, hëlleft Iech Frënn ze maachen an Ären Deel an der Gemeinschaft ze spillen; et féiert zu enger méi räicher Liewenserfarung.

Internationale Schutz an Aarbechtsgenehmegungen

Wann Dir ënner internationalem Schutz an Island sidd, kënnt Dir am Land liewen a schaffen. Dir musst net fir eng speziell Aarbechtsgenehmegung gëlle, an Dir kënnt fir all Employé schaffen.

Openthaltserlaabnes op humanitäre Grënn an Aarbechtsgenehmegungen

Wann Dir eng Openthaltserlaabnes op humanitäre Grënn kritt hutt ( af mannúðarástand ), Dir kënnt an Island liewen, awer Dir kënnt net automatesch hei schaffen. Notéiert w.e.g:

• Dir musst d'Direktioun vun der Immigratioun ( Útlendingastofnun ) fir eng temporär Aarbechtsgenehmegung ufroen. Fir dëst ze maachen, musst Dir en Aarbechtskontrakt schécken.
• Aarbechtsgenehmegungen, déi un auslännesch Staatsbierger ausgestallt ginn, déi an Island ënner temporärer Openthaltserlaabnes liewen, si verbonne mat der ID ( kennitala ) vun hirem Patron; wann Dir dës Zort vun Aarbechtsgenehmegung hutt, kënnt Dir nëmmen dofir schaffen. Wann Dir fir en anere Patron wëllt schaffen, musst Dir eng nei Aarbechtsgenehmegung ufroen.
• Eng éischt temporär Aarbechtsgenehmegung gëlt fir maximal eng Dir musst se erneieren wann Dir Är Openthaltserlaabnes erneiert.
• Temporär Aarbechtsgenehmegunge kënne fir bis zu zwee Joer gläichzäiteg erneiert ginn.
• Nodeems Dir fir dräi kontinuéierlech Joer an Island wunnt (huet lögheimili ) an eng temporär Aarbechtsgenehmegung, kënnt Dir eng permanent Aarbechtsgenehmegung ufroen ( óbundið atvinnuleyfi ). Permanent Aarbechtsgenehmegungen sinn net mat engem bestëmmte Patron verbonnen.

D'Direktioun vun der Aarbecht ( Vinnumálastofnun, abbrev. VMST )

Et gëtt eng speziell Equipe vu Personal an der Direktioun fir Flüchtlingen ze beroden an ze hëllefen mat:

• Sich no Aarbecht.
• Berodung iwwer Méiglechkeete fir Studie (Léieren) an Aarbecht.
• Léieren Islännesch a Léieren iwwer Islännesch Gesellschaft.
• Aner Weeër fir aktiv ze bleiwen.
• Schafft mat Ënnerstëtzung.

VMST ass Méindes-Freides vun 09-15 op. Dir kënnt telefonéieren an e Rendez-vous mat engem Beroder (Beroder) buchen. VMST huet Filialen iwwer ganz Island.

Kuckt hei fir deen am noosten ze fannen:

https://www.vinnumalastofnun.is/um-okkur/thjonustuskrifstofur

• Kringlan 1, 103 Reykjavík. Tel.: 515 4800

• Krossmói 4a - 2. Stack, 260 Reykjanesbær Tel.: 515 4800

Aarbechtsaustausch (Aarbechtssichebüroen; Aarbechtsbüroen)

Et gëtt eng speziell Equipe vu Personal bei VMS fir Flüchtlingen ze hëllefen eng Aarbecht ze fannen. Et gëtt och eng Lëscht vun de Beschäftegungsagenturen op der VMS Websäit: https://www.vinnumalastofnun.is/storf-i-bodi/adrar-vinnumidlanir

Dir fannt och Aarbechtsplazen déi hei ugekënnegt ginn:

www.storf.is

www.alfred.is

www.job.visir.is

www.mbl.is/atvinna

www.reykjavik.is/laus-storf

https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/laus-storf-a-starfatorgi

Evaluatioun an Unerkennung vun auslännesch Qualifikatiounen

• ENIC / NARIC Island stellt Hëllef mat der Unerkennung vun Qualifikatiounen (Examen, Grad, Diplomer) vun ausserhalb Island, mee et erausginn net Betribssystemer Lizenzen. http://www.enicnaric.is
• IDAN Education Center (IÐAN fræðslusetur) evaluéiert auslännesch berufflech Qualifikatiounen (ausser fir elektresch Handwierker): https://idan.is
• Rafmennt geréiert d'Evaluatioun an d'Unerkennung vun den Elektrohandelsqualifikatiounen: https://www.rafmennt.is
• D'Direktioun vun der ëffentlecher Gesondheet ( Embætti landlæknis ), d'Direktioun vun der Educatioun ( Menntamálatofnun ) an de Ministère fir Industrien an Innovatioun ( Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið ) ginn Operatiounslizenzen fir d'Beruffer an Handel ënner hirer Autoritéit.

E Beroder bei VMST kann Iech erkläre wou a wéi Dir Är Qualifikatiounen oder Operatiounslizenzen an Island evaluéiert an unerkannt hutt.

Steieren

• De Sozialsystem vun Island gëtt vun de Steieren finanzéiert, déi mir all De Staat notzt déi Sue, déi u Steieren bezuelt hunn, fir d'Käschte vun den ëffentlechen Déngschtleeschtungen, de Schoulsystem, de Gesondheetssystem, d'Stroossen ze bauen an z'erhalen, Beneficer ze bezuelen, etc.
• Akommessteier ( tekjuskattur ) gëtt vun all Léin ofgezunn a geet un de Staat; Gemengesteier ( útsvar ) ass eng Steier op Léin, déi un d'Gemeng (Gemeng) bezuelt gëtt, wou Dir wunnt.

Steier a perséinlech Steierkredit

• Dir musst Steier op all Är Akommes bezuelen an all aner finanziell Hëllef déi Dir kritt.
• Jiddereen kritt e perséinleche Steierkredit ( persónuafsláttur ). Dëst war ISK 56.447 pro Mount am Joer 2020. Dëst bedeit datt wann Dir Steier als ISK 100.000 pro Mount berechent gëtt, bezuelt Dir nëmmen ISK 43.523. Koppele kënnen hir perséinlech Steierkreditter deelen.
• Dir sidd verantwortlech fir wéi Äre perséinleche Steierkredit benotzt gëtt.
• Perséinlech Steierkreditter kënnen net vun engem Joer op dat anert iwwerdroe ginn.
• Äre perséinleche Steierkredit trëtt a Kraaft vum Datum op deem Är Domicil (gesetzlech Adress; lögheimili ) am Nationale Registry registréiert ass. Wann Dir zum Beispill ab Januar Sue verdéngt, awer Är Domicil ass am Mäerz ugemellt, musst Dir sécher sinn, datt Äre Patron net mengt, datt Dir am Januar a Februar e perséinleche Steierkredit hutt; wann dat geschitt, Dir wäert schlussendlech Suen un d'Steier Autoritéiten schëlleg. Dir musst besonnesch virsiichteg sinn, wéi Äre perséinleche Steierkredit benotzt gëtt, wann Dir an zwee oder méi Aarbechtsplazen schafft, wann Dir Bezuelung vum Congé parental ( fæðingarorlofssjóður ) oder vun der Direktioun vun der Aarbecht oder finanziell Hëllef vun Ärer Gemeng kritt.
• Wann Dir duerch Feeler méi wéi 100% perséinleche Steierkredit op Iech ugewannt gëtt (zum Beispill, wann Dir fir méi wéi ee Patron schafft oder Benefice vu méi wéi enger Institutioun kritt), musst Dir Sue fir d'Steier zréckbezuelen Autoritéiten. Dir musst Är Patronen oder aner Bezuelungsquellen soen wéi Äre perséinleche Steierkredit benotzt gëtt a gitt sécher datt de richtege Verhältnis applizéiert gëtt.

Steiererklärungen ( skattaskýrslur, skattframtal )

• Är Steiererklärung ( skattframtal ) ass en Dokument dat all Är Akommes (Léin, Pai) weist an och wat Dir besëtzt (Äre Verméigen) a wéi eng Sue Dir verdankt (Verpflichtungen; skuldir ) während der viregter D'Steierverwaltung muss déi richteg Informatioun hunn, fir datt si kënne berechnen wat Steieren Dir sollt bezuelen oder wéi eng Virdeeler Dir sollt kréien.
• Dir musst Är Steiererklärung online op http://skattur.is am Ufank Mäerz all Joer schécken.
• Dir aloggen op der Steier Websäit mat engem Code vun RSK (Steier Autoritéit) oder benotzt elektronesch ID.
• Islännesch Revenu an Douane (RSK, d'Steierautoritéit) preparéiert Är online Steiererklärung, awer Dir musst et iwwerpréiwen ier se guttgeheescht gëtt.
• Dir kënnt perséinlech an d'Steierbüro zu Reykjavík an Akureyri fir Hëllef mat Ärer Steiererklärung goen oder Hëllef iwwer Telefon um 422-1000 kréien.
• RSK bitt net (Wann Dir keng Islännesch oder Englesch schwätzt, musst Dir Ären eegenen Dolmetscher hunn).

Instruktiounen op Englesch iwwer wéi Dir Är Steiererklärung ofschéckt: https://www.rsk.is/media/baeklingar/rsk_0812_2020.en.pdf

Gewerkschaften

• D'Haaptroll vun de Gewerkschaften ass et mat de Patronen Ofkommes ze maachen iwwer d'Léin an aner Bedéngungen (Vakanzen, Aarbechtszäiten, Krankecongé) déi d'Gewerkschaftsmemberen kréien an hir Interessen um Aarbechtsmaart ze verdeedegen.
• Jiddereen, deen eng Gewerkschaft Cotisatioun (Suen all Mount) bezilt, verdéngt Rechter bei der Gewerkschaft a ka mat der Zäit méi extensiv Rechter sammelen, och iwwer eng kuerz Zäit op der Aarbecht.

Wéi Är Gewerkschaft Iech hëllefe kann

• Mat Informatiounen iwwert Är Rechter a Flichten um Aarbechtsmaart.
• Andeems Dir Iech hëlleft Är Léin ze berechnen.
• Hëlleft Iech wann Dir de Verdacht hutt datt Är Rechter verletzt ginn.
• Verschidden Zorte vu Subventiounen (finanziell Hëllef) an aner Servicer.
• Zougang zu berufflech Rehabilitatioun wann Dir krank sidd oder en Accident op der Aarbecht hutt.
• E puer Gewerkschafte bezuelen en Deel vun de Käschten, wann Dir tëscht verschiddenen Deeler vum Land fir eng Operatioun oder medezinesch Untersuchung muss vun engem Dokter reesen, awer nëmmen wann Dir fir d'éischt Hëllef vun der Sozialversécherungsverwaltung ( Tryggingarstofnun ) an Är Demande ugemellt hutt gouf ofgeleent.

