Peke ki te ihirangi matua
Kua whakamaori aunoatia tenei wharangi mai i te reo Ingarihi.
Rauemi kua whakaputaina

Nga panui korero mo nga rerenga

Kua whakaputahia e te Multicultural Information Centre nga panui me nga korero mo nga tangata katahi ano ka whakawhiwhia ki te mana o nga rerenga ki Tiorangi.

Kua whakamaoritia a-ringa ki te reo Ingarihi, Arapi, Pahia, Paniora, Kurdish, Tiorangi me te Ruhia, ka kitea i roto i ta maatau waahanga rauemi kua whakaputaina .

Mo etahi atu reo, ka taea e koe te whakamahi i tenei wharangi hei whakamaori i nga korero ki te reo e hiahia ana koe ma te whakamahi i te waahanga whakamaori i runga i te waahi. Engari kia mahara, he whakamaoritanga miihini, no reira kare e tino tika.

Ngā pukapuka whakamōhio - He mea whakamāori ngaio ki ngā reo e 6

Kua whakaputa te Pokapū Mōhiohio Ahurea Maha i ngā pukapuka whakamōhio mā ngā rerenga mō te hapori me ngā pūnaha i Iceland mō te rēhitatanga ki ngā pūnaha nui, te whare noho, te mahi, ngā tamariki me ngā taiohi, te hauora me te haumaru.

Kua whakamāoritia ēnei pukapuka iti ki te reo Ingarihi, Arapi, Pāhia, Pāniora, Kurdish me Rūhia, ā, ka kitea i konei i te PDF.

Te rehitatanga ki nga punaha whakahirahira

Tau ID (kennitala; kt.)

  • Ka taea e tetahi kaimahi hapori, to tangata whakapā ranei i te Kaiwhakahaere o te Manene (Útlendingastofnun, ÚTL) te tirotiro i te wa e rite ana to nama ID (kennitala) me te whakahohe.
  • Ina rite to ID, ka taea e te Ratonga Hapori (félagsþjónustan) te awhina i a koe ki te tono awhina putea.
  • Tuhia he hui ki tetahi kaimahi toko i te ora me te tono mo te awhina (painga hapori) e tika ana koe.
  • Ka tukuna e te kaiwhakahaere (ÚTL) he karere SMS ki a koe hei whakaatu i a koe ka taea te haere ki te tiki i to kaari whakaaetanga noho (dvalarleyfiskort) i Dalvegur 18, 201 Kópavogur.

Pūkete pēke

  • Ina whiwhi koe i to kaari whakaaetanga noho, me whakatuwhera koe i tetahi putea putea (bankareikningur).
  • Ko nga hoa faaipoipo (tane me te wahine, etahi atu hononga ranei) me whakatuwhera e ia tangata he putea putea motuhake.
  • Ko to utu, awhina putea (nga moni tuku: fjárhagsaðstoð) me nga utu mai i nga mana whakahaere ka utua tonu ki nga putea putea.
  • Ka taea e koe te whiriwhiri i te peeke e hiahia ana koe ki te whai i to putea. Tangohia to kaari whakaaetanga noho (dvalarleyfiskort) me to uruwhenua, tuhinga haerenga ranei, mena kei a koe.
  • He mea tika kia waea atu i mua me te mohio mena ka hiahia koe ki te whakarite hui.
  • Me haere koe ki nga ratonga hapori (félagsþjónustan) me te tuku i nga korero mo to nama putea putea kia uru atu ai ki to tono mo te awhina putea.

 

Peeke ipurangi (heimabanki og netbanki: peeke kaainga me te peeke hiko)

  • Me tono koe mo tetahi whare putea ipurangi (heimabanki, netbanki) kia kite koe i nga mea kei roto i to putea me te utu i o pire (invoices; reikningar).
  • Ka taea e koe te tono ki nga kaimahi o te peeke ki te awhina i a koe ki te tango i te taupānga ipurangi (netbankaappið) i to waea atamai.
  • Me maumahara i to PIN (te ingoa P ersonal Identity N koe e whakamahi ana hei utu mai i to putea putea). Kaua e utaina ki runga i a koe, kua tuhia ki raro i te huarahi e marama ai, e whakamahi ai tetahi atu, mena ka kitea e ia. Kaua e korero ki etahi atu tangata to PIN (kaore ki nga pirihimana me nga kaimahi o te peeke, ki nga tangata kaore koe e mohio).
  • NB: Ko etahi o nga nama ka utua i runga i to netbanki kua tohua hei kowhiringa (valgreiðslur). I te nuinga o nga wa ka puta mai enei i nga umanga atawhai e tono koha ana. E waatea ana koe ki te whakatau mena ka utua e koe, kaore ranei. Ka taea e koe te muku (eyða), ki te kore koe e utu.
  • Ko te nuinga o nga nama utu (valgreiðslur) ka puta mai i to netbanki, engari ka tae mai ano ki te panui. Na reira, he mea nui kia mohio koe he aha nga nama i mua i to whakatau ki te utu.

Rafræn skilríki (tautuhi hiko)

  • He huarahi tenei hei whakaatu i to tuakiri (ko wai koe) i a koe e whakamahi ana i te whakawhitiwhiti hiko (paetukutuku kei runga ipurangi). Ko te whakamahi tohu hiko (rafræn skilríki) he rite tonu ki te whakaatu tuhinga ID. Ka taea e koe te whakamahi ki te haina i nga puka i runga ipurangi, a, ka mahia e koe, ka rite te tikanga ki te haina koe ki te pepa me to ringa.
  • Me whakamahi koe i te rafræn skilríki ki te tautuhi i a koe ina whakatuwhera koe, i etahi wa ka haina, nga wharangi paetukutuku me nga tuhinga ipurangi e whakamahia ana e te maha o nga tari a te kawanatanga, nga taone nui (nga mana rohe) me nga peeke.
  • Me whai rafræn skilríki nga tangata katoa. Ko nga hoa faaipoipo (tane me nga wahine) me nga mema ranei o etahi atu hononga whanau, me whai i a raatau ake.
  • Ka taea e koe te tono mo te rafræn skilríki i tetahi peeke, ma Auðkenni ranei.
  • Ina tono koe mo te rafræn skilríki me mau he waea pukoro me te nama Icelandic me te raihana taraiwa whaimana, uruwhenua ranei. Ko nga tuhinga haerenga i tukuna e te Tari Manene (ÚTL) ka whakaaetia hei tuhinga ID hei whakakapi i te raihana taraiwa, uruwhenua ranei.
  • Ko etahi atu korero: https://www.skilriki.is/ me https://www.audkenni.is/ .

Nga tuhinga haerenga a nga rerenga

  • Mena, hei rerenga, kaore e taea e koe te whakaatu i tetahi uruwhenua mai i to whenua whenua, me tono koe mo nga tuhinga haerenga. Ka whakaaetia enei hei tuhinga ID pera ano me te raihana taraiwa, uruwhenua ranei.
  • Ka taea e koe te tono mo nga tuhinga haerenga ki te Kaiwhakahaere o te Manene (Útlendingastofnun, ÚTL). 6.000 ISK te utu.
  • Ka taea e koe te tiki i tetahi puka tono mai i te tari ÚTL i Dalvegur 18, 201 Kópavogur, tapaea ki reira ka utu mo te tono. Ka tuwhera te Tari Manene (ÚTL) mai i te Mane ki te Paraire mai i te 09.00 ki te 14.00. Mena kei te noho koe i waho o te rohe taone nui, ka taea e koe te tiki puka mai i te Tari Toihau o to rohe (sýslumaður) ka hoatu ki reira ( https://island.is/s/syslumenn/hofudborgarsvaeidid ).
  • Kaore nga kaimahi o ÚTL e awhina i a koe ki te whakaki i to puka tono.
  • Ina whakaaetia to tono, ka whiwhi koe i te SMS e whakamohio ana ki a koe ina whakaritea koe ki te whai waahi mo te tango whakaahua.
  • I muri i te tangohanga o to whakaahua, ka roa te 7-10 ra i mua i te whakaputanga o to tuhinga haerenga.
  • Kei te haere tonu nga mahi i ÚTL mo tetahi tikanga ngawari ake mo te tuku tuhinga haerenga.

