Çagalaryň hukuklary

Çagalaryň ene-atalarynyň ikisini-de tanamaga hukugy bar. Ene-atalar çagalaryny akyl we fiziki zorluklardan we beýleki howplardan goramaga borçludyrlar.

Çagalar başarnyklaryna we gyzyklanmalaryna laýyklykda bilim almaly. Ene-atalar özlerine täsir edýän kararlary kabul etmezden ozal çagalary bilen maslahatlaşmalydyrlar. Çagalar ulalansoň we ulalansoň has köp söz bermeli.

5 ýaşa çenli çagalaryň gatnaşmagynda köp hadysalar öýüň içinde bolýar. Ygtybarly gurşaw we ene-atanyň gözegçiligi durmuşyň ilkinji ýyllarynda betbagtçylyklaryň döremek ähtimallygyny ep-esli azaldar. Çynlakaý hadysalaryň öňüni almak üçin ene-atalar we çagalara ideg edýän beýleki adamlar heläkçilikleriň we her ýaşdaky çagalaryň fiziki, akyl we emosional ösüşiniň arasyndaky baglanyşygy bilmelidirler. Çagalarda 10-12 ýaşa çenli daşky gurşawdaky howplara baha bermek we çözmek üçin kämillik ýok.

13-18 ýaş aralygyndaky çagalar ene-atalarynyň görkezmelerine boýun bolmaly, başgalaryň pikirlerine hormat goýmaly we kanuna boýun bolmalydyrlar. Adultsaş ulular 18 ýaşynda kanuny başarnyklara eýe bolýarlar, bu 18 ýaşynda özleriniň maliýe we şahsy işlerini çözmek hukugydyr. Bu, öz emlägine jogapkärdigini we nirede ýaşamak isleýändigini kesgitläp biljekdigini aňladýar, emma ene-atalary tarapyndan ideg etmek hukugyny ýitirýärler.

6-16 ýaş aralygyndaky çagalar başlangyç bilime gatnaşmalydyrlar. Hökmany mekdebe gatnamak mugt. Başlangyç okuw synaglar bilen tamamlanýar, şondan soň orta mekdebe ýüz tutup bolýar. Orta mekdeplere güýz möwsümine ýazylmak onlaýn ýagdaýda amala aşyrylýar we möhleti her ýylyň iýun aýynda bolýar. Springaz paslynda okuwçylary kabul etmek mekdepde ýa-da onlaýn ýagdaýda amala aşyrylýar.

Menntagátt web sahypasynda ýörite mekdepler, ýörite bölümler, okuw maksatnamalary we maýyp çagalar we ýaş ulular üçin okuw usullary barada dürli maglumatlary tapyp bilersiňiz.

Hökmany bilimdäki çagalar diňe ýeňil işde ulanylyp bilner. On üç ýaşa ýetmedik çagalar diňe medeni we çeperçilik çärelerine, sport we mahabat işlerine gatnaşyp bilerler we diňe Zähmet howpsuzlygy we saglygy goraýyş müdirliginiň rugsady bilen.

13-14 ýaş aralygyndaky çagalar howply ýa-da fiziki taýdan kyn hasaplanmaýan ýeňil işlerde ulanylyp bilner. 15-17 ýaş aralygyndakylar mekdep dynç alyşlarynda günde sekiz sagat (hepdede kyrk sagat) işläp bilerler. Çagalar we ýaş ulular gije işlemän bilerler.

Uly munisipalitetleriň köpüsi, iň köne başlangyç synp okuwçylary (13-16 ýaş aralygy) üçin her tomus birnäçe hepde iş mekdeplerini ýa-da ýaşlar üçin iş meýilnamalaryny dolandyrýarlar.

Premýer-ministr Islandiýada çagalar üçin Ombudsmen bellenýär. Olaryň wezipesi, Islandiýada 18 ýaşa çenli ähli çagalaryň gyzyklanmalaryny, hukuklaryny we zerurlyklaryny goramak we öňe sürmek.