Finanziell Hëllef (Subventiounen) vu Gewerkschaften

• Stipendië fir Iech fir Atelieren deelzehuelen an zesumme mat Ärer Aarbecht ze studéieren.
• Stipendië fir Hëllef fir Är Gesondheet ze verbesseren an ze këmmeren, zB fir Kriibstesten, Massagen, Physiotherapie, Fitnesscoursen, Brëller oder Kontaktlënsen, Hörgeräter, Consultatioune mat Psychologen/Psychiater, etc.
• Promotiounsgeld (finanziell Ënnerstëtzung fir all Dag wann Dir krank sidd; sjukdagpenningar ).
• Stipendië fir Ausgaben ze hëllefen, well Äre Partner oder Kand krank ass.
• Vakanz Subventiounen oder Bezuelung vun de Käschte fir d'Locatioun vun Summervakanzhäiser ( orlofshús ) oder Appartementer fir kuerz Locatioun ( orlofsíbúðir ).

Ënnert dem Dësch bezuelt ginn ( swart vinna )

Wann d'Aarbechter fir hir Aarbecht a boer bezuelt ginn an et gëtt keng Rechnung ( reikningur ), keng Empfang ( kvittun ) a kee Pai-Rutsch ( launaseðill ), nennt een dat 'Bezuelung ënner dem Dësch' ( svört vinna, að vinna svart – ' schwaarz schaffen'). Et ass géint d'Gesetz an et schwächt d'Gesondheetsariichtung, d'Sozialhëllef an d'Erzéiungssystemer. Wann Dir d'Bezuelung 'ënnert dem Dësch' akzeptéiert, verdéngt Dir och keng Rechter wéi aner Aarbechter.

• Dir wäert keng Pai hunn wann Dir an der Vakanz sidd (Joresvakanz).
• Dir hutt keng Pai wann Dir krank sidd oder net no engem Accident schaffe kënnt.
• Dir sidd net verséchert wann Dir en Accident hutt während Dir op der Aarbecht sidd.
• Dir hutt kee Recht op d'Aarbechtslosegkeet (pai wann Dir Är Aarbecht verléiert) oder de Congé parental (Fräizäit no der Gebuert vun engem Kand).

Steierbedruch (Steiervermeidung, Steierbedruch)

• Wann Dir virsiichteg evitéiert Steieren ze bezuelen, musst Dir eng Geldstrof bezuelen vun op d'mannst zweemol de Betrag deen Dir sollt bezuelen. D'Strof kann esou vill wéi zéng Mol de Betrag sinn.
• Fir grouss Steierbedruch kënnt Dir bis zu sechs an de Prisong goen.

Kanner an hir Rechter

Leit ënner 18 Joer ginn als Kanner klasséiert. Si sinn legal Mannerjäregen (si kënnen net Verantwortung no Gesetz iwwerhuelen) an hir Elteren sinn hir Erzéiungsberechtegten. D’Elteren hunn eng Pflicht no hire Kanner ze këmmeren, ëm si ze këmmeren a mat Respekt ze behandelen. Wann d'Elteren wichteg Entscheedunge fir hir Kanner huelen, solle se hir Meenung nolauschteren a se respektéieren, jee no dem Alter a senger Reife vun de Kanner. Wat d'Kand méi al ass, wat méi seng Meenung solle zielen.

• D'Kanner hunn d'Recht Zäit mat hiren Elteren ze verbréngen, och wann d'Elteren net liewen
• D'Elteren hunn eng Pflicht hir Kanner géint respektlos Behandlung, mental Grausamkeet a kierperlech Gewalt ze schützen. Elteren däerfen net gewalteg vis-à-vis vun hire Kanner behuelen.
• D'Elteren hunn eng Pflicht hire Kanner Wunnengen, Kleeder, Iessen, Schoulausrüstung an aner néideg Saachen ze bidden.

(Dës Informatioun kënnt vun der Websäit vum Kannerombudsmann, https://www.barn.is/born-og- ungdomar/rettindi-barna-og-unglinga/ )

• Kierperlech (kierperlech) Strof ass verbueden. Dir kënnt Rot an Hëllef vun engem Sozialaarbechter froen mat Weeër fir Kanner opzezéien, déi an Island unerkannt sinn.
• Laut islännescht Gesetz ass weiblech Genitalmutilatioun streng verbueden, egal ob et an Island gemaach gëtt oder De Saz, deen et mécht, ka bis zu 16 Joer Prisong sinn. Souwuel de Verbriecheversuch, wéi och d'Bedeelegung un esou engem Akt, sinn och bestrooft. D'Gesetz ass applicabel fir all islännesch Bierger, wéi och déi, déi an Island wunnen, zur Zäit vum Verbriechen.
• Kanner kënnen net bestuet ginn an All Bestietnes Zertifikat dat weist datt eng oder béid Persounen an engem Bestietnes ënner dem Alter waren 18 an der Zäit vum Bestietnes ass net als valabel an Island akzeptéiert.

Fir méi Informatiounen iwwer Kannerrechter an Island, kuckt:

• https://www.barn.is/born-og-unglingar/rettindi-barna-og-unglinga/
• https://www.island.is/born
• https://reykjavik.is/rettindi-barna

Preschool

• Preschool (Spillschoul) ass déi éischt Etapp vum Schoulsystem an Island, an ass fir Kanner vu 6 a méi jonk. Preschools verfollegen e spezielle Programm (National Curriculum Guide).
• Preschool ass net obligatoresch an Island, awer ongeféier 96% vun de Kanner am Alter vun 3-5 derbäi
• Preschool Personal si Fachleit déi trainéiert gi fir Kanner ze léieren, ze educéieren an ze këmmeren. Et gëtt vill Efforte geleet fir datt si sech gutt fillen an hir Talenter maximal entwéckelen, no jidderee seng Bedierfnesser.
• Kanner am Spillschoul léieren duerch Spill a maachen Dës Aktivitéite leeën d'Basis fir hir Ausbildung am nächste Schoulniveau. Kanner, déi duerch de Spillschoul gaangen sinn, si besser virbereet fir an der Juniorschoul (obligatoresch) ze léieren. Dat gëllt besonnesch bei de Kanner, déi doheem net op Islännesch schwätzen: Si léieren et am Spillschoul.
• Preschoolaktivitéite ginn Kanner, deenen hir Mammesprooch (éischt Sprooch) net Islännesch ass, eng gutt Basis op Islännesch. Gläichzäiteg ginn d'Elteren encouragéiert fir dem Kand seng éischtsproocheg Kompetenzen a Léieren op verschidde Manéieren z'ënnerstëtzen.
• D’Spillschoul probéieren esou wäit wéi méiglech ze suergen, datt wichteg Informatioune fir d’Kanner an hir Elteren an anere Sprooche presentéiert ginn.
• D'Eltere mussen hir Kanner fir Spillplazen aschreiwen. Dir maacht dat op den Online (Computer) Systemer vun de Gemengen (lokal Autoritéiten; zum Beispill Reykjavík, Kópavogur). Fir dëst musst Dir eng elektronesch ID hunn.
• D’Gemengen subventionéieren (bezuelen e groussen Deel vun de Käschte vun) de Spillschoulen, mä de Spillschoul ass net ganz gratis. D'Käschte fir all Mount sinn liicht anescht vun enger Plaz op déi aner. Elteren, déi eenzel sinn, oder studéieren oder déi méi wéi ee Kand am Spillschoul besichen, bezuelen eng méi kleng Käschten.
• Kanner am Spillschoul spillen déi meescht Deeg dobaussen, dofir ass et wichteg, datt si entspriechend Kleedung no dem Wieder hunn (kale Wand, Schnéi, Reen oder Sonn). http://morsmal.no/no/foreldre-norsk/2382-kle-barna-riktig-i-vinterkulda
• D'Eltere bleiwen déi éischt Deeg mat hire Kanner am Spillschoul fir hinnen ze hëllefen sech dru gewinnt ze ginn. Do kréien d'Elteren all déi wichtegst Informatioune matgedeelt.
• Fir méi iwwer Spillschoulen a verschiddene Sproochen, kuckt d' Reykjavík City Websäit: https://reykjavik.is/baeklingar-fyrir-foreldra-brochures-parents

Juniorschoul ( grunnskóli; obligatoresch Schoul, bis 16 Joer)

• Geméiss Gesetz mussen all Kanner an Island vun 6-16 Joer goen
• All Schoul schafft no dem Nationale Curriculum Guide fir Flichte, dee vum Althingi (Parlament) festgeluecht gëtt. All Kanner hunn e gläiche Recht op d'Schoul an d'Personal probéiert hinnen an der Schoul gutt ze fillen a Fortschrëtter mat hirer Schoulaarbecht ze maachen.
• All Juniorschoulen verfollegen e spezielle Programm fir Kanner ze hëllefen an der Schoul unzepassen (passen) wa se net Islännesch doheem schwätzen.
• Kanner, deenen hir Heemsprooch net Islännesch ass, hunn d'Recht Islännesch als zweet Sprooch ze léieren. Hir Elteren ginn och encouragéiert hinnen ze hëllefen hir eege Heemsprooch op verschidde Manéieren ze léieren.
• D’Juniorschoule probéieren esou wäit wéi méiglech ze suergen, datt Informatiounen, déi fir de Kontakt tëscht den Enseignanten an den Elteren wichteg sinn, iwwersat ginn.
• D'Eltere mussen hir Kanner fir d'Junior- an No-Schoul-Aktivitéiten umellen. Dir maacht dat op den Online- (Computer-) Systemer vun de Gemengen (lokal Autoritéiten; zum Beispill Reykjavík, Kópavogur). Fir dëst musst Dir eng elektronesch ID hunn.
• Juniorschoul an Island ass gratis.
• Déi meescht Kanner ginn an d'lokal Juniorschoul an hirer Géigend. Si sinn a Klassen no Alter gruppéiert, net no Fäegkeet.
• D'Elteren hunn d'Pflicht der Schoul ze soen, ob e Kand krank ass oder aus anere Grënn d'Schoul muss verpassen. Dir musst de Schoulmeeschter schrëftlech froen fir d'Erlaabnis fir Äert Kand aus iergendengem Grond net an d'Schoul ze goen.
• https://mml.reykjavik.is/bruarsmidi/

Juniorschoul, no-Schoul Ariichtungen a sozial Zentren

• Sport a Schwammen si obligatoresch fir all Kanner an islännesche Juniorschoulen. Normalerweis sinn Jongen a Meedercher zesummen an dëse Lektioune.
• Schüler (Kanner) an islännesche Juniorschoule ginn zweemol am Dag fir kuerz Pausen dobaussen, also ass et wichteg datt si richteg Kleeder fir d'Wieder hunn.
• Et ass wichteg fir d'Kanner gesond Snack Iessen mat an d'Schoul ze bréngen. Séissegkeeten sinn net erlaabt an Junior Si sollten Waasser bréngen fir ze drénken (net Uebstjus). An de meeschte Schoule kënnen d'Kanner an der Mëtteszäit waarm Iessen iessen. D'Eltere mussen eng kleng Käschte fir dës Iessen bezuelen.
• A ville Gemengeberäicher kënnen d’Schüler bei hiren Hausaufgaben hëllefen, entweder an der Schoul oder an der lokaler Bibliothéik.
• Déi meescht Schoulen hunn No-Schoul Ariichtungen ( frístundaheimili ) déi organiséiert Fräizäitaktivitéiten fir Kanner vun 6-9 Joer no der Schoul ubitt; Dir musst eng kleng Käschte bezuelen fir dëst. D'Kanner hunn d'Chance mateneen ze schwätzen, Frënn ze maachen an Islännesch ze léieren andeems se zesumme spillen
• An de meeschte Beräicher, entweder an de Schoulen oder no bei hinnen, ginn et sozial Zentren ( Félagsmiðstöðvar ) déi sozial Aktivitéite fir Kanner vun 10-16 Joer ubidden. Dës sinn entwéckelt fir se an enger positiver sozialer Interaktioun ze involvéieren. E puer Zentren sinn am spéiden Nomëtteg an Owend op; anerer an der Schoulpaus oder der Mëttespaus an der Schoul.