Uruwhenua mo nga tangata ke

  • Mena kua whakawhiwhia koe ki te whakamarumaru i runga i nga kaupapa atawhai tangata, ka taea e koe te tiki uruwhenua o tetahi iwi ke, kaua ki nga tuhinga haerenga rangitahi.
  • Ko te rereketanga ko nga tuhinga haerenga, ka taea e koe te haere ki nga whenua katoa engari ko to whenua ake; me te uruwhenua o tetahi tangata ke ka taea e koe te haere ki nga whenua katoa tae atu ki to whenua whenua.
  • He rite tonu te tikanga tono mo nga tuhinga haerenga.

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ: Te Inihua Hauora Tiorangi)

  • Mēnā kātahi anō ka whakawhiwhia ki a koe te mana o te rerenga, te whakamarumaru ranei i runga i nga kaupapa atawhai tangata, karekau te ture kia 6 marama te noho ki Tiorangi i mua i to tohu mo te inihua hauora; i etahi atu kupu, ka hipokina koe e te Inihua Hauora a-Motu i muri tonu i to whiwhinga i te whakamarumaru o te ao.
  • He rite tonu nga mana o nga rerenga ki a SÍ ki nga tangata katoa o Tiorangi.
  • Ka utua e SÍ tetahi wahi o te utu mo te maimoatanga hauora me nga rongoa rongoa e tutuki ana i etahi whakaritenga.
  • Ka tukuna e ÚTL nga korero ki a SÍ kia rehitatia nga rerenga ki te punaha inihua hauora.

Whare - Te reti i tetahi papa

Kei te rapu waahi noho

  • I muri i to whakawhiwhia ki a koe he mana rerenga ki Tiorangi, ka noho tonu koe ki te whare noho (wahi) mo nga tangata e tono ana mo te whakamarumaru o te ao mo te waru wiki noa atu. No reira, ko te kimi whare noho motuhake hei kaupapa matua mo koe
  • Ka kitea e koe he whare noho (whare, whare noho) hei reti i runga i nga paetukutuku e whai ake nei:

https://myigloo.is/

http://leigulistinn.is/

https://www.leiguland.is/

https://www.al.is/

https://leiga.is/

http://fasteignir.visir.is/#rent

https://www.mbl.is/fasteignir/leiga/

https://www.heimavellir.is/

https://bland.is/solutorg/fasteignir/herbergi-ibudir-husnaedi-til-leigu/?categoryId=59&sub=1

https://leiguskjol.is/leiguvefur/ibudir/leit/

Pukamata – “leiga” (rent)

Riihi (whakaaetanga reti, kirimana reti, húsaleigusamningur )

  • Ko te riihi ka hoatu ki a koe, hei kairëti, etahi tika.
  • Kua rehitatia te riihi ki te Tari Toihau o te Takiwa (S ýslumaður ). Ka kitea e koe te Tari Toihau o te Takiwa i to rohe: https://www.syslumenn.is/
  • Me whakaatu koe i tetahi riihi ki nga ratonga hapori kia taea ai e koe te tono mo te nama mo te moni putunga hei whakapumau i te utu o te reti, nga painga reti (te moni ka whakahokia mai e koe i te taake ka utua e koe) me te awhina motuhake hei utu i o utu whare.
  • Me utu e koe he moni putunga ki to kaiwhakarëti ki te whakapumau ka utu koe i to rëti me te kapi i nga pakaru o te rawa. Ka taea e koe te tono ki nga ratonga hapori mo te putea hei utu i tenei, ma te https://leiguvernd.is ranei https://leiguskjol.is .
  • Kia mahara : he mea nui kia pai te atawhai i te whare, whai i nga ture, me te utu i to reti i te wa tika. Ki te mahi koe i tenei, ka whiwhi koe i te tohutoro pai mai i te kaiwhakarëti, ka awhina koe ina reti koe i tetahi atu whare.

Te wa panui mo te whakamutu i te riihi

  • Ko te wa panui mo te riihi mo te wa roa ko:
    • 3 marama – mo te kaiwhakarëti me te kairëti – mo te rëti o tëtahi rūma.
    • 6 marama mo te reti o tetahi whare (flat), engari 3 marama ki te kore koe (te kairëti) i tuku korero tika, kaore ranei e tutuki i nga tikanga kua kiia i roto i te riihi.

  • Mēnā he wā pū te rīhi, kātahi ka mutu (ka mutu) i te rā i whakaaehia ai, ā, kaua koe ko te kaiwhakarëti e tuku panui i mua i tenei. Mena karekau koe, te kairëti, i hoatu i nga korero katoa e tika ana, ki te kore ranei koe e tutuki i nga tikanga e kiia ana i roto i te riihi, ka taea e te kaiwhakarëti te whakamutu (whakamutua) te riihi mo te wa roa me te panui 3 marama.

Nga painga whare

  • Ko nga painga o te whare he utu ia marama hei awhina i te hunga iti te moni whiwhi ki te utu reti.
  • Ko nga painga o te whare ka whakawhirinaki ki te nui o te reti e utua ana e koe, te maha o nga tangata o to kainga me te whakakotahitanga o nga moni whiwhi me nga taunahatanga o aua tangata katoa.
  • Me tuku e koe he riihi kua rehitatia.
  • Me whakawhiti koe i to whare noho ( lögheimili ; te waahi kua rehitatia koe e noho ana) ki to wahi noho hou i mua i to tono mo nga painga whare. Ka taea e koe te haere ki te hono e whai ake nei ki te mahi i tera: https://www.skra.is/umsoknir/rafraen-skil/flutningstilkynning/
  • Ka tono koe mo nga painga whare i konei: https://island.is/en/housing-benefits
  • Mo etahi atu korero, tirohia: https://island.is/en/housing-benefits/conditions
  • Mena kei te whai mana koe ki nga painga whare HMS, tera pea ka whai mana koe ki te awhina whare motuhake mai i te taone nui. Rapua etahi atu korero mo nga paetukutuku e whai ake nei:

 

 Te awhina hapori me nga whare

Ka taea e tetahi kaimahi hapori te awhina i a koe ki te tono awhina putea me te utu mo te riihi me te whakakakahu i tetahi waahi noho. Kia mahara ko nga tono katoa ka whakaarohia i runga i to ahuatanga, me tutuki nga tikanga katoa i whakaritea e nga mana o te taone nui kia uru ai koe ki te awhina.