Islandiýada çagalaryň abadançylygyny goldamak üçin täze kanun girizildi. Ol Çagalaryň gülläp ösmegi üçin toplumlaýyn hyzmatlar hakyndaky kanun diýlip atlandyrylýar - ol şeýle hem Gülläp ösmegi hakyndaky kanun hökmünde hem bellidir.

Bu kanun çagalaryň we maşgalalaryň dürli ulgamlaryň arasynda ýitmezligini ýa-da hyzmatlardan özbaşdak peýdalanmaly bolmazlygyny üpjün edýär. Her bir çaganyň zerur bolan kömegi gerek wagtynda almaga hukugy bar.

Käwagt dogry goldawy tapmak kyn bolup biler we bu kanun dogry hyzmatlaryň dogry hünärmenler tarapyndan dogry wagtda berilmegini üpjün etmek arkaly ony ýeňilleşdirmegi maksat edinýär. Çagalar we ene-atalar ähli mekdep derejelerinde, sosial hyzmatlar arkaly ýa-da saglyk klinikalarynda toplumlaýyn hyzmatlary sorap bilerler.

Islandiýadaky şäher häkimlikleri çagalary goramak üçin jogapkärdir we milli çagalary goramak kanunlaryna eýermelidirler. Çagalary goramak hyzmatlary ähli şäher häkimliklerinde elýeterlidir. Olaryň wezipesi çynlakaý kynçylyklara duçar bolýan çagalara we ene-atalara goldaw bermekden we çaganyň howpsuzlygyny we abadançylygyny üpjün etmekden ybaratdyr.

Çagalary goramak işgärleri ýörite taýýarlanan hünärmenler bolup, köplenç sosial iş, psihologiýa ýa-da bilim ulgamynda tejribeleri bar. Zerur bolan halatynda, olar, esasanam çylşyrymly ýagdaýlarda, Çagalar we Maşgalalar boýunça Milli Agentlikden (Barna- og fjölskyldustofa) goşmaça goldaw we görkezme alyp bilerler.

Käbir ýagdaýlarda ýerli etrap geňeşleri çagalary goramak meselelerinde resmi kararlary kabul etmek ygtyýaryna eýedirler.

Islandiýanyň Çagalary Goramak Kanunyna görä, her bir adamyň çaganyň zorluga, kemsitmä sezewar edilýändigine ýa-da kabul ederliksiz şertlerde ýaşaýandygyna şübhelenýän halatynda habar bermäge borçludyr. Bu barada polisiýa 112 Milli Gyssagly Ýardam ýa-da ýerli Çagalaryň Hal-ýagdaýy komiteti arkaly habar berilmelidir.

Çagalary goramak hakyndaky kanunyň maksady kabul ederliksiz şertlerde ýaşaýan ýa-da öz saglygyna we ösüşine howp salýan çagalaryň zerur kömegi almagyny üpjün etmekdir. Çagalary goramak hakyndaky kanun Islandiýa döwletiniň çäginde ýerleşýän ähli çagalary öz içine alýar.

Islandiýadaky kanunda 0-16 ýaş aralygyndaky çagalaryň agşamara ulularyň gözegçiligi bolmazdan daşarda näçe wagtlap bolup biljekdigi görkezilýär. Bu düzgünler çagalaryň howpsuz we sagdyn gurşawda, ýeterlik derejede uklamak bilen ulalmagyny üpjün etmek üçin niýetlenendir.

Islandiýada çagalaryň näçe ýaşda ýa-da näçe wagtlap öýde ýeke galyp biljekdigini aýdýan kanun ýok.

Çaga üçin näme has gowydygyny ene-atalar çözmelidirler. Bu Çagalar hakyndaky kanuna we Çagalary goramak hakyndaky kanuna esaslanýar.