Schoulen an Island - Traditiounen an Douane

D'Juniorschoulen hunn Schoulrot, Schülercomitéen an Elterevereenegungen, déi sech ëm d'Interessen vun de Schüler këmmeren.

• Am Laf vum Joer ginn e puer speziell Evenementer statt: Parteien an Ausflich, déi vun der Schoul, vum Schülercomité, vun de Klassevertrieder oder vun den Elteren organiséiert ginn.
• Et ass wichteg datt Dir an d'Schoul kommunizéieren an zesumme schaffen. Dir trefft d'Enseignanten zweemol am Joer fir iwwer Är Kanner ze schwätzen a wéi et hinnen an der Schoul geet. Wann Dir wëllt, sollt Dir Iech gären méi dacks mat der Schoul kontaktéieren.
• Et ass wichteg datt Dir (d'Elteren) mat Äre Kanner op Klassefeier kommt fir hinnen Opmierksamkeet an Ënnerstëtzung ze ginn, Äert Kand am Schoulëmfeld ze gesinn, ze kucken wat an der Schoul leeft an Är Kanner hir Klassekomeroden an hir Elteren begéinen.
• Et ass üblech datt d'Eltere vu Kanner déi zesumme spillen och vill Kontakt matenee hunn.
• Gebuertsdag Parteien si wichteg sozial Evenementer fir Kanner an Island. Kanner, déi Gebuertsdag no zesummen hunn, deelen dacks eng Party fir méi kënnen ze invitéieren Heiansdo invitéieren se nëmme Meedercher, oder nëmmen Jongen, oder d'ganz Klass, an et ass wichteg net iergendeen eraus ze loossen. D'Elteren maachen dacks en Accord iwwer wéi vill Kaddoen kaschten.
• Kanner an de Juniorschoulen droen normalerweis keng Schoul

Sport, Konscht a Fräizäitaktivitéiten

Et gëtt ugeholl datt d'Kanner u Fräizäitaktivitéiten (ausserhalb vun de Schoulzäiten) deelhuelen: Sport, Konscht a Spiller. Dës Aktivitéite spillen e wäertvollen Deel a präventiven Moossnamen. Dir sidd opgefuerdert Är Kanner z'ënnerstëtzen an ze hëllefen, mat anere Kanner aktiv un dësen organiséierten Aktivitéiten deelzehuelen. Et ass wichteg ze wëssen iwwer d'Aktivitéiten déi an Ärer Géigend ugebuede ginn. Wann Dir déi richteg Aktivitéit fir Är Kanner fannt, hëlleft dëst hinnen Frënn ze maachen an hinnen d'Chance ze ginn fir Gewunnecht ze ginn ass Island ze schwätzen. Déi meescht Gemenge ginn Subventiounen (Suenbezuelungen) fir Kanner et méiglech ze maachen Fräizäitaktivitéiten nozekucken.

• D’Haaptzil vun de Subventiounen ass et fir all Kanner a Jugendlecher (6-18 Joer) méiglech ze maachen, u positiven No-Schoulaktivitéiten deelzehuelen, egal vu wéi enger Zort vun Heiser se kommen an ob hir Elteren räich oder aarm sinn.
• D'Subventiounen sinn net d'selwecht an alle Gemengen (Stied) awer sinn ISK 35.000 - 50.000 pro Joer pro Kand.
• Subventiounen ginn elektronesch (Online) bezuelt, direkt un de Sport- oder Fräizäitveräin
• An de meeschte Gemengen musst Dir Iech am lokalen Online-System aschreiwen (z.B. Rafræn Reykjavík , Mitt Reykjanes oder Mínar síður an Hafnarfjörður) fir Är Kanner fir Schoul, Spillschoul, Fräizäitaktivitéiten, etc. eng elektronesch ID ( rafræn skilriki ).

Lycée ( Héichschoul )

• De Lycée preparéiert d'Schüler op d'Aarbecht eraus oder weider mat weidere Framhaldsskólar á landinu
• Lycée ass net obligatoresch, mä déi, déi d'Junior (obligatoresch) Schoul ofgeschloss hunn an d'Junior-Examen oder Äquivalent gemaach hunn, oder 16 ginn, kënnen an de Lycée ufänken. Innritun í framhaldsschoul
• Fir méi Informatiounen, kuckt: https://www.island.is/framhaldsskolar

Regelen iwwer Outdoor Stonnen fir Kanner

D'Gesetz an Island seet wéi laang Kanner vun 0-16 Joer owes dobausse kënnen ouni Erwuessener Opsiicht. Dës Reegele sollen dofir suergen, datt Kanner an engem sécheren a gesonden Ëmfeld mat genuch Schlof opwuessen.

Outdoor Stonnen fir Kanner während der Schoulzäit (Vum 1. September bis 1. Mee):

Kanner, 12 Joer al oder méi jonk, dierfen no 20:00 Auer net ausserhalb vun hirem Heem sinn.

Kanner vun 13 bis 16 Joer däerfen no 22:00 Auer net ausserhalb vun hirem Heem sinn.

Am Summer (vum 1. Mee bis 1. September):

Kanner, 12 Joer al oder méi jonk, dierfen no 22:00 Auer net ausserhalb vun hirem Heem sinn.

Kanner vun 13 bis 16 Joer däerfen no 24:00 Auer net ausserhalb vun hirem Heem sinn.

Elteren an Betreiber hunn absolut Rechter dës Outdoor Stonnen ze reduzéieren. Dës Reegele sinn am Aklang mat den islännesche Kannerschutzgesetzer a verbueden Kanner op ëffentleche Plazen no den uginnene Stonnen ouni Erwuessenen Iwwerwaachung. Dës Regele kënnen befreit ginn, wann Kanner vun 13 bis 16 Joer vun enger offizieller Schoul, Sport oder Jugendhaus ënnerwee sinn. Dem Kand säi Gebuertsjoer gëlt anstatt säi Gebuertsdag.

Gemengerot sozial Servicer. Hëllef fir Kanner

• Am Gemengerot ginn et Educatiounsberoder, Psychologen a Logopedienten, déi mat Berodung an aner Servicer fir Elteren vun de Kanner am Spillschoul an an der Primärschoul hëllefe kënnen.
• D'Personal (Sozialaarbechter) vun Ärer lokaler Sozialservice ( Félagsþjónusta ) sinn do fir Berodung iwwer finanziell (Suen) Problemer, Drogenmëssbrauch, Betreiung vun Kanner, Krankheeten, Froen iwwert Zougang tëscht Kanner an Elteren wou d'Elteren gescheed sinn an aner Problemer.
• Dir kënnt bei de Sozialservicer fir eng speziell finanziell Hëllef ufroen fir ze hëllefen beim Bezuelen vun de Preschoolgelder (Käschten), d'Bezuele vu Schouliessen, Fräizäitaktivitéiten , Summercampen oder Sport- a Fräizäitaktivitéiten. D'Quantitéiten u verfügbar sinn net an alle Beräicher déiselwecht.
• Dir musst drun erënneren datt all d'Demande getrennt berücksichtegt ginn an all Gemeng huet seng eege Reegelen déi gefollegt musse ginn wann d'Subventiounen bezuelt ginn.

Kannergeld

• Kannergeld ass eng Allocation (Suenbezuelung) vun der Steierverwaltung un d'Elteren (oder eenzel/gescheedelteren) fir d'Kanner, déi mat hinnen wunnen.
• Kannergeld ass Akommes-Zesummenhang. Dëst bedeit datt wann Dir niddereg Léin hutt, Dir méi héich Benefice bezuelt kritt; wann Dir méi Sue verdéngt, gëtt de Benefice Betrag méi kleng.
• D’Kannergeld gëtt den 1. Februar, den 1. Mee, den 1. Juni an den 1
• Nodeems e Kand gebuer ass, oder seng legal Domicil ( lögheimili ) op Island geplënnert ass, kann et bis zu engem Joer oder méi daueren ier d'Eltere Kannergeld bezuelt kréien. Paiementer fänken am Joer no der Gebuert oder Plënneren; mä si baséiert op der Undeel vun der Referenz Joer Rescht. Beispill: fir e Kand, deen an der Mëtt vum Joer gebuer gëtt, gëtt de Benefice – am Joer drop – mat ronn 50% vum ganzen Taux bezuelt; wann d'Gebuert méi fréi am Joer ass, gëtt den Undeel méi grouss; wann et méi spéit ass, wäert et méi kleng sinn. Voll Benefice, bei 100%, gëtt nëmmen am drëtte Joer bezuelt.
• Flüchtlingen kënnen zousätzlech Bezuelungen vun de Sozialservicer ufroen fir de ganze Betrag ze decken. Dir musst drun erënneren datt all d'Demande getrennt berücksichtegt ginn an all Gemeng huet seng eege Reegelen déi gefollegt musse ginn wann d'Ausbezuele vun de Benefice gemaach ginn.

D'Sozialversécherungsverwaltung (TR) a Bezuelungen fir Kanner

Kannerbetreiung ( meðlag ) ass eng monatlech Bezuelung vun engem Elterendeel un en aneren, fir d'Betreiung vun engem Kand, wa se net zesumme liewen (oder no der Scheedung). D'Kand ass registréiert als wunnen mat engem Elterendeel; den aneren Elterendeel bezilt. Dës Bezuelungen sinn, gesetzlech, de Besëtz vum Kand a solle fir seng Ënnerstëtzung benotzt ginn. Dir kënnt d'Sozialversécherungsverwaltung ufroen ( Tryggingastofnun ríkisins , TR) d'Bezuelungen sammelen an Iech bezuelen.

• • Dir musst d'Gebuert vum Kand ofginn

Kannerpensioun ass eng monatlecht Bezuelung vun der Sozialversécherungsverwaltung (TR) wann ee vun den Elteren vum Kand dout ass oder Alterspensioun, Behënnerungsgeld oder Rehabilitatiounspensioun kritt.

• • E Certificat, oder Bericht, vun der UNO Flüchtlingsagentur (UNHCR) oder der Immigratiounsagentur muss ofgeliwwert ginn fir den Doud vum Elterendeel oder eng aner Situatioun z'iwwerpréiwen.

Mamm oder Pappengeld. Dëst sinn monatlecht Bezuelungen vun TR un eenzel Elteren, déi zwee oder méi Kanner hunn, déi legal bei hinnen wunnen.

Sozialversécherungsverwaltung (Tryggingastofnun, TR): https://www.tr.is/

• • Uwendungen: Dir mellt Iech iwwer Meng Säiten ( minar Säiten ) op der TR Websäit: https://innskraning.island.is/?id=minarsidur.tr.is
  • Uwendungsformulare sinn op: https://www.tr.is/tryggingastofnun/umsoknir
  • Fir Informatiounen iwwer TR, op Englesch: https://www.tr.is/en

Nëtzlech Informatiounen

• Umboðsmaður barna (The Children's Ombudsman) schafft fir datt d'Rechter an d'Interessen vun de Kanner Jidderee ka bei den Kannerombudsmann ufroen, a Froen vun de Kanner selwer kréien ëmmer Prioritéit. Tel.: 522-8999
• Kannertelefon – gratis: 800-5999 E-Mail: ub@barn.is
• Við og börnin okkar – Eis Kanner an eis – Informatiounen fir Familljen an Island (op Islännesch an Englesch).