  • Ko nga moni putea ka tukuna kia taea ai e koe te utu i te moni penapena mo nga whare reti he rite tonu ki te 2-3 marama reti.
  • Ko te tahua taonga: Ko tenei hei awhina i a koe ki te hoko taonga e tika ana (moenga, tepu, tuuru) me nga taputapu (he pouaka pouaka, umu, miihini horoi, toaster, ketere, aha atu). Ko nga moni ko:
    1. Tae atu ki te ISK 100,000 (mōrahi) mō ngā taonga noa.
    2. Tae atu ki te ISK 100,000 (te teitei) mo nga taputapu e tika ana (nga taputapu hiko).
    3. ISK 50,000 taapiri mo ia tamaiti.
  • Nga putea awhina whare motuhake: Nga utu mo ia marama i runga ake i nga painga whare. He rereke tenei awhina motuhake mai i tetahi taone ki tetahi atu.

Nga putea i runga i nga whare reti

  • He mea noa mo te kairëti me utu he moni putunga (pupiri) rite ki te 2, 3 marama rëti hei taurangi i te tïmatanga o te wä rëti. Ka taea e koe te tono awhina mai i nga ratonga hapori hei utu i te moni putea.
  • I etahi wa ka whakamanahia e nga taone nui te utu o te moni putunga mo te kairëti ki te whakatutuki i o raatau herenga i runga i te whakaaetanga riihi ( ki te 600.000 ISK ). Me whakaatu te kairëti i te kirimana riihi ki te Ratonga Hapori ka tono ki reira.
  • Ka whakahokia te moni putunga ki te putea putea a te kairëti i te mutunga o te wa rëti.
  • Ka neke koe ki waho, he mea nui ki te whakahoki i te whare i roto i te ahua pai, me nga mea katoa i te wa i neke koe ki roto .
  • Ko te tiaki noa (nga whakatikatika iti) kei a koe te kawenga; ki te puta he raruraru (hei tauira he turuturu i te tuanui) me korero wawe koe ki te kaiwhakarëti (rangatira).
  • Ko koe, ko te kairëti, te kawenga mo nga kino ka pa mai ki a koe ki te whare me te utu i te utu. Mena kei te pirangi koe ki te whakatika i tetahi mea ki te pakitara, ki te papa, ki te tuanui ranei, ki te keri rua, ki te peita ranei, me tono tuatahi koe ki te rangatira whenua mo te whakaaetanga.
  • I te wa tuatahi ka nuku koe ki roto i te whare, he mea pai ki te tango whakaahua o nga mea rereke ka kite koe me te tuku kape ki te kaiwhakarëti ma te imeera hei whakaatu i te ahua o te whare i te wa i tukuna atu ai ki a koe. Kare e taea e koe te haangai mo nga kino kua pa mai i mua i to nuku ki roto.

He kino noa ki nga whare reti (whare, whare noho)

Kia mahara ki enei ture kia kore ai e pakaru te whare:

  • Ko te makuku (makuku) he raru i Tiorangi. He iti te wai wera, no reira ka whakamahia e te tangata: i roto i te kaukau, i te kaukau, i te horoi rihi me te horoi kakahu. Kia kaha ki te whakaiti i te haumākū o roto (te wai i te rangi) ma te whakatuwhera i nga matapihi me te tuku i nga ruma katoa ki waho mo te 10-15 meneti mo etahi wa i ia ra, ka muru i nga wai ka puta mai i nga matapihi.
  • Kaua rawa e ringihia te wai ki runga i te papa i te wa e horoi ana koe: whakamahia he kakahu ka pehia etahi atu wai i mua i te horoi i te papa.
  • Ko te tikanga i Tiorangi kia kaua e mau hu ki roto. Mena ka hikoi koe ki roto i te kainga me o hu, ka mauria mai he makuku me te paru, ka pakaru te papa.
  • Me whakamahi i nga wa katoa he papa tapatapahi (he mea hanga ki te rakau, ki te kirihou ranei) mo te tapahi me te tapatapahi kai. Kaua rawa e tapahi tika ki runga tepu me nga taumahi.

Nga waahanga noa ( sameignir - nga waahanga o te whare ka tohatoha koe ki etahi atu)

  • I roto i te nuinga o nga kaainga maha-rangatira (poraka o nga papa, poraka whare) kei reira he hononga o nga kainoho ( húsfélag ). Ka hui te húsfélag ki te matapaki i nga raruraru, ki te whakaae ki nga ture mo te whare me te whakatau e hia nga utu a te tangata ia marama ki te putea tiritahi ( hússjóður ).
  • I etahi wa ka utua e te húsfélag tetahi kamupene horoi ki te horoi i nga waahanga o te whare e whakamahia ana e te katoa engari kaore he tangata no ratou (te tomokanga tomokanga, nga arawhata, te ruma horoi, nga huarahi, me etahi atu); i etahi wa ka tohatoha nga rangatira, nga kainoho ranei i enei mahi, ka huri ki te mahi horoi.
  • Ka taea te pupuri i nga paihikara, nga tuuru pana, nga parapara me etahi wa ka mau ki roto i te hjólageymsla ('whare paihikara'). Kaua e waiho etahi atu mea ki enei waahi tiritahi; kei ia papa he whare putunga ( geymsla ) hei pupuri i o taonga.
  • Me rapu e koe te punaha mo te whakamahi i te horoi (ruma mo te horoi kakahu), nga miihini horoi me te whakamaroke me nga raina whakamaroke kakahu.
  • Kia noho ma, kia pai te ruuma ipu para me te whakarite kei te whakariterite koe i nga taonga mo te hangarua ( endurvinnsla ) ka maka ki roto i nga ipu pai (mo te pepa me te kirihou, nga ipu, me etahi atu); he tohu kei runga e whakaatu ana he aha ia ipu. Kaua e hoatu he kirihou me te pepa ki roto i nga para noa. Ko nga pākahiko, matū morearea ( spilliefni : waikawa, hinu, peita, me etahi atu) me nga para karekau e uru ki roto i nga ipu para noa me kawe ki nga ipu kohinga o te rohe, ki nga kamupene hangarua ranei (Endurvinnslan, Sorpa).
  • Kia mau te rongo me te ata noho i te po, i waenga i te 10 pm (22.00) ki te 7 am (07.00): kaua e kaha te waiata, kaua e haruru ka whakararuraru i etahi atu tangata.

Mahi

Te mahi me nga mahi i Iceland

He tino tiketike te utu mahi (te wahanga o nga tangata e mahi ana) i Tiorangi. I roto i te nuinga o nga whanau, me mahi nga pakeke e rua ki te whakahaere i o raatau kaainga. I te wa e mahi ana raua i waho o te kainga, me awhina tetahi ki tetahi ki te mahi i nga mahi o te whare me te whakatipu tamariki.

He mea nui te whai mahi, ehara i te mea ka whiwhi moni koe. Ka noho kaha hoki koe, ka uru koe ki roto i te hapori, ka awhina koe ki te whakahoa me te whai waahi ki te hapori; ka puta he wheako nui ake o te oranga.

Te whakamarumaru me te whakaaetanga mahi

Mena kei raro koe i te whakamarumaru i Iceland, ka noho pea koe me te mahi i tera whenua. Kaore koe e tono mo tetahi whakaaetanga mahi motuhake, ka mahi pea koe mo tetahi kaituku mahi.