Karar kabul edende, ene-atalar aşakdakylary göz öňünde tutmalydyrlar:

• Çaganyň ýaşy we kämilligi
• Eger çaga özüni howpsuz we islegli duýsa
• Eger öý howpsuz bolsa
• Eger golaýda kömek edip biljek ulular bar bolsa

Çaga gowy başarýan bolsa, gysga wagtlardan başlap, ýuwaş-ýuwaşdan artdyrmak iň gowusydyr.
Örän kiçi çagalary hiç haçan ýalňyz goýmaly däl. Eger şeýle ýagdaý ýüze çyksa, bu barada çagalary goramak gulluklaryna habar bermek zerur bolup biler.

Eger-de siz ýagdaýyň çagalary goramak gulluklaryna habar berilmelidigine ynanmaýan bolsaňyz, maslahat üçin çagalary goramak gullugyna ýüz tutmalysyňyz.

On iki ýa-da ondan kiçi çagalar, ulular bilen bilelikde bolsa, 20: 00-dan soň köpçülige çykmaly.

1-nji maýdan 1-nji sentýabr aralygynda olar sagat 22: 00-a çenli köpçülige çykyp bilerler. Bu düzgüniň ýaş çäkleri, doglan senesine däl-de, doglan ýylyna degişlidir.

Bu ýerde alty dilde çagalar üçin açyk sagatlar barada maglumat tapyp bilersiňiz. Islandiýadaky kanun, 0-16 ýaş aralygyndaky çagalaryň agşam uly ýaşlylaryň gözegçiligi bolmazdan daşarda bolup biljekdigini görkezýär. Bu düzgünler çagalaryň ýeterlik uky bilen howpsuz we sagdyn gurşawda ulalmagyny üpjün etmek üçin niýetlenendir.

13-16 ýaş aralygyndaky çagalar, ulular bilen bilelikde ýoldaşlyk etmän, mekdep, sport guramasy ýa-da ýaşlar kluby tarapyndan gurnalan tanalýan çärä gaýdyp barmasa, 22: 00-dan soň açyk howada bolup bilmez.

1-nji maýdan 1-nji sentýabr aralygynda çagalara goşmaça iki sagat açyk howada ýa-da iň soňunda ýary gijä çenli rugsat berilýär. Bu düzgüniň ýaş çäkleri, doglan senesine däl-de, doglan ýylyna degişlidir.

Işlemek barada aýdylanda, ýaş ululara, umuman, fiziki ýa-da psihologiki mümkinçiliklerinden has ýokary ýa-da saglygyna howp salýan işleri etmäge rugsat berilmeýär. Iş şertlerinde saglygyna we howpsuzlygyna howp abandyryp biljek töwekgelçilik faktorlary bilen tanyşmaly, şonuň üçin olara degişli goldaw we okuw berilmeli. Işdäki ýaşlar hakda has giňişleýin okaň.

Gorkuzmak, bir ýa-da birnäçe adam başga birine garşy fiziki ýa-da akyl taýdan gaýtalanýar ýa-da yzygiderli azar berilýär. Gorkuzmak pida üçin çynlakaý netijelere getirip biler.

Gorkuzmak bir adam bilen toparyň arasynda ýa-da iki adamyň arasynda bolup geçýär. Gorkuzmak söz, sosial, maddy, akyl we fiziki bolup biler. Bir adama at dakmak, gybat etmek ýa-da nädogry hekaýalar görnüşinde ýa-da adamlary belli bir adamlary äsgermezlik etmäge höweslendirip biler. Gorkuzmak, daşky görnüşi, agramy, medeniýeti, dini, deriniň reňki, maýyplygy we ş.m. üçin kimdir birini birnäçe gezek masgaralamaklygy hem öz içine alýar. mekdep synpy ýa-da maşgala. Gorkuzmak jenaýatçy üçin hemişelik zyýanly netijelere hem sebäp bolup biler.

Gorkuzmalara garşy göreşmek mekdepleriň borjy we köp başlangyç mekdepler hereket meýilnamalaryny we öňüni alyş çärelerini döretdiler.