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ; Icelandic Health Insurance)

• Als Flüchtling hutt Dir datselwecht Recht op Gesondheetsservicer an op Versécherung vum SÍ wéi aner Leit an Island.
• Wann Dir just internationale Schutz kritt hutt, oder eng Openthaltserlaabnes an Island aus humanitäre Grënn, musst Dir net den Zoustand erfëllen fir hei ze wunnen fir 6 Méint ier Dir fir d'Gesondheet qualifizéiert sidd (An anere Wierder, Dir sidd direkt vun der Krankeversécherung ofgedeckt. )
• SÍ bezillt en Deel vun de Käschte vun der medizinescher Behandlung a vun de verschriwwene Medikamenter, déi bestëmmte Viraussetzungen entspriechen.
• UTL schéckt Informatioun un d'SÍ fir datt Dir an der Krankekeess ageschriwwen sidd.
• Wann Dir ausserhalb vun der Metropolregioun wunnt, kënnt Dir Subventiounen (Suen) ufroen fir en Deel vun de Rees- oder Ënnerkonftskäschte (eng Plaz fir ze bleiwen) fir zwou Reesen all Joer fir medizinesch Behandlung ze decken, oder méi wann Dir widderholl Reese maache musst . Dir musst Iech am Viraus (virun der Rees) fir dës Subventiounen ufroen, ausser an Noutfäll. Fir weider Informatiounen, kuckt:

https://www.sjukra.is/heilbrigdisthjonusta/ferdakostnadur/

https://www.sjukra.is/heilbrigdisthjonusta/sjukrahotel//

Réttindagátt Sjúkratrygginga Íslands (SÍ's 'Entitlements window')

Réttindagátt ass en Online-Informatiounsportal, eng Zort vu 'meng Säiten', déi Iech d'Versécherung weist, op déi Dir berechtegt hutt (e Recht op hutt). Do kann een sech bei engem Dokter an engem Zänndokter umellen an all déi Dokumenter, déi ee muss schécken, op eng sécher a sécher Manéier schécken. Dir kënnt déi folgend fannen:

• Egal ob Dir d'Recht hutt datt SÍ méi bezuelt fir d'Käschte vun der medizinescher Behandlung, Medikamenter (Drogen) an aner Gesondheetsservicer.
• Quittungen vun Dokteren, déi un d'SÍ geschéckt goufen, wat de SÍ bezuelt huet an ob Dir d'Recht hutt op e Remboursement (Bezuelung) vun de Käschten, déi Dir bezuelt hutt. Dir musst Är Bankdetailer (Kontnummer) an Réttindagátt umellen, fir datt Dir Bezuelungen ka gemaach ginn.
• D'Positioun op Ärer Remise Kaart a Rezept
• Weider Informatiounen iwwert Réttindagátt SÍ: https://rg.sjukra.is/Account/Login.aspx

D'Gesondheetsservicer

D'Gesondheetsservicer vun Island sinn an verschidden Deeler an Niveauen opgedeelt.

• Lokal Gesondheetszentren ( Heilsugæslustöðvar, Heilsugæslan ). Dës bidden allgemeng medezinesch Servicer (Dokter Servicer) an och Infirmière, dorënner doheem Pfleeg a Gesondheetsversuergung. Si këmmeren sech mat klengen Accidenter a plötzlechen Krankheeten. Si sinn de wichtegsten Deel vun de Gesondheetsservicer ausser de Spideeler.
• Spideeler ( Spidoler, Hospital ) bidden Servicer fir Leit, déi méi spezialiséiert Behandlung musse maachen a vun Infirmièren an Dokteren versuergt ginn, entweder Better als In-Patienten besetzen oder ambulant sinn. , a Kannersektiounen.
• Spezialist Servicer ( Spezialistservice ). Dës gi meeschtens a privaten Praktiken zur Verfügung gestallt, entweder vun eenzelne Spezialisten oder vun Teams déi zesumme schaffen.

Ënnert dem Patienterechtsgesetz, wann Dir net Islännesch versteet, hutt Dir d'Recht en Dolmetscher ze hunn (een deen Är Sprooch schwätze kann) fir Iech Informatiounen iwwer Är Gesondheet a medezinesch Behandlung z'erklären, déi Dir kritt, asw. frot en Dolmetscher wann Dir Äre Rendez-vous mat engem Dokter an engem Gesondheetszenter oder Spidol bucht.

Heilsugæsla (lokal Gesondheetszenter)

• De Gesondheetszenter ( Heilsugæslan ) an Ärer Regioun ass déi éischt Plaz fir medizinesch Servicer ze goen. Dir kënnt Telefon fir Berodung vun enger Infirmière; fir mat engem Dokter ze schwätzen, musst Dir fir d'éischt e Rendez-vous maachen (eng Zäit fir eng Versammlung organiséieren). Wann Dir en Dolmetscher braucht (een deen Är Sprooch schwätzt) musst Dir dat soen wann Dir de Rendez-vous maacht.
• Wann Är Kanner eng Spezialistbehandlung brauchen, ass et wichteg fir unzefänken an d'Gesondheetszentrum ( Heilsugæsla ) ze goen an eng Referenz (eng Ufro) ze kréien. Dëst wäert d'Käschte fir de Spezialist ze gesinn.
• Dir kënnt Iech bei all Gesondheet aschreiwen Entweder gitt an de Gesondheetszenter ( Heilsugæslustöð ) an Ärer Géigend, mat Ärem ID Dokument, oder registréiert Iech online bei Réttindagátt sjúkratrygginga . Richtungen, kuckt: https://www.sjukra.is/media/frettamyndir/Hvernig-skoda-eg-og-breyti- skraningu-a-heilsugaeslustod—leidbeiningar.pdf

Psychologen a Physiotherapeuten

Psychologen a Physiotherapeuten hunn normalerweis hir eege privat Praktiken.

• Wann en Dokter eng Referratioun (Ufro; tilvísun ) schreift fir Iech vun engem Physiotherapeut ze behandelen, bezuele SÍ 90% vun de Gesamtkäschten.
• SÍ deelt net d'Käschte fir an e Privat ze goen. Dir kënnt awer bei Är Gewerkschaft ( stéttarfélag ) oder déi lokal Sozialservicer ( Gesellschaftsþjónusta ) fir finanziell Hëllef ufroen.

Heilsuvera

• Heilsuvera https://www.heilsuvera.is/ ass eng Websäit mat Informatiounen iwwer Gesondheetsprobleemer.
• Am Deel "Meng Säiten " vun Heilsuvera kënnt Dir d'Personal vun de Gesondheetsservicer kontaktéieren an Informatiounen iwwer Ären eegene Medeziner, Rezepter, etc.
• Dir kënnt Heisluvera benotzen fir Rendez-vousen mam Dokter ze buchen, d'Resultater vun den Tester erauszefannen, d'Rezepter (fir Medikamenter) ze erneieren asw.
• Dir musst Iech fir elektronesch Identifikatioun registréiert hunn ( rafræn skilríki) fir meng Säiten zu Heilsuvera opzemaachen.

Gesondheetsariichtungen ausserhalb vun der Metropol (Haaptstad) Beräich

Gesondheetsariichtung op méi klenge Plazen ausserhalb vun der Metropolregioun gëtt vun de regionalen Gesondheetsinstituter geliwwert. Dëst sinn déi folgend:

Vesturland (Westen Island) https://www.hve.is/

Vestfirðir (Westfjords) http://hvest.is/

Norðurland (Nord Island) https://www.hsn.is/is

Austurland (Ost Island) https://www.hsa.is/

Suðurland (Süd Island) https://www.hsu.is/

Suðurnes https://www.hss.is/

Apdikten (Apotheken, Apdikten; Apótek ) ausserhalb vun der Metropolregioun: Yfirlit yfir apótekin á landsbyggðinni :

https://info.lifdununa.is/apotek-a-landsbyggdinni/

Metropolitan Health Service ( Heilsugæsla á höfuðborgarsvæðinu )

• De Metropolitan Gesondheetsservice bedreift 15 Gesondheetszentren zu Reykjavík, Seltjarnarnes, Mosfellsumdæmi, Kópavogur, Garðabær an Hafnarfjörður.
• Fir eng Ëmfro vun dëse Gesondheetszentren an eng Kaart déi weist wou se sinn , kuckt: https://www.heilsugaeslan.is/heilsugaeslustodvar/

Spezialist Servicer ( Sérfræðiþjónusta )

• Spezialiste schaffen souwuel an de Gesondheetsinstituter wéi an der privater Praxis. An e puer Fäll braucht Dir eng Referenz (Ufro; tilvísun ) vun Ärem ordinären Dokter fir bei hinnen ze goen; an aneren (zum Beispill Gynekologen - Spezialisten déi Frae behandelen) kënnt Dir einfach telefonéieren an e Rendez-vous arrangéieren.
• Et kascht méi fir bei e Spezialist ze goen wéi bei en normalen Dokter an engem Gesondheetszenter ( Heilsugæsla ), also am beschten am Gesondheetszenter ufänken.

Zänn Behandlung

• SÍ deelt d'Käschte vun Zänn Behandlung fir Kanner. Dir musst eng Tax vun ISK 2.500 bezuelen fir all Besuch vum Zänndokter vun engem Kand, awer ofgesinn ass d'Zännbehandlung vun Äre Kanner gratis.
• Dir sollt Är Kanner all Joer bei den Zänndokter fir eng Kontroll huelen fir Zännverfall ze vermeiden. Waart net bis d'Kand iwwer Zännwéi beschwéiert.
• SÍ deelt d'Käschte vun Zänn Behandlung fir Senioren (iwwer 67 Joer), Leit mat Behënnerung Bewäertungen an Destinatairen vun Rééducatioun Pensiounen vun der Sozialversécherung Administration (TR). Et bezilt 50% vun de Käschte vun der Zännbehandlung.
• SÍ bezilt näischt fir d'Käschte vun der Zännbehandlung fir Erwuessener (18-66 Joer). Dir kënnt bei Ärer Gewerkschaft ( stéttarfélag ) e Subventioun ufroen fir mat dëse Käschten ze hëllefen.
• Wann Dir als Flüchtling net fir eng Subventioun vun Ärer Gewerkschaft ( stéttarfélag ) qualifizéiert sidd, kënnt Dir bei de Sozialservicer ( Félagsþjónustan ) eng Subventioun ufroen fir en Deel vun Ären Zännbehandlungskäschte ze bezuelen.