Te Kaiwhakahaere Mahi ( Vinnumálastofnun; VMST )

He roopu kaimahi motuhake kei te tari hei tohutohu me te awhina i nga rerenga ki:

  • Kei te rapu mahi
  • He tohutohu mo nga whai waahi mo te ako (ako) me te mahi
  • Te ako i te reo Tiorangi me te ako mo te hapori Icelandic
  • Ko etahi atu huarahi mo te noho kaha
  • Mahi me te tautoko

Ka tuwhera a VMST i te Mane-Rite mai i te 09-15, te Paraire mai i te 09-12. Ka taea e koe te waea me te tono hui me tetahi kaiawhina (kaitohutohu), ka taea ranei e koe te tono ki to kaimahi hapori ki te tuhi mo koe. He peka a VMST puta noa i Tiorangi. Tirohia i konei ki te kimi i te mea tata ki a koe:

https://island.is/en/o/directorate-of-labour/service-offices

 

Pokapū mahi i Te Kaiwhakahaere Mahi ( Vinnumálastofnun; VMST )

Ko te pokapū mahi ( Atvinnutorg ) he pokapū ratonga i roto i te Kaiwhakahaere o te Reipa:

  • Nga haora whakatuwhera: Mai i te Mane- Taite 13 ki te 15pm.
  • Te uru ki nga kaitohutohu.
  • Te uru ki nga rorohiko.
  • Kaore he take ki te tuhi i tetahi huihuinga.

Nga tari mahi:

He rarangi ano nga tari mahi kei runga i te paetukutuku VMST: https://www.vinnumalastofnun.is/storf – i – bodi/adrar – vinnumidlanir

Ka kitea hoki e koe nga waahi mahi kua panuitia i konei:

www.storf.is

www.alfred.is

www.job.visir.is

www.mbli.is/atvinna

www.reykjavik.is/laus-storf

Tirohia — www.visir.is/atvinna 

https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/laus-storf-a-starfatorgi/

Hagvangur — www.hagvangur.is  

HH Ráðgjöf — www.hhr.is  

Ráðum — www.radum.is 

Intellecta — www.intellecta.is 

Aromātai me te whakanui i nga tohu o tawahi

Ko te ENIC/NARIC Iceland he awhina mo te whakanui i nga tohu (whakamatautau, tohu, tohu tohu) mai i waho atu o Tiorangi, engari kaore e tukuna he raihana whakahaere. http://www.enicnaric.is

  • Ko te Pokapū Maatauranga IDAN (IÐAN fræðslusetur) e arotake ana i nga tohu mahi a nga iwi ke (haunga mo nga hokohoko hiko): https://idan.is
  • Ka whakahaere a Rafmennt i te aromatawai me te whakanui i nga tohu hokohoko hiko: https://www.rafmennt.is
  • Ko te Kaiwhakahaere o te Hauora o te Katoa ( Embætti landlæknis ), te Kaiwhakahaere o te Matauranga ( Menntamálatofnun ) me te Manatu Ahumahi me te Whakahoutanga ( Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið ) tuku raihana whakahaere mo nga umanga me nga mahi hokohoko i raro i to raatau mana.

Ka taea e te kaiawhina i te VMST te whakamarama ki a koe kei hea me pehea te arotake me te whakamana i o tohu tohu, raihana whakahaere ranei i Iceland.

Nga Taake

Ko te punaha toko i te ora o Iceland ka utua e nga taake e utua ana e tatou katoa. Ka whakamahia e te kawanatanga nga moni i utua i roto i te taake hei utu i nga utu mo nga ratonga a te iwi, te punaha kura, te punaha hauora, te hanga me te tiaki i nga rori, te utu utu, me era atu.

Ka tangohia te taake moni ( tekjuskattur ) mai i nga utu katoa ka haere ki te kawanatanga; Ko te taake taone ( útsvar ) he taake mo nga utu ka utua ki te mana whakahaere o te rohe (municipality) e noho ana koe.

 

Taake me te nama taake whaiaro

Me utu taake koe mo o moni whiwhi me etahi atu awhina putea ka whiwhi koe.

  • Ka whakawhiwhia ki nga tangata katoa he nama taake whaiaro ( persónuafsláttur ). Ko te ISK 68.691 ia marama i te tau 2025. Ko te tikanga, ki te tatauhia to taake hei ISK 100,000 ia marama, ka utua e koe ISK31.309 anake. Ka taea e nga tokorua te tiri i o raatau nama taake whaiaro.
  • Kei a koe te kawenga mo te whakamahi i to nama taake whaiaro.
  • Ko nga whiwhinga taake whaiaro kaore e taea te kawe mai i tetahi tau ki tera tau.
  • Ka whai mana to nama taake whaiaro mai i te ra i rehitatia ai to whare noho (wahi noho ture; lögheimili ) ki te Rehita Motu. Mena, hei tauira, ka whiwhi moni koe i te marama o Hanuere, engari kua rehitatia to kainga i te marama o Maehe, me tino mohio koe kei te whakaaro to kaituku mahi kei a koe he nama taake whaiaro i te Hanuere me Pepuere; ki te tupu tenei, ka mutu te nama moni ki nga mana taake. Me tino tupato koe me pehea te whakamahi i to nama taake whaiaro mena ka mahi koe i roto i nga mahi e rua, neke atu ranei, mena ka whiwhi koe i te utu mai i te Tahua Whakarerea Maatua ( fæðingarorlofssjóður ) mai i te Kaiwhakahaere Reipa, awhina putea ranei mai i to mana whakahaere.

Mena, na te pohehe, neke atu i te 100% te nama taake whaiaro ka tukuna atu ki a koe (hei tauira, ki te mahi koe mo nga kaituku mahi neke atu i te kotahi, ka whiwhi utu painga mai i nga umanga maha atu i te kotahi), me whakahoki moni koe ki nga mana taake. Me korero koe ki o kaituku mahi, ki etahi atu puna utu ranei me pehea te whakamahi i to nama taake whaiaro me te whakarite kia tika te tono.

 

Nga whakahoki taake (skattaskýrslur, skattframtal)

  • Ko to whakahoki taake ( skattframtal ) he tuhinga e whakaatu ana i o moni whiwhi katoa (utu, utu) me nga mea kei a koe (o rawa) me nga moni i nama koe (he nama; skuldir ) i te tau o mua. Me whai korero tika nga mana taake kia taea ai e ratou te tatau he aha nga taake me utu e koe, he aha nga painga ka whiwhi koe.
  • Me tuku mai to whakahoki taake i runga ipurangi i http://skattur.is i te timatanga o Maehe ia tau.
  • Ka takiuru koe ki te paetukutuku taake me te waehere mai i te RSK (te mana taake) ma te whakamahi ID hiko ranei.
  • Ko Icelandic Revenue and Customs (RSK, te mana taake) e whakarite ana i to whakahoki taake a-ipurangi, engari me tirotirohia e koe i mua i te whakaaetanga.
  • Ka taea e koe te haere ake ki te tari taake i Reykjavík me Akureyri mo te awhina mo to whakahoki taake, tiki awhina ranei ma te waea i 442-1000
  • Karekau a RSK e whakarato kaiwhakamaori. (Ki te kore koe e korero i te reo Tiorangi, i te reo Ingarihi ranei me whai koe i a koe ake kaiwhakamaori).
  • Nga tohutohu i roto i te reo Ingarihi mo te tuku i to whakahoki taake:

https://www.rsk.is/media/baeklingar/rsk_0812_2020.en.pdf

 

Uniana hokohoko

  • Ko te mahi nui a nga uniana mahi he whakarite whakaaetanga me nga kaituku mahi mo nga utu me etahi atu tikanga (he hararei, haora mahi, whakamatuatanga mate) ka riro i nga mema o te uniana me te tiaki i o raatau paanga ki te maakete mahi.
  • Ko nga tangata katoa e utu nama ana (moni ia marama) ki tetahi uniana ka whiwhi mana ki te uniana, ka taea e ia te kohi motika nui ake i te wa e haere ana, ahakoa mo te wa poto i te mahi.
  • Ka kitea e koe to uniana i runga i to pepa utu utu marama, ka taea ranei e koe te patai ki to kaituku mahi, koinei to tika.

 

Me pehea e taea ai e to uniana hokohoko te awhina i a koe

  • Me nga korero mo o motika me o mahi i runga i te maakete mahi.
  • Ma te awhina i a koe ki te tatau i to utu.
  • Awhina koe mena kei te ruarua koe mo o motika kua takahia pea.
  • Nga momo tahua (awhina moni) me etahi atu ratonga.
  • Te uru atu ki nga mahi whakaora mena ka mate koe, ka tupono ranei koe ki te mahi.
  • Ka utua e etahi uniana hokohoko tetahi wahi o te utu ki te haere koe i waenganui i nga waahi rereke o te motu mo te mahi, mo te tirotiro hauora ranei i tohua e te taote, engari mena kua tono tuatahi koe mo te awhina mai i te Whakahaere Inihua Hapori ( Tryggingarstofnun ) a kua whakakorehia to tono.

 

He awhina putea (whakawhiwhia) mai i nga uniana hokohoko

  • Nga putea mo koe ki te haere ki nga awheawhe me te ako kia rite ki to mahi.
  • Nga putea hei awhina i a koe ki te whakapai ake me te tiaki i to hauora, hei tauira ki te utu mo te whakamatautau mate pukupuku, te mirimiri, te whakamaarama tinana, nga karaehe whakapakari tinana, mo te mohiti, mo te arotahi whakapiri ranei, he taonga whakarongo, he korero ki nga kaimätai hinengaro/kaimätai hinengaro, aha atu.
  • Nga utu mo te mate (tautoko putea mo ia ra ki te mate koe; sjúkradagpeningar ).
  • Nga putea hei awhina i nga whakapaunga na te mea e mate ana to hoa, tamaiti ranei.
  • Nga karaati mo te hararei, te utu ranei mo te utu mo te reti i nga whare hararei raumati ( orlofshús ) me nga kaainga e waatea ana mo nga riihi poto ( orlofsíbúðir ).

Ka utua i raro i te teepu (svört vinna)

Ina utua nga kaimahi mo a raatau mahi i roto i te putea, kaore he nama ( reikningur ), kaore he rihīti ( kvittun ), kaore he ayslip ( launaseðill ), ka kiia tenei ko 'utu i raro i te tepu' ( svört vinna, að vinna svart – 'mahi pango'). Ka takahia e te ture, ka ngoikore te tiaki hauora, te oranga hapori me nga punaha matauranga. Ki te whakaae koe ki te utu 'i raro i te teepu' kare hoki koe e whiwhi motika pera me era atu kaimahi.

  • Kare koe e utu ina he hararei koe (he hararei a-tau)
  • Karekau he utu ina mate koe, kare ranei e mahi i muri i tetahi aitua
  • Kare koe e inihua mena he aitua koe i a koe e mahi ana
  • Kare koe e whai mana ki te painga kore mahi (utu mena ka ngaro koe i au mahi) me te whakamatuatanga maatua (waahi mahi i muri i te whanautanga o te tamaiti)

Te tinihanga taake (te karo taake, te tinihanga i te taake)

  • Mena ka karo koe i te utu taake, me utu e koe he whaina kia rua neke atu te nui o te moni me utu e koe. Ko te whaina ka eke ki te tekau nga wa te nui.
  • Mo te mahi tinihanga taake nui ka taea e koe te haere ki te whare herehere mo te ono tau.

Nga tamariki me nga taiohi

Nga tamariki me o ratou tika

Ko nga tangata kei raro iho i te 18 nga tau ka tohua hei tamariki. He tamariki nohinohi i raro i te ture (kaore e taea e ratou te kawe i nga kawenga i runga i te ture) ko o ratou matua te kaitiaki. He kawenga nga maatua ki te tiaki i a raatau tamariki, ki te manaaki me te manaaki i a raatau. Ia rave te mau metua i te mau faaotiraa faufaa no ta ratou mau tamarii, e tia ia ratou ia faaroo i to ratou mau mana‘o e ia faatura ia ratou, ia au i te faito matahiti e te paari o te mau tamarii. Ko te pakeke o te tamaiti, ko te nui ake o ona whakaaro.

  • E tika ana nga tamariki ki te noho tahi me o raua matua, ahakoa kaore nga matua e noho tahi.
  • He kawenga nga maatua ki te tiaki i a raatau tamariki mai i nga mahi whakaute, te nanakia hinengaro me te tutu tinana. E kore e whakaaetia nga matua ki te mahi tutu ki a ratou tamariki.
  • I Tiorangi, ko nga whiunga tinana katoa o nga tamariki ka rahuitia e te ture - tae atu ki nga maatua me nga kaitiaki. Mena i haere mai koe i tetahi whenua e kiia ana he pai te whiu a te tinana, me mohio koe kaore e whakaaetia i Tiorangi, ka arahi pea ki te tirotiro a nga mana tiaki tamariki. He mea nui ki te whakamahi i nga tikanga tiaki matua e haumaru ana, e whakaute ana, e rite ana ki nga ture a Iceland. Mena ka hiahia koe ki etahi atu korero, tautoko ranei, whakapaa atu ki nga ratonga hapori i to taone.
  • He kawenga nga maatua ki te whakarato whare, kakahu, kai, taputapu kura me etahi atu mea e tika ana mo a raatau tamariki.
  • E ai ki te ture Icelandic, ka tino rahuitia te patu ira wahine, ahakoa ka mahia ki Iceland, ki waho ranei. Ko te whiu e mau ana ka eke ki te 16 tau ki te whare herehere. Ko nga mea e rua i whakamatauhia ki te hara, me te whakauru ki roto i taua mahi, ka whiua ano. Ko te Ture e pa ana ki nga tangata whenua katoa o Iceland, me te hunga e noho ana i Iceland, i te wa o te hara.
  • Kaore pea nga tamariki e marena i Iceland. Ko nga tiwhikete marena e whakaatu ana ko tetahi, tokorua ranei i roto i te marena i raro i te 18 tau i te wa o te marenatanga, kaore e whakaaehia he mana i Iceland.
  • I konei ka kitea e koe nga korero mo nga momo tutu, me nga tohutohu mo nga maatua kua pa ki a raatau tamariki, e whakaatu ana ranei i nga whanonga tutu.