Medizinesch Servicer ausserhalb vun normal Büro Stonnen

• Wann Dir dréngend d'Servicer vun engem Dokter oder Infirmière ausserhalb vun den Ëffnungszäiten vun de Gesondheetszenter braucht, rufft Dir un d'Læknavaktin (den Service Apotheke) um Tel. 1700.
• D'Dokteren an de lokale Gesondheetskliniken an de Gesondheetsinstituter ausserhalb vun der Metropol beäntweren Uruff owes oder um Weekend, awer wann Dir kënnt, dann ass et besser se am Dag ze gesinn, oder den Telefonsservice ze benotzen, Tel. 1700 fir Berodung, well d'Ariichtungen an der Dageszäit besser sinn.
• Læknavaktin fir d'Metropolregioun ass um zweete Stack vum Akafszenter Austurver um Háaleitisbraut 68, 108 Reykjavík, Tel. 1700, http://laeknavaktin.is / . Et ass op vun 17:00-23:30 op Wochendeeg an 9:00-23:30 um Weekend.
• Pädiatrie (Kannerdokteren) lafen en Owend- a Weekendservice zu Domus Medica zu Reykjavík. Dir kënnt Rendez-vousen ab 12:30 op Wochendeeg a vun 10:30 um Weekend. Domus Medica ass op Egilsgata 3, 101 Reykjavík, Tel. 563-1010.
• Fir Noutfall (Accidenter a plötzlech schwéier Krankheet) Telefon 112.

Noutfall: Wat ze maachen, wou goen

Am Noutfall, wann et eng sérieux Gefor fir d'Gesondheet, d'Liewen oder d'Propriétéit ass, rufft d'Noutlinn un, Fir méi iwwer d'Noutlinn, kuckt: https://www.112.is/

• Ausserhalb der Metropolregioun ginn et Accident an Noutfall (A&E Departementer, bráðamóttökur ) an de regionale Spideeler an all Deel vum Land. Et ass wichteg ze wëssen, wou dës sinn a wou an engem Noutfall goen.
• Et kascht vill méi fir d'Noutdéngschter ze benotzen wéi am Dag bei den Dokter an enger Gesondheetszenter ze goen. Denkt och drun datt Dir fir Ambulanzservicer bezuelt musst. Aus dësem Grond ass et recommandéiert d'A&E Servicer nëmmen an echte Noutfäll ze benotzen.

Accident & Emergency, A&E (Bráðamóttaka ) am Landspítali

• Bráðamóttakan í Fossvogi D'A&E-Receptioun am Landspítali zu Fossvogur ass 24 Stonnen den Dag, 7 Deeg an der Woch, d'ganzt Joer op. Do kënnt Dir fir d'Behandlung fir plötzlech schwéier Krankheeten oder Accidentverletzungen dohinner goen, déi net op d'Prozedur an de Gesondheetszenteren oder am After-Hour-Service vun der Læknavaktin waarden. : 543-2000.
• Bráðamóttaka barna Fir Kanner ass d'Noutopnahm vum Kannerhospital (Barnaspítala Hringsins) op der Hringbraut 24 Stonnen op Dëst ass fir Kanner a Jugendlecher bis 18. Tel.: 543-1000. Opgepasst bei Verletzungsfäll sollen d'Kanner an d'A&E am Landsphär zu Fossvogur goen.
• Bráðamóttaka geðsviðs D'Noutopnahm vun der Psychiatrescher Ward vum Landspítala (fir mental Stéierungen) ass um Rez-de-Chaussée vun der Psychiatrescher Departement op der Hringbraut. : 543-4050. Dir kënnt dohinner goen ouni e Rendez-vous fir dréngend Behandlung fir psychiatresch Problemer ze maachen.
  • Geöffnet: 12:00-19:00 Uhr Mo.-Fr. an 13:00-17:00 um Weekend an Feierdeeg. Am Noutfall ausserhalb vun dësen Stonnen kënnt Dir an d'A&E Empfang ( bráðamóttaka ) zu Fossvogur goen.
• Fir Informatiounen iwwer aner Noutempfangsunitéite vum Landpítali, kuckt hei: https://www.landspitali.is/sjuklingar-adstandendur/deildir-og-thjonusta/bradamottokur/

D'Noutlinn 112 ( Neyðarlínan )

• D'Telefonsnummer am Noutfall ass den 112. Dir benotzt déi selwecht Nummer am Noutfall fir d'Police, d'Pompjeeën, d'Ambulanz, d'Sich- a Rettungsequipen, d'Zivilschutz, d'Kannerschutzkommissioun an d'Küstegarde ze kontaktéieren.
• Neyðarlínan wäert probéieren en Dolmetscher zur Verfügung ze stellen, deen Är Sprooch schwätzt, wann dëst als dréngend néideg ugesi gëtt. Dir sollt üben fir ze soen wat fir eng Sprooch Dir schwätzt, op Islännesch oder Englesch (zum Beispill 'Ég tala arabísku'; 'Ech schwätzen arabesch'), fir datt de richtegen Dolmetscher fonnt gëtt.
• Wann Dir Telefon mat engem Handy mat enger islännesch Kaart benotzt, wäert Neyðarlínan fäheg sinn Är Positioun ze Situéiert, awer net de Buedem oder Sall wou Dir bannen engem Dir sollt Praxis soen Är Adress an ginn Detailer vun wou Dir wunnt.
• Jiddereen, och d'Kanner, muss wëssen, wéi een den 112 telefonéiert.
• D'Leit an Island kënnen d'Police vertrauen. Et gëtt kee Grond Angscht ze hunn d'Police ëm Hëllef ze froen wann Dir se braucht.
• Fir weider Informatiounen kuckt: 112.is

Feier Sécherheet

• Rauchmelder ( reykskynjarar ) si bëlleg a si kënnen Är Et sollen Dampmelder an all Heem sinn.
• Op Rauchmelder gëtt et e klengt Liicht dat blénkt Et soll dat maachen: dëst weist datt d'Batterie Kraaft huet an den Detektor richteg funktionnéiert.
• Wann d'Batterie an engem Dampmelder Kraaft verléiert, fänkt den Detektor un ze "cheep" (haut, kuerz Kläng all puer Minutten). Dëst bedeit Dir sollt d'Batterie ersetzen an se erëm opsetzen.
• Dir kënnt Dampmelder mat Batterien kafen, déi bis zu 10 daueren
• Dir kënnt Dampmelder an elektresch Geschäfter, Hardware Geschäfter, Öryggismiðstöðin, Securitas an online kafen.
• Benotzt kee Waasser fir Feier op engem elektreschen Uewen ze läschen. Dir sollt eng Feierdecken benotzen an iwwer d'Et ass am beschten eng Feierdecken op der Mauer an Ärer Kichen ze halen, awer net ze no beim Uewen.

Verkéier Sécherheet

• Geméiss dem Gesetz muss jiddereen, deen an engem Passagéierauto reest, e Sécherheetsgurt oder aner Sécherheetsausrüstung undoen.
• Kanner ënner 36 kg (oder manner wéi 135 cm grouss) solle speziell Autossécherheetsausrüstung benotzen a sëtzen an engem Autostull oder op engem Autokëssen mat engem Réck, mat der Sécherheetsgurt befestegt. Vergewëssert Iech datt Dir Sécherheetsausrüstung benotzt, déi dem Kand seng Gréisst a Gewiicht passt, an datt Still fir Puppelcher (ënner 1 Joer al) de richtege Wee sinn.
• Kanner ënner 150 cm grouss däerfen net am Virsëtz sëtzen vis-à-vis vun enger aktivéierter Airbag.
• Kanner ënner 16 Joer musse Sécherheetshelme benotzen wann se reiden. Helm muss déi richteg Gréisst a richteg ugepasst sinn.
• Et gëtt recommandéiert datt Erwuessen och Sécherheet benotzen. Si ginn e wäertvolle Schutz, an et ass wichteg datt Erwuessener hir Kanner e gudde Beispill virstellen.
• Cyclisten mussen am Wanter Luuchten a Pneuen benotzen.
• Autobesëtzer mussen entweder ganzjäreg Pneuen benotzen oder op Wanterpneuen fir Wanterfueren änneren.

Islännesch Wanter

• Island läit op enger nërdlecher Dëst gëtt et hell Summerowenter awer laang Däischtertperioden am Wanter. Ëm d'Wantersonnewend den 21. Dezember steet d'Sonn eréischt e puer Stonnen iwwer dem Horizont.
• Am däischteren Wanterméint ass wichteg Reflektoren ( endurskinsmerki ) op Är Kleeder ze droen wann Dir Spadséiergank (dëst gëllt besonnesch fir Kanner). Dir kënnt och kleng Luuchten kafen fir d'Kanner op hir Schoultasche ze hunn, fir datt se siichtbar sinn wann se an d'Schoul goen.
• D'Wieder an Island ännert sech ganz séier; Wantere sinn Et ass wichteg richteg unzedoen fir Zäit dobaussen ze verbréngen an op kale Wand a Reen oder Schnéi virbereet ze sinn.
• E Wollen Hut, Händschen (gestréckte Handschuesch), e waarme Pullover, eng winddicht Baussejacket mat enger Kapuze, waarm Stiwwelen mat décke Sole, an heiansdo Äisstécker ( mannbroddar, Spikes befestegt ënner Schong) - dat sinn d'Saachen déi Dir braucht Islännesch Wanterwieder ze konfrontéieren, mat Wand, Reen, Schnéi an Äis.
• Op hellen, rouegen Deeg am Wanter a Fréijoer gesäit et dacks no schéint Wieder dobaussen aus, awer wann Dir erausgeet, fannt Dir datt et ganz ass. Dëst nennt een heiansdo gluggaveður ('Fënsterwieder') an et ass wichteg net duerch Erscheinungen ze täuschen. Gitt sécher datt Dir an Är Kanner wierklech gutt gekleet sinn ier Dir erausgitt.

Vitamin D

• Wéinst wéi wéineg sonneg Deeg mir an Island kënnen erwaarden, réit d'Direktioun vun der Ëffentlech Gesondheet jidderengem fir Vitamin D Ergänzungen ze huelen, entweder a Tablettform oder duerch Baajau ( lýsi ). NB, datt Omega 3 an Hai-Leber Ueleg Pëllen normalerweis net Vitamin D enthalen ausser den Hiersteller speziell an der Produktbeschreiwung ernimmt.
• Recommandéiert deeglech Konsum vu Lýsi ass wéi follegt: Puppelcher iwwer 6 Méint al: 1 Teelöffel, Kanner vu 6 Joer a méi al: 1 Esslöffel
• Recommandéiert deeglech Konsum vu Vitamin D ass wéi follegt: 0 bis 9 Joer: 10 μg (400 AE) pro Dag, 10 bis 70 Joer: 15 μg (600 AE) pro Dag a 71 Joer a méi al: 20 μg (800 AE) pro Dag Dag.

Wiederwarnungen (Warnungen)

• Op senger Websäit https://www.vedur.is/ den islännesche Meterologeschen Office ( Veðurstofa Íslands ) publizéiert Prognosen an Warnungen iwwer d'Wieder, Äerdbiewen, Vulkanausbréch a Lawinen. Do gesäit een och ob d'Nordliichter ( Aurora borealis ) solle blénken.
• D'National Road Administration ( Vegagerðin ) huet Informatiounen iwwer den Zoustand vun de Stroossen iwwer ganz Island publizéiert. Dir kënnt eng App vun der Vegagerðin eroflueden, op der Websäit http://www.vegagerdin.is/ opmaachen oder um Telefon 1777 fir aktuell Informatiounen ier Dir op eng Rees an en aneren Deel vum Land geet.
• D'Eltere vu Kanner an de Spillschoulen (Spillschoul) a Juniorschoulen (bis 16 Joer) sollten d'Wiederalarmer suergfälteg iwwerpréiwen an d'Message vum Met Office verfollegen. op oder vun der Schoul oder no-Schoul Aktivitéiten. Denkt w.e.g. datt d'Aktivitéiten no der Schoul wéinst dem Wieder ofgesot oder fréi ophalen kënnen. Eng Rout Warnung heescht, datt kee sech soll bewegen, ausser et ass absolut néideg; déi normal Schoulen sinn zou, mä d’Spillschoulen an d’Juniorschoulen bleiwen op mat minimalem Personalniveau, fir datt d’Leit, déi un essentiell Aarbecht involvéiert sinn (Rettungsdéngschter, Police, Pompjeeën a Sich-a-Rettungsteams) d’Kanner an hirer Betreiung loossen an Schaffe goen.

Äerdbiewen a Vulkanausbréch

• Island läit op der Grenz tëscht tektonesche Placke an ass iwwer engem 'Hot Spot'. Als Resultat sinn Äerdbiewen (Zidderen) a Vulkanausbréch relativ heefeg.
• Vill Äerdzidder ginn all Dag a villen Deeler vun Island festgestallt, awer déi meescht si sou kleng datt d'Leit se net bemierken. Gebaier an Island sinn entworf a gebaut fir Äerdzidderen ze widderstoen, an déi meescht vun de gréisseren Äerdbiewen geschéien wäit ewech vun Bevëlkerungszentren, sou datt et ganz rar ass datt se zu Schued oder Verletzung féieren.
• Et goufen 44 Vulkanausbréch an Island zënter Déi bekanntst Ausbréch, déi vill Leit sech nach erënneren, waren déi am Eyjafjallajökull am Joer 2010 an op de Vestmannaeyjar Inselen am Joer 1973.
• De Met Office publizéiert eng Ëmfrokaart déi den aktuelle Status vu bekannte Vulkaner an Island weist: http://www.vedur.is/skjalftar-og-eldgos/eldgos/ , déi vun Dag zu Dag aktualiséiert gëtt. Eruptioune kënnen zu Lavastréim, Pimpsten an Äschefäll mat Toxine (gëfteg Chemikalien) an der Äsche, Gëftgas, Blëtz, Gletscher Iwwerschwemmungen (wann de Vulkan ënner Äis ass) a Gezäitewellen (Tsunami) entstoen. Ausbroch hunn net dacks Affer oder Schied un Immobilie verursaacht.
• Wann Ausbréch stattfannen, kann et néideg sinn, Leit aus Geforegebidder ze evakuéieren an d'Stroossen op ze halen. Dëst fuerdert eng séier Äntwert vun den Zivilverdeedegungsautoritéiten. An esou engem Fall musst Dir verantwortlech handelen an Uweisunge vun den Zivilverdeedegungsautoritéiten befollegen.

Häuslech Gewalt

Gewalt ass illegal an Island, souwuel doheem wéi och dobaussen. All Gewalt an engem Heem wou Kanner sinn zielt och als Gewalt géint Kanner.

Fir Berodung a Fäll vu Gewalt am Stot kënnt Dir Iech kontaktéieren:

• D'Sozialservicer ( Félagsþjónustan ) an all Gemeng.
• Bjarkarhlíð. https://www.bjarkarhlid.is/
• The Women's Refuge ( Kvennaathvarf ) https://www.kvennaathvarf.is/

Wann Dir international Schutz duerch Famill Reunifikatioun gefeiert hutt, mee Scheedung Äre Mann / Fra op Grond vun gewaltsam Behandlung, der Direktioun vun Immigratioun ( Útlendingastofnun , UTL) kann Iech hëllefen eng nei Demande fir eng Openthaltserlaabnes.

Gewalt géint Kanner

Jiddereen an Island huet eng Verpflichtung vum Gesetz d'Kannerschutzautoritéiten z'informéieren wa se Grond hunn ze gleewen:

• Datt d'Kanner an onzefridden Konditioune fir hir Wuesstem an Entwécklung liewen.
• Datt d'Kanner u Gewalt oder aner degradéierend Behandlung ausgesat sinn.
• Datt d'Gesondheet an d'Entwécklung vun de Kanner eescht a Gefor ass.

Jiddereen huet och eng Pflicht, laut Gesetz, de Kannerschutzautoritéiten ze soen, wann et Grond gëtt ze verdächtegen datt d'Liewe vun engem ongebuerene Kand a Gefor ass, zB wann d'Mamm Alkohol mëssbraucht oder Drogen hëlt oder wa se eng gewaltsam Behandlung gëtt.

Op der Homepage vun der Kannerschutzorganisatioun ( Barnaverndarstofa ) gëtt et eng Lëscht vun de Kannergesondheetscomitéen: http://www.bvs.is/almenningur/barnaverndarnefndir/ .

Dir kënnt och e Sozialarbeiter am lokalen Service Sociale (F élagsþjónusta) kontaktéieren. Am Noutfall rufft d'Noutlinn ( Neyðarlínan ), 112 un .

Noutempfang fir Affer vu sexueller Gewalt ( Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis )

• Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis D'Eenheet vun der Noutopfang fir Affer vu sexueller Gewalt ass fir jiddereen op, ouni Referenz vun engem Dokter.
• Wann Dir an d'Receptiounsunitéit wëllt goen, ass et am beschten fir d'éischt ze telefonéieren. D'Eenheet ass am Spidol Landspítalinn zu Fossvogur (virum Bústaðarvegur). Telefon 543-2000 a frot no der Neyðarmóttaka (Sexual Violence Unit).
• Medizinesch (inklusiv gynäologesch) Untersuchung a Behandlung.
• Forensesch medizinesch Untersuchung; Beweiser fir méiglech juristesch Handlungen (Verfollegung) erhale bleiwen.
• Servicer si gratis.
• Confidentialitéit: Ären Numm, an all Informatioun déi Dir gitt, ginn op kenger Etapp ëffentlech gemaach.
• Et ass wichteg sou séier wéi méiglech no der Tëschefall (Vergewaltegung oder aner Attack) an d'Eenheet ze kommen. Wäscht net ier Dir iwwerpréift gëtt a geheien net ewech, oder wäscht, Kleeder oder all aner Beweiser op der Plaz vum Verbriechen.

The Women's Refuge ( Kvennaathvarfið )

Kvennaathvarfið ass e Refuge (eng sécher Plaz) fir Fraen. Et huet Ariichtungen zu Reykjavík an Akureyri.

• Fir Fraen an hir Kanner, wann et net méi sécher ass fir si doheem ze liewen wéinst Gewalt, normalerweis vum Mann/Papp oder engem anere Familljemember.
• Kvennaathvarfið ass och fir Fraen déi vergewaltegt goufen oder handele goufen (gezwongen op Island ze reesen an Sex Aarbecht ze engagéieren) oder sexuell exploitéiert.
• https://www.kvennaathvarf.is/

Noutfall Telefon

Affer vu Gewalt / Handel / Vergewaltegung a Leit, déi fir si handelen, kënne Kontakt Kvennaathvarfið fir Ënnerstëtzung an / oder Berodung um 561 1205 (Reykjavík) oder 561 1206 (Akureyri). Dëse Service ass 24 Stonnen den Dag op.

Liewen am Refugiéen

Wann et onméiglech gëtt, oder geféierlech, an hiren Heiser weider ze liewen wéinst kierperlecher Gewalt oder mentaler Grausamkeet a Verfolgung, kënne Fraen an hir Kanner gratis um Kvennaathvarfið bleiwen.

Interviewen a Rotschléi

Fraen an anerer, déi am Numm handelen, kënnen an de Refuge kommen fir gratis Ënnerstëtzung, Berodung an Informatioun ouni tatsächlech do ze bleiwen. Rendez-vous (Versammlung; Entrevue) um Telefon um 561 1205 buchen.

Bjarkarhlíð

Bjarkarhlíð ass en Zentrum fir d'Affer vu Gewalt. Et ass um Bústaðarvegur zu Reykjavík.

• Berodung (Berodung), Ënnerstëtzung an Informatioun fir Affer vu Gewalt.
• Koordinéiert Servicer, alles-zu-eent Plaz.
• Individuell Interviewen.
• Juristesch Berodung.
• Sozial Berodung.
• Hëllef (Hëllef) fir Affer vum Mënschenhandel.
• All Servicer zu Bjarkarhlíð si gratis.

D'Telefonsnummer vu Bjarkarhlíð ass 553-3000.

Et ass op vun 9-17 Méindes-freides.

Dir kënnt e Rendez-vous op http://bjarkarhlid.is buchen

Dir kënnt och eng E-Mail op bjarkarhlid@bjarkarhlid.is schécken

Sicht iergendwou fir ze wunnen

• Nodeems Dir de Flüchtlingsstatus an Island kritt hutt, kënnt Dir weider an der Ënnerkunft (Plaz) wunnen fir Leit, déi fir internationale Schutz ufroen fir nëmmen zwou Wochen méi. Dofir ass et wichteg fir iergendwou ze wunnen.
• Ënnerkonft (Wunnengen, Appartementer) fir ze lounen fannt Dir op de folgende Websäiten: http://leigulistinn.is/

https://www.al.is/

https://www.leiga.is

http://fasteignir.visir.is/#rent

https://www.mbl.is/fasteignir/leiga/

https://www.heimavellir.is/

https://bland.is/solutorg/fasteignir/herbergi-ibudir-husnaedi-til-leigu/?categoryId=59&sub=1

https://leiguskjol.is/leiguvefur/ibudir/leit/

Facebook: Sich no "Leiga" (Loyer)

Lease (Mietvertrag, Mietvertrag, húsaleigukontraktur )

• E Leasing gëtt Iech, als Locataire, bestëmmt
• De Loyer ass registréiert beim Distriktskommissär Büro ( sýslumaður ). Dir fannt de Bezierkskommissär an Ärer Géigend hei: https://www.syslumenn.is/
• Dir musst e Leasing weisen fir e Prêt fir d'Depot ze gëllen fir d'Bezuelung vum Loyer ze garantéieren, Loyervirdeeler (Suen déi Dir vun der Tax zréckkënnt) a speziell Hëllef fir Är Wunnengskäschten ze decken.
• Dir musst en Depot un Äre Proprietaire bezuelen fir ze garantéieren datt Dir Äre Loyer bezuelt a fir méiglech Schued un der Immobilie ze decken. Dir kënnt bei de Sozialservicer e Prêt ufroen fir dëst ze decken, oder alternativ iwwer https://leiguvernd.is oder https://leiguskjol.is .
• Denkt drun: et ass wichteg d'Appartement gutt ze behandelen, d'Regelen ze halen an Äre Loyer op der rietser Säit ze bezuelen Wann Dir dëst maacht, kritt Dir eng gutt Referenz vum Proprietaire, deen hëlleft wann Dir en anert Appartement lount.

Notifikatiounsperiod fir e Lease ofzeschléissen

• D'Kënnegungsperiod fir e Lease fir eng onbestëmmten Zäit ass:
  • 3 Méint - souwuel fir Proprietär wéi Locataire - fir de Loyer vun engem Zëmmer.
  • 6 Méint fir Loyer vun engem Appartement (Appartement), awer 3 Méint wann Dir (de Locataire) net richteg Informatioune ginn hutt oder net de Konditiounen am Lease erfëllen.
• Wann de Loyer fir eng bestëmmten Zäit ass, da leeft se of (gëtt op en Enn) um Datum, deen ausgemaach ass, a weder Dir nach de Proprietaire muss Iech virdru matdeelen Wann Dir als Locataire net all néideg Informatioune gitt, oder wann Dir net de Konditiounen, déi am Leasing uginn, entsprécht, kann de Proprietaire e Lease fir eng definitiv Period mat 3 Méint Première opzeschléissen (ophalen).