Nga tohutohu mo nga matua ki te aukati i te tutu rangatahi

Te tutu ki nga tamariki | Lögreglan

Mo etahi atu korero mo nga tika o nga tamariki i Iceland, tirohia:

 

Kohungahunga

  • Ko te kura kohungahunga (kindergarten) te wahanga tuatahi o te punaha kura i Tiorangi, mo nga tamariki 6 tau me te iti ake. Ka whai nga kura kohungahunga i tetahi kaupapa motuhake (National Curriculum Guide).
  • Ko te kura kohungahunga kaore i te herea i Tiorangi, engari tata ki te 96% o nga tamariki 3-5 tau te haere ki te kura kohungahunga.
  • Ko nga kaimahi o te kura kohungahunga he hunga ngaio kua whakangungua ki te whakaako, ki te whakaako, ki te manaaki i nga tamariki. He nui te whakapau kaha kia pai ai te ngakau me te whakawhanake i o raatau pukenga ki runga ake i nga hiahia o ia tangata.
  • Ka ako nga tamariki o te kura kohungahunga ma te takaro me te mahi mahi. Ko enei ngohe e whakatakoto ana i te turanga o to ratou matauranga ki te reanga o te kura. Ko nga tamariki kua haere ki te kura kohungahunga kua pai ake te reri mo te ako i te kura teina (mehemea). He tino tika tenei mo nga tamariki karekau e pakeke ki te korero i te reo Icelandic i te kainga: ka akohia e ratou i te kura kohungahunga.
  • Ko nga taumahi kura kohungahunga ka pai ki nga tamariki o ratou reo matua (te reo tuatahi) ehara i te reo Tiorangi he turanga pai ki te reo Tiorangi. I te wa ano, ka akiakihia nga matua ki te tautoko i nga pukenga reo tuatahi o te tamaiti me te ako i roto i nga huarahi rereke.
  • Ka ngana nga kura kohungahunga, i nga mea e taea ana e ratou, ki te whakarite kia tukuna nga korero nui ki etahi atu reo mo nga tamariki me o ratou matua.
  • Me rehita e nga matua a ratou tamariki mo nga waahi kura kohungahunga. Ka mahia e koe tenei i runga i nga punaha ipurangi (rorohiko) o nga taone (nga mana o te rohe; hei tauira, Reykjavík, Kópavogur). Mo tenei, me whai ID hiko koe.
  • Ka utua e nga taone nui (he utu nui te utu mo) kura kohungahunga, engari kaore nga kura kohungahunga e tino kore utu. He paku rereke te utu mo ia marama mai i tetahi waahi ki tetahi atu. He iti ake te utu o nga matua e noho takakau ana, e ako ana ranei, neke atu i te kotahi te tamaiti e haere ana ki te kura kohungahunga.
  • Ko nga tamariki o te kura kohungahunga e takaro ana ki waho i te nuinga o nga ra, no reira he mea nui kia mau o ratou kakahu kia rite ki te huarere (te hau makariri, te hukarere, te ua, te ra ranei). http://morsmal.no/no/foreldre-norsk/2382-kle-barna-riktig-i-vinterkulda
  • Ka noho nga matua ki te taha o a raatau tamariki ki te kura kohungahunga i nga ra tuatahi hei awhina i a raatau ki te waia. I reira, ka hoatu ki nga matua nga korero tino nui katoa.
  • Mo etahi atu korero mo nga kura kohungahunga i roto i nga reo maha, tirohia te paetukutuku a Reykjavík City: https://mml.reykjavik.is/2019/08/30/baeklingar-fyrir-foreldra-leikskolabarna-brouchures-for-parents/

Kura teina ( grunnskóli; kura herea, tae atu ki te 16 tau)

  • I runga i te ture, me haere nga tamariki katoa o Tiorangi 6-16 tau ki te kura.
  • Ka mahi nga kura katoa i runga ano i te Aratohu Marautanga a-Motu mo nga Kura Whakapee, kua whakaritea e te Althingi (paremata). He orite te mana o nga tamariki katoa ki te haere ki te kura, a ka ngana nga kaimahi ki te whakakaha i a ratou ki te kura me te ahu whakamua ki a ratou mahi kura.
  • Ko te kura teina i Tiorangi he kore utu.
  • Ko nga kai a te kura he kore utu.
  • Ka whai nga kura teina katoa i tetahi kaupapa motuhake hei awhina i nga tamariki ki te urutau (whakauru) ki te kura ki te kore ratou e korero i te reo Tiorangi i te kainga.
  • Ko nga tamariki ehara i te reo Tiorangi te reo o te kainga ka whai mana ki te ako i te reo Tiorangi hei reo tuarua mo ratou. Te faaitoito-atoa-hia ra to ratou mau metua ia tauturu ia ratou ia haapii i to ratou iho reo i te fare na roto i te mau ravea huru rau.
  • Ka ngana nga kura teina, i nga mea e taea ana e ratou, ki te whakarite kia whakamaoritia nga korero e tika ana mo te whakapiringa o nga kaiako me nga matua.
  • Me rehita e nga matua a ratou tamariki mo te kura teina me nga mahi i muri i te kura. Ka mahia tenei e koe i runga i nga punaha ipurangi (rorohiko) o nga taone (nga mana o te rohe; hei tauira, Reykjavík, Kópavogur). Mo tenei, me whai ID hiko koe.
  • Ka haere te nuinga o nga tamariki ki te kura teina o to rohe. Ka whakarōpūhia ratou i roto i nga karaehe i runga i te pakeke, ehara i te kaha.
  • He kawenga nga maatua ki te korero ki te kura mena kei te mate te tamaiti, kei te ngaro ranei i te kura mo etahi atu take. Me tono tuhi koe ki nga kaiako matua mo te whakaaetanga kia kaua to tamaiti e haere ki te kura ahakoa he aha te take.
  • https://mml.reykjavik.is/bruarsmidi/

Te kura teina, nga whare whai muri i te kura me nga whare hapori

  • Ko nga taakaro me te kauhoe he mea whakahau mo nga tamariki katoa o nga kura teina o Iceland. Ko te tikanga, ka noho tahi nga tama me nga kotiro ki enei akoranga.
  • Ko nga tauira (tamariki) o nga kura teina o Tiorangi ka haere ki waho e rua nga wa ia ra mo nga okiokinga poto no reira he mea nui kia mau kakahu tika mo te rangi.
  • He mea nui kia mauria mai e nga tamariki he kai paramanawa hauora ki te kura. Kaore e whakaaetia nga kai reka ki te kura teina. Me kawe mai he wai hei inu (kaua he wai hua). I te nuinga o nga kura, ka taea e nga tamariki te kai wera i te wa tina. Me utu iti nga utu mo enei kai.
  • I roto i te maha o nga waahi taone, ka taea e nga akonga te awhina i a raatau mahi, i te kura, i te whare pukapuka ranei o te rohe.
  • Ko te nuinga o nga kura he whare whai muri i te kura ( frístundaheimili ) e tuku ana i nga mahi whakangahau mo nga tamariki 6-9 tau i muri i nga haora kura; me utu e koe he utu iti mo tenei. Ka whai waahi nga tamariki ki te korero ki a raua ano, ki te whakahoa me te ako i te reo Tiiki ma te takaro tahi me etahi atu.
  • I te nuinga o nga waahi, i roto i nga kura, i te tata ranei ki a raatau, kei reira nga pokapū hapori ( félagsmiðstöðvar ) e tuku ana i nga mahi hapori mo nga tamariki 10-16 tau. I hangaia enei hei whakauru ia ratou ki roto i te pai o te taunekeneke hapori. Ka tuwhera etahi pokapū i te ahiahi me te ahiahi; ētahi atu i te wā whakatā o te kura, i te wā whakatā i te kura.

Nga kura i Tiorangi - nga tikanga me nga tikanga

Kei nga kura teina nga kaunihera kura, nga kaunihera a nga akonga me nga roopu a nga matua hei tiaki i nga hiahia o nga akonga.