Logement Benefice

• D'Wunnengsgeld ass eng monatlecht Bezuelung geduecht fir Leit mat nidderegem Akommes ze hëllefen hir ze bezuelen
• De Logementsvirdeel hänkt vun der Zomm vum Loyer of, deen Dir musst bezuelen, der Unzuel vun de Leit an Ärem Heem an hirem kombinéierten Akommes a Verbëndlechkeete vun all deene Leit.
• Dir musst e registréierte Lease schécken.
• Dir musst Är Domicil ( lögheimili ; d'Plaz wou Dir als wunnen ugemellt sidd) op Är nei Adress transferéieren ier Dir Iech fir de Logementsgeld ufrot. https://www.skra.is/umsoknir/rafraen-skil/flutningstilkynning/
• Dir mellt Iech hei fir de Logementsgeld un: https://www.husbot.is
• Fir méi Informatiounen, kuckt: https://hms.is/husnaedisbaetur/housing-benefit/

Sozialhëllef mam Logement

E Sozialarbeiter kann Iech hëllefen fir finanziell Hëllef ze bewerben mat de Käschte fir eng Wunneng ze lounen an ze mëschen. Denkt drun datt all Demande no Ären Ëmstänn berücksichtegt gëtt an Dir musst all d'Konditioune erfëllen, déi d'Gemengenverwaltung stellt fir ze qualifizéieren Hëllef.

• Prêten, déi ausgestallt gi fir datt Dir den Depot op de Mietwunnengen bezuele kënnt, sinn normalerweis gläich 2-3 Méint Loyer.
• Miwwelsubventioun: Dëst ass fir Iech ze hëllefen déi néideg Miwwelen (Better, Dëscher, Still) an Ausrüstung (e Frigo, Uewen, Wäschmaschinn, Toaster, Kettel, ). D'Quantitéiten sinn:
  • Bis zu ISK 100.000 (maximal) fir normal Miwwelen.
  • Bis zu ISK 100.000 (maximal) fir néideg Ausrüstung (elektresch Apparater).
  • ISK 50.000 zousätzlech Subventioun fir all Kand.
• Besonnesch Ënnerstëtzung fir Wunnengen: Monatlech Bezuelungen op de Logement Dës speziell Hëllef variéiert vun enger Gemeng zu enger anerer.

Dépôten op gelount Appartementer

• Et ass üblech datt de Locataire als Garantie am Ufank vun der Loyerzäit eng Kautioun (Sëcherheet) gläich wéi 2 oder 3 Méint Loyer muss bezuelen. Dir kënnt e Prêt ufroen fir dëst ze decken; engem Sozialaarbechter kann Iech mat der Demande hëllefen. Dir musst e puer vun dësem Prêt all Mount zréckbezuelen.
• Den Depot gëtt op Äre Bankkonto zréckbezuelt wann Dir erausgeet.
• Wann Dir erausgeet, ass et wichteg d'Appartement an engem gudden Zoustand zréckzeginn, mat allem wéi et war wéi Dir erakënnt, fir datt Dir Är Kautioun integral zréck kritt.
• Gewéinlech Ënnerhalt (kleng Reparaturen) ass Är Verantwortung; wann Problemer optrieden (z. B. eng Fuite am Daach) muss een direkt dem Proprietaire (Besëtzer) soen.
• Dir, de Locataire, sidd verantwortlech fir all Schued, deen Dir op d'D'Käschte fir all Schued ze reparéieren, deen Dir verursaacht, zum Beispill un de Buedem, Maueren, Ariichtungen, asw., ginn vun Ärem Depot ofgezunn. Wann d'Käschte méi wéi Ären Depot sinn, musst Dir vläicht méi bezuelen.
• Wann Dir eppes un eng Mauer, oder um Buedem oder Plafong fixéiere wëllt, Lächer bohren oder molen, musst Dir fir d'éischt beim Proprietaire ëm d'Erlaabnis froen.
• Wann Dir fir d'éischt an d'Appartement plënnert, ass et eng gutt Iddi Fotoe vun eppes Ongewéinleches ze maachen, wat Dir mierkt a Kopien un de Proprietaire per E-Mail ze schécken fir den Zoustand vun der Wunneng ze weisen wéi se un d'Iwwerreechung komm ass. verantwortlech gemaach fir all Schued, dee schonn do war ier Dir erakënnt.

Gemeinsame Schued u gelounte Raimlechkeeten (Appartementer, Appartementer)

Denkt un dës Reegele fir ze vermeiden datt d'Raimlechkeete schueden:

• Fiichtegkeet (fiicht) ass dacks e Problem an Island. Waarmt Waasser ass bëlleg, sou datt d'Leit éischter vill benotzen: an der Dusch, am Bad, Spullmaschinn a Wäschen. Vergewëssert Iech d'Feuchtigkeit dobannen (Waasser an der Loft) ze reduzéieren andeems Dir Fënsteren opmaacht an all Zëmmer fir 10-15 Minuten ausluet. e puer Mol all Dag, a wëschen all Waasser dat op de Windowsill formt.
• Gidd ni Waasser direkt op de Buedem wann Dir botzt: Benotzt e Stoff a dréckt extra Waasser aus ier Dir de Buedem wëschen.
• Et ass d'Gewunnecht an Island keng Schong unzedoen Wann Dir an Äre Schong an d'Haus trëppelt, ginn d'Feuchtigkeit an d'Dreck mat hinne bruecht, wat de Buedem beschiedegt.
• Benotzt ëmmer e Schnëttbrett (aus Holz oder Plastik) fir ze schneiden an ze schneiden Ni direkt op Dëscher an Aarbechtsbänken schneiden.

Gemeinsam Deeler ( sameignir - Deeler vum Gebai déi Dir mat aneren deelt)

• An de meeschte Multi-Propriétaire Wunnengen (Flathaus, Appartementsblocken) gëtt et eng Awunnerverband ( húsfélag ). D' Hausfélag hält Reunioune fir Problemer ze diskutéieren, Regele fir d'Gebai eens ze ginn an ze entscheeden wéi vill Leit all Mount un e gemeinsame Fong ( hússjóður ) bezuelen.
• Heiansdo bezilt d' Hausfélag eng Botzfirma fir déi Deeler vum Gebai ze botzen, déi jidderee benotzt, awer keen huet (den Aganksberäich, d'Trap, d'Wäschzëmmer, d'Gangen, ); heiansdo deelen d'Propriétairen oder d'Bewunner dës Aarbecht an huelen se ofwiesselnd fir d'Botzen ze maachen.
• Vëloen, Stullstull, Wagonen an heiansdo Schnéi-Schlitten kënnen an der Cycleymsla gehale ginn. Dir sollt net aner Saachen an dëse gemeinsame Plazen halen; all Appartement huet normalerweis säin eegene Späicherraum ( Geymsla ) fir Är eege Saachen ze halen.
• Dir musst de System erausfannen fir d'Wäschmaschinn (Raum fir Kleeder ze wäschen), Wäsch- an Trocknermaschinnen a Kleedertrockner ze benotzen.
• Halen der Dreckskëscht Sall propper an uerdentlech an sécherstellen, datt Dir Saache fir Recycling Zortéieren ( endurvinnsla ) an hinnen an déi richteg Poubellen (fir Pabeier a Plastik, Fläschen, etc.); et sinn Schëlder op der Spëtzt déi weisen wat all Poubelle fir ass. Huelt Plastik a Pabeier net an den normale Dreck. Akkuen, geféierlech Substanzen ( Spilliefni : Säuren, Ueleg, Faarwen, asw.) an Dreck, déi net an déi gewéinlech Dreckskëschte kommen, mussen an déi lokal Sammelcontainer oder Recyclingsfirmen (Endurvinnslan, Sorpa) bruecht ginn.
• Nuets muss Rou a Rou sinn, tëscht 10 m. (22.00) an 7.00 (07.00): keng haart Musek hunn oder Kaméidi maachen, déi aner Leit stéieren.

ID Zuel ( Kennitala; kt )

• E Sozialarbeiter oder Äre Kontaktpersoun bei der Direktioun vun der Immigratioun ( Útlendingastofnun, UTL) kann kucken fir ze kucken wéini Är ID Nummer ( kennitala ) prett an aktivéiert ass.
• Wann Är ID fäerdeg ass, kann d'Sozialservicer ( Gesellschaftsþjónustan ) Iech hëllefen fir finanziell Hëllef ze bewerben.
• Maacht e Rendez-vous (Versammlung) mat engem Sozialarbeiter a gëlt fir all Hëllef (Suen an Hëllef) op déi Dir e Recht hutt.
• D'Direktioun (UTL) schéckt Iech eng SMS fir Iech ze soen wéini Dir kënnt fir Är Openthaltserlaabneskaart ( dvalarleyfiskort ) um Dalvegur 18, 201 Kópavogur ofzehuelen.

Bankkonto

• Dir musst e Bankkonto opmaachen ( bankareikningur ) soubal Dir Är Openthaltserlaabnes hutt
• Ehepartner (bestuete Leit, Mann a Fra, oder aner Partnerschaften) musse jidderee e separate Bankkonto opmaachen.
• Är Paien (Pai), finanziell Hëllef (Suen Subventiounen; fjárhagsaðstoð ) a Bezuelungen vun den Autoritéiten ginn ëmmer op Bankkonten bezuelt.
• Dir kënnt d'Bank wielen wou Dir Äre Kont wëllt hunn. Huelt mat Iech Är Openthaltserlaabnes Kaart ( dvalarleyfiskort ) an Äre Pass oder reesen Dokumenter wann Dir se hunn.
• Et ass eng gutt Iddi fir d'éischt d'Bank ze telefonéieren an ze froen ob Dir e Rendez-vous maache musst (Buch eng Zäit fir een an der Bank ze treffen).
• Dir musst bei d'Sozialservicer ( Gesellschaftsþjónustan ) goen an d'Detailer vun Ärer Bankkontonummer ginn, fir datt se op Är Demande fir finanziell Hëllef gesat ka ginn.

Online Banking ( Homebanki, Netbanki ; Home Banking; Elektronesch Banking)

• Dir musst Iech fir eng Online Banking Ariichtung ( heimabanki , netbanki ) ufroen fir datt Dir kënnt gesinn wat Dir op Ärem Kont hutt an Är Rechnungen (Rechnungen; reikningar ) bezuelen.
• Dir kënnt d'Personal vun der Bank froen Iech ze hëllefen d'Online-App ( netbankaappið) op Ärem Smartphone erofzelueden.
• Memoréiert Äre PIN (d' Personal I dentitéitsnummer déi Dir benotzt fir Bezuelungen vun Ärem Bankkonto ze maachen). Huelt et net op Iech, op eng Manéier opgeschriwwen, datt een anere kéint verstoen a benotzen wa se fannen. Sot net anere Leit Äre PIN (net emol d'Police oder d'Personal vun der Bank, oder Leit déi Dir net kennt).
• NB: e puer vun de Saachen, déi an Ärer Netbanki bezuelt ginn, sinn als optional markéiert ( valgreiðslur ). Dës sinn normalerweis vu karitativen Ufro fir Dir sidd fräi ze entscheeden ob Dir se bezuelt oder net. Dir kënnt se läschen ( verbrauchen ) wann Dir gewielt hutt se net ze bezuelen.
• Déi meescht fakultativ Bezuelungsrechnungen ( valgreiðslur ) kommen an Ärer Netbanki, awer si kënnen och an der Also et ass wichteg ze wëssen fir wat Rechnungen sinn ier Dir decidéiert se ze bezuelen.