  • Ko etahi huihuinga motuhake i roto i te tau: ko nga roopu me nga haerenga ka whakaritea e te kura, ma te kaunihera o nga akonga, ma nga mema o te karaehe, ma te roopu matua ranei. Ko enei huihuinga he panui motuhake.
  • He mea nui kia korero tahi me te kura me te mahi tahi. E rua nga wa ka tutaki koe ki nga kaiako i ia tau ki te korero mo o tamariki me o raatau mahi ki te kura. Me kaha koe ki te whakapā atu ki te kura ki te hiahia koe.
  • He mea nui kia haere mai koe (nga matua) ki nga roopu karaehe me o tamariki ki te aro, ki te tautoko i a raatau, ki te kite i to tamaiti i roto i te taiao o te kura, ki te kite he aha nga mahi i roto i te kura me te tutaki ki nga hoa o o tamariki me o raatau matua.
  • He mea noa ko nga matua o nga tamariki e takaro tahi ana ano hoki he maha nga hononga ki a raatau ano.
  • Ko nga ra whanau he huihuinga hapori nui mo nga tamariki i Tiorangi. Ko nga tamariki e tata tahi ana nga ra whanau ka uru ki tetahi paati kia kaha ake ai te tono manuhiri. I etahi wa ka powhirihia e ratou ko nga kotiro anake, ko nga tama tane anake, ko te katoa o te akomanga, he mea nui kia kaua e waiho tetahi ki waho. He maha nga wa ka whakatauhia e nga matua te nui o nga koha hei utu.
  • Karekau nga tamariki o nga kura teina e mau kakahu kura.

Nga mahi hakinakina, mahi toi me nga mahi whakangahau

Ko te whakaaro he mea nui kia whai waahi nga tamariki ki nga mahi whakangahau (i waho o nga haora kura): nga hakinakina, nga mahi toi me nga keemu. Ka whai waahi nui enei mahi ki nga mahi aukati. E akiakihia ana koe ki te tautoko me te awhina i o tamariki ki te whai waahi ki etahi atu tamariki ki enei mahi kua whakaritea. He mea nui kia mohio koe mo nga mahi e tukuna ana i to rohe. Mena ka kitea e koe te mahi tika mo au tamariki, ka awhina tenei i a raatau ki te whakahoa me te whai waahi ki te waia ki te korero i te reo Tiorangi. Ko te nuinga o nga kaunihera ka tuku putea (utu moni) kia whai waahi nga tamariki ki nga mahi whakangahau.

  • Ko te whainga matua o nga putea kia whai waahi nga tamariki me nga taiohi katoa (6-18 tau) ki nga mahi pai i muri i te kura ahakoa he aha te ahua o nga kaainga i ahu mai ai, ahakoa he whai rawa, he rawakore ranei o ratou matua.
  • Ko nga putea kaore i te rite ki nga taone katoa (taone) engari he ISK 35,000 - 50,000 ia tau mo ia tamaiti.
  • Ka utua nga putea ma te rorohiko (ipurangi), tika ki te karapu hakinakina, whakangahau ranei e whai waahi ana.
  • I roto i te nuinga o nga taone nui, me rehita koe ki te punaha ipurangi a-rohe (hei tauira, Rafræn Reykjavík , Mitt Reykjanes or Mínar síður in Hafnarfjörður) kia taea ai e koe te rehita i au tamariki mo te kura, kura kohungahunga, mahi whakangahau, aha atu. Mo tenei, ka hiahia koe ki te ID hiko ( rafræn skilriki ).

Te kura tuarua o runga ( framhaldsskóli )

Nga ture mo nga tamariki kei waho o nga kuaha

E ai ki te ture i Tiorangi kia pehea te roa o nga tamariki 0-16 tau kei waho i nga ahiahi kaore he mataki a te pakeke. Ko te tikanga o enei ture kia tipu ai nga tamariki ki roto i te taiao haumaru me te hauora me te nui o te moe.

E nga matua, kia mahi tahi tatou! Nga haora o waho mo nga tamariki i Tiorangi

Ngā Hāora o waho mō ngā tamariki I te wā kura (Mai i te 1 o Hepetema ki te 1 o Mei)

Kāore e whakaaetia kia puta ngā tamariki 12 tau te pakeke, iti iho rānei, i waho o ō rātou kāinga i muri i te 8:00 i te pō.

Kāore e whakaaetia kia puta ngā tamariki 13 ki te 16 tau te pakeke ki waho o ō rātou kāinga i muri i te 22:00 pm. I te raumati (Mai i te 1 o Mei ki te 1 o Hepetema)

Kāore e whakaaetia kia puta ngā tamariki 12 tau te pakeke, iti iho rānei, i waho o ō rātou kāinga i muri i te 22:00 pm.

Kāore e whakaaetia kia puta ngā tamariki 13 ki te 16 tau te pakeke ki waho o ō rātou kāinga i muri i te 24:00 i te ahiahi.

www.samanhopurinn.is

He mana motuhake tō ngā mātua me ngā kaitiaki ki te whakaiti i ēnei hāora o waho. E hangai ana ēnei ture ki ngā ture Tiaki Tamariki o Iceland, ā, e ārai ana i ngā tamariki kia noho ki ngā wāhi tūmatanui i muri i ngā hāora kua whakaritea me te kore he tirotiro a te pakeke. Ka taea te whakawātea i ēnei ture mēnā kei te hoki mai ngā tamariki 13 ki te 16 tau te pakeke i te kura mana, i ngā hākinakina, i ngā mahi rānei a te pokapū taiohi. Ko te tau whānau o te tamaiti, kaua ko tōna rā whānau.

Te Ture Whakanuia (Farsæld barna)

I Iceland, kua whakaurua he ture hou hei tautoko i te oranga o ngā tamariki. Ko tōna ingoa ko te Ture mō ngā Ratonga Whakauru mō te Oranga o ngā Tamariki — e mōhiotia ana hoki ko te Ture Oranga.

Mā tēnei ture ka kore ngā tamariki me ngā whānau e ngaro i waenga i ngā pūnaha rerekē, e kore hoki e hiahia ki te whakatere takitahi i ngā ratonga. He tika tō ia tamaiti ki te whiwhi i te āwhina e hiahiatia ana e rātou, i te wā e hiahiatia ana.

He uaua pea te kimi i te tautoko tika i ētahi wā, ā, ko te whāinga o tēnei ture he whakangāwari ake mā te whakarite kia whakaratohia ngā ratonga tika, i te wā tika, e ngā tohunga tika. Ka taea e ngā tamariki me ngā mātua te tono ratonga whakauru i ngā taumata kura katoa, mā roto i ngā ratonga pāpori, i ngā whare hauora rānei.

Ka taea e koe te ako atu mō te Ture Whakatipu Oranga i konei: https://www.farsaeldbarna.is/en/home .

 

Tautoko mō ngā Tamariki mai i ngā Ratonga Hapori ā-Rohe

  • Ka tuku tohutohu me te tautoko ngā kaiwhakatakoto whakaaro mātauranga, ngā tohunga hinengaro, me ngā kaiwhakaora kōrero i te Ratonga Kura ā-Rohe ki ngā mātua o ngā tamariki kei te kura kōhungahunga me te kura whakahau kia haere ki te kura.
  • Ka taea e ngā mātua me ngā tamariki te whiwhi aratohu me te āwhina i a rātou e whakatau ana i ngā āhuatanga uaua, pērā i te raruraru pūtea, ngā wero mātua, te noho mokemoke pāpori rānei i ā rātou Ratonga Hapori ā-rohe.
  • Ka taea e koe te tono ki te Ratonga Hapori mō te āwhina pūtea hei utu i ngā utu pēnei i ngā utu kōhungahunga, ngā kaupapa i muri i te kura, ngā puni raumati, ngā mahi hākinakina me ngā mahi wātea rānei.
     Kia mōhio mai, ka rerekē pea te nui o te tautoko e wātea ana i runga i tō kaunihera.
  • NB Ka arotakehia takitahi ia tono, ā, he ture anō tō ia kaunihera mō te tuku tautoko pūtea.

Ngā Ratonga Tiaki Tamariki i Iceland

  • Ko ngā kaunihera ā-rohe o Iceland te kawenga mō te tiaki tamariki, ā, me whai rātou i ngā ture tiaki tamariki ā-motu.
  • Kei ngā kaunihera katoa ngā ratonga tiaki tamariki. Ko tā rātou mahi he tautoko i ngā tamariki me ngā mātua e pāngia ana e ngā wero nui, me te whakarite i te haumaru me te oranga o te tamaiti.
  • He tohunga motuhake ngā kaimahi tiaki tamariki, ā, he maha ā rātou wheako ki te mahi pāpori, te hinengaro, te mātauranga rānei.
  • Mena e tika ana, ka taea e rātou te whiwhi tautoko me te arataki tāpiri mai i te Tari ā-Motu mō ngā Tamariki me ngā Whānau (Barna- og fjölskyldustofa), inā koa i ngā take uaua.

I ētahi wā, kei ngā kaunihera ā-rohe te mana ki te whakatau whaimana mō ngā take tiaki tamariki.

Te kawenga ki te ripoata

He herenga ture tā te katoa ki te whakapā atu ki ngā ratonga tiaki tamariki mēnā e whakapae ana rātou he tamaiti:

  • e noho ana i roto i ngā āhuatanga kāore e taea te whakaae,
  • kei te tukinotia, kei te whakaititia rānei,
  • kei roto rātou i te mōrearea nui o te kino ki tō rātou hauora, ki tō rātou whanaketanga rānei.

Ka pā anō hoki tēnei herenga mēnā he take hei whakapono kei te tino mōrearea te hauora, te ora, te whanaketanga rānei o tētahi tamaiti kāore anō kia whānau nā te āhua noho, te whanonga, ngā āhuatanga rānei o ngā mātua e hapu ana — nā tētahi atu take rānei e pā ana ki ngā ratonga tiaki tamariki.

Ko te arotahi matua o ngā ratonga tiaki tamariki i Iceland ko te tautoko me te mahi tahi me ngā whānau. Hei tauira, ko te tikanga o tēnei, kāore te tamaiti e tangohia mai i ōna mātua mēnā kāore i angitu ngā mahi katoa hei whakapakari i te whānau me te whakapai ake i te whakatipu tamariki.

E ai ki te Kawenata mō ngā Tika o te Tamaiti a te UN, kaua te tamaiti e wehea i ōna mātua ki te kore e tika mō te oranga o te tamaiti, me ōna painga anō hoki.

Te āwhina tamariki

  • Ko te āwhina tamariki he tahua (utu moni) mai i ngā mana whakahaere taake ki ngā mātua (ngā mātua takakau/whakarere rānei) mō ngā tamariki kua rēhitatia e noho ana me rātou.
  • E pā ana te āwhina tamariki ki te moni whiwhi. Ko te tikanga, ki te iti ō utu, ka nui ake ō utu āwhina; ki te nui ake ō moni whiwhi, ka iti ake te nui o te āwhina.
  • E whā ngā wā ka utua te utu āwhina mō ngā tamariki i te tau, tirohia te hononga

Nga painga mo nga tamariki | Skatturinn – skattar og gjöld

  • I muri i te whānautanga o te tamaiti, i te neke rānei ki tōna kāinga ture (lögheimili) i Iceland, ka roa pea te wā i mua i te whiwhinga a ōna mātua i te āwhina tamariki. Ka taea e koe te whakapā atu ki te tari ratonga hapori i tō whenua ake.
  • Ka taea e ngā rerenga te tono utu tāpiri mai i ngā Ratonga Hapori hei utu i te moni katoa. Me mahara koe ka whakaarohia motuhaketia ngā tono katoa, ā, he ture anō tā ia kaunihera me whai i te wā e utua ana ngā utu āwhina.

Te Whakahaere Inihuaranga Hapori (TR) – Tautoko Pūtea mō ngā Tamariki

Ko te tautoko tamariki (meðlag) he utu ā-marama e utua ana e tētahi mātua ki tētahi atu ina kore rāua e noho tahi (hei tauira, i muri i te wehenga, i te whakarere rānei). Ka rēhitatia te tamaiti hei noho tahi me tētahi mātua, ā, ka utua e tētahi atu mātua. Nō te tamaiti ēnei utu ā-ture, ā, me whakamahi hei tiaki i a ia.
Ka taea e koe te tono kia kohia e te Tari Inihuaranga Hapori (Tryggingastofnun ríkisins, TR) ngā utu me te whakawhiti atu ki a koe. Ina tono koe mō te tautoko tamariki me tuku e koe te tiwhikete whānau o te tamaiti.

Ko te penihana tamariki (barnalífeyrir) he utu ā-marama mai i a TR mēnā kua mate tētahi o ngā mātua o te tamaiti, kei te whiwhi rānei i te penihana kaumātuatanga, i te āwhina hauātanga, i te penihana whakaora rānei. Me tuku he tiwhikete, he pūrongo rānei mai i te Tari Rerenga o te UN (UNHCR) me te Tari Manene rānei hei whakaū i te āhua o te mātua.

Ko te tahua a te whaea, a te pāpā rānei he utu ā-marama mai i a TR ki ngā mātua takakau me ā rātou tamariki tokorua, neke atu rānei e noho ture ana me rātou.

Kei te wātea ngā tono mō ngā āwhina e pā ana ki ngā tamariki i runga i te Island.is

Ka taea e koe te tono tika mō ngā painga e pā ana ki te tamaiti mā Island.is mō ngā momo painga e pā ana ki te tamaiti, pēnei i:

https://island.is/en/application-for-child-pension

https://island.is/en/benefit-after-the-death-of-a-partner

https://island.is/en/parents-contribution-for-education-or-vocational-training

https://island.is/en/child-support/request-for-a-ruling-on-child-support

https://island.is/en/care-allowance

https://island.is/en/parental-allowance-with-children-with-chronic-or-severe-illness

https://island.is/heimilisuppbot

Ngā mōhiohio whai hua

Ko te mahi a Umboðsmaður barna (Te Kaitiaki Mana Tamariki) he whakarite kia whakautehia ngā tika me ngā hiahia o ngā tamariki. Ka taea e te tangata te tono ki te Kaitiaki Mana Tamariki, ā, ko ngā pātai a ngā tamariki tonu te mea nui.

Waea: 522-8999

Waea mō ngā tamariki – kore utu: 800-5999

Ī-mēra: ub@barn.is

Te Pokapū Tohutohu me te Tātari ( Ráðgjafa og greiningastöð ) Ko te mahi a te Pokapū Tohutohu me te Tātaritanga he whakarite kia whiwhi ngā tamariki he hauātanga whanaketanga kino e arahi pea ki te hauātanga i muri mai i te ao i te tātaritanga, te tohutohu, me ētahi atu rauemi hei whakapai ake i te kounga o ō rātou oranga.

Waea: 510-8400

Īmēra: rgr@rgr.is

Landssamtökin Þroskahjálp Ka arotahi a Throskahjalp ki te whai whakaaro nui ki te whakawhitiwhiti kōrero, ki te tautoko, me te aroturuki i ngā tika o te hunga hauā

Waea: 588-9390

Īmēra: throskahjalp@throskahjalp.is

Barna og fjölskyldustofa (Te Tari ā-Motu mō ngā