Elektronesch Identifikatioun (Rafræn skilríki)

• Dëst ass e Wee fir Är Identitéit ze beweisen (wien Dir sidd) wann Dir elektronesch Kommunikatioun benotzt (Websäiten um Internet). Elektronesch Identifikatioun benotzen ( rafræn skilríki ) ass grad wéi en ID Dokument ze weisen. Dir kënnt et benotze fir Formulairen online z'ënnerschreiwen a wann Dir et maacht, wäert et déiselwecht Bedeitung hunn wéi wann Dir op Pabeier mat Ärer eegener Hand ënnerschriwwen hutt.
• Dir musst rafræn skilríki benotzen fir Iech selwer z'identifizéieren wann Dir opmaacht, an heiansdo ënnerschreift, Websäiten an Online-Dokumenter déi vill Regierungsinstituter, Gemengen (lokal Autoritéiten) a Banken benotzen.
• Jiddereen muss rafræn skilríki hunn. Ehepartner (Mann a Fraen) oder Membere vun anere Familljepartnerschaften, mussen all hir eegen hunn.
• Dir kënnt fir rafræn skilríki an all Bank ufroen, oder iwwer Auðkenni ( https://www.audkenni.is/ )
• Wann Dir Iech fir rafræn skilríki bewerbt, musst Dir e Smartphone (Handy) mat enger islännescher Nummer an engem gültege Führerschäin hunn oder Reesdokumenter ausgestallt vum Departement vun der Immigratioun (UTL) ginn als ID Dokumenter akzeptéiert anstatt e Führerschäin oder Pass. .
• Weider Informatiounen: https://www.skilriki.is/ an https://www.audkenni.is/

Flüchtlingsreesen Dokumenter

• Wann Dir als Flüchtling net e Pass aus Ärem Heemechtsland kann weisen, musst Dir Reesdokumenter ufroen. Dës ginn als ID Dokumenter akzeptéiert wéi e Führerschäin oder Pass.
• Dir kënnt fir Reesdokumenter an d'Direktioun vun der Immigratioun ufroen ( Útlendingastofnun, UTL). Si kaschten ISK 5.600.
• Dir kënnt en Bewerbungsformular vum UTL-Büro zu Bæjarhraun ofhuelen. Dëst ass Dënschdes bis Donneschdes vun 10.00 bis 12.00 Auer op. Wann Dir ausserhalb vun der Haaptstad wunnt, kënnt Dir e Formulaire vun Ärem lokalen Distriktskommissariat ( sýslumaður ) ophuelen an et och do ofginn.
• D'Personal vun der UTL hëlleft Iech net Ären Umeldungsformular auszefëllen.
• Dir musst Äre Bewerbungsformular am UTL Büro um Dalvegur 18, 201 Kópavogur ofginn, an d'Frais do bezuelen, oder un de Bæjarhraun Büro, mat engem Empfang fir d'Bezuelung.
• Wann Är Demande ugeholl gouf, kritt Dir e Message deen Iech urufft fir Är Foto ze huelen.
• Nodeems Är Foto gemaach gouf, dauert et nach 7-10 Deeg ier Är Reesdokumenter ausgestallt ginn.
• Bei der UTL gëtt un enger méi einfacher Prozedur fir d'Fro vun der Rees geschafft

Päss fir auslännesch Staatsbierger

• Wann Dir aus humanitäre Grënn Schutz kritt hutt, kënnt Dir en Auslännerpass amplaz temporär Reesdokumenter kréien.
• D'Differenz ass, datt mat reesen Dokumenter, Dir kënnt an all Länner ausser Ärem Heemechtsland reesen; mat engem auslännesche Nationalpass kënnt Dir an all Länner reesen , och Äert Heemechtsland.
• D'Uwendungsprozedur ass d'selwecht wéi fir Reesdokumenter.

Icelandic Health Insurance (SÍ; Sjúkratryggingar Íslands)

• Wann Dir just de Status vun engem Flüchtlingslageren kritt, oder Schutz op humanitäre Grënn, d'Regel verlaangt 6 Méint Residenz an Island ier Dir fir Krankeversécherung qualifizéieren wäert net gëllen; an anere Wierder, Dir wäert Krankeversécherung direkt hunn.
• Flüchtlingen hunn déi selwecht Rechter mat SÍ wéi all aner an Island.
• SÍ bezillt en Deel vun de Käschte vun der medizinescher Behandlung a vun de verschriwwene Medikamenter, déi bestëmmte Viraussetzungen entspriechen.
• D'UTL schéckt Informatioun un d'SÍ fir datt Flüchtlingen an der Krankekeess ageschriwwen ginn.

CHECKLIST: Éischt Schrëtt nodeems se de Flüchtlingsstatus kritt hunn

_ Schreift Ären Numm op Är Bréifkëscht fir sécher ze sinn datt Dir Mail kritt, dorënner wichteg Bréiwer vun der Direktioun vun der Immigratioun (Útlendingastofnun, ÚTL).

_ Kritt eng Foto fir Är Openthaltserlaabneskaart ( dvalarleyfiskort )

• • Fotoe ginn am ÚTL Büro gemaach oder, ausserhalb vun der Metropolregioun, am lokalen Distriktskommissär ( sýslumaður ).
  • ÚTL schéckt Iech e Message (SMS) wann Är Openthaltserlaabnes Kaart prett ass an Dir kënnt et huelen.

_ Open e Bankkonto soubal Dir Är Openthaltserlaabnes Kaart hunn.

_ Demande fir elektronesch Identifikatioun ( rafræn skilríki ). https://www.skilriki.is/ an https://www.audkenni.is/

_ Demande fir eng Basis finanziell Hëllef ( grunnfjárhagsaðstoð ) vun de Sozial Servicer ( Félagsþjónustan ).

_ Demande fir Flüchtlingslageren Rees Dokumenter

• • Wann Dir net e Pass aus Ärem Heemechtsland kann weisen, musst Dir fir Reesdokumenter ufroen. Si kënnen op déiselwecht Manéier benotzt ginn wéi aner perséinlech ID Dokumenter wéi e Pass, deen Dir braucht fir Saachen wéi elektronesch Identifikatioun ze gëllen ( rafræn skilríki ).

_ Rendez-vous mat engem Sozialaarbechter reservéieren

• • Dir kënnt eng speziell Hëllef (Hëllef) ufroen fir eng Plaz ze fannen, d'Arrangementer fir Är Kanner an aner Saachen. Maacht e Rendez-vous (Versammlung) fir mat engem Sozialarbeiter am Centre Sociale an Ärer Géigend ze schwätzen.
  • Hei fannt Dir Informatiounen iwwer d'Gemengen (Gemengen) an hir Büroen: https://www.samband.is/sveitarfelogin/

_ Buch e Rendez-vous mat engem Beroder an der Direktioun vun der Aarbecht (Vinnumálastofnun, VMST)

• • Hëllef ze kréien fir Aarbecht ze fannen an aner Weeër fir aktiv ze sinn
  • Aschreiwen fir e Cours (Lektioune) op Islännesch a léiere iwwer d'islännesch Gesellschaft
  • Kréien Rotschléi iwwer Studie (Léieren) zesumme mat

CHECKLIST: Fannt eng Plaz fir ze wunnen

Nodeems Dir de Flüchtlingsstatus kritt hutt, kënnt Dir weider an der Ënnerkunft (Plaz) wunnen fir Leit, déi fir internationale Schutz ufroen, fir nëmmen zwou Wochen méi. Dofir ass et wichteg fir iergendwou ze wunnen.

_ Demande fir Wunnen Virdeeler

• • https://www.husbot.is an https://hms.is/husnaedisbaetur/housing-benefit/

_ Demande bei de Sozialservicer ( Félagsþjónusta ) fir Hëllef beim Loyer an beim Kaf vun Miwwelen an Ausrüstung

• • Prêt fir en Depot op de Mietwunnengen ze bezuelen (Loyer, Appartement, Appartement)
  • Miwwelsubventioun fir wesentlech Miwwelen an Haushaltsausrüstung.
  • Besonnesch Ënnerstëtzung fir Wunnengen. Monatlech Bezuelungen nieft dem Logementsvirdeel, geduecht fir bei der Locatioun vun engem Appartement ze hëllefen.
  • Eng Subventioun fir d'Ausgaben vum éischte Mount ze decken (well d'Wunnengsgeld retrospektiv ausbezuelt gëtt – duerno).

Aner Hëllef kënnt Dir duerch en Sozialaarbechter ufroen

_ Studiebäihëllefe fir Leit, déi net mat der obligatorescher Schoul oder der ieweschter Héichschoul ofgeschloss hunn.

_ Deelbezuelung vun de Käschte vun der Éischt Medical Check an ambulant Infektiiv Krankheeten Departementer vun Spideeler.

_ Subventiounen fir Zänn Behandlung.

_ Spezialist Hëllef vu Sozialaarbechter, Psychiater oder Psychologen.

NB all Uwendunge ginn individuell beurteelt an Dir musst all Konditioune erfëllen fir Hëllef ze kréien.

CHECKLIST: Fir Är Kanner

_ Mellt Iech am Online-System vun Ärer Gemeng un

• • Dir musst Iech am Online-System vun Ärer Gemeng (lokal Autoritéit) aschreiwen, zum Beispill: Rafræn Reykjavík, Mitt Reykjanes, a Mínar síður op der Hafnarfjörður Websäit fir Är Kanner fir d'Schoul, d'Schouliessen, d'No-Schoul anzeschreiwen. Aktivitéiten an aner Saachen.

_ Éischt medizinesch Kontroll

• • Dir musst Är éischt medezinesch Ënnersichung am ambulante Departement vun engem Spidol gemaach hunn, ier Dir eng Openthaltserlaabnes kritt an Är Kanner kënnen an d'Schoul ufänken.

_ Mellt Iech iwwer en Aarbechter Sozialhëllef fir Är Kanner un

• • Eng Subventioun, entsprécht voller Kannergeld, fir Iech bis op d'Zäit ze droen, wou de Steierbüro ufänkt voll Kannergeld ze bezuelen.
  • Besonnesch Hëllef fir Kanner, fir Käschten wéi Pre-Schoulkäschten, Schouliessen, No-Schoulaktivitéiten, Summercampen oder Fräizäitaktivitéiten ze decken.

_ Demande bei der Sozialversécherungsverwaltung (TR; Tryggingastofnun fir Kannerpensioun an Elterengeld)

• • Finanziell Ënnerstëtzung fir eenzel Elteren
  • Uwendunge ginn iwwer Meng Säiten op der TR Websäit gemaach: https://innskraning.island.is/?id=minarsidur.tr.is
  • Bewerbungsformularen: https://www.tr.is/tryggingastofnun/umsoknir
  • Informatioun (op englesch) iwwer d'Servicer vum TR: https://www.tr.is/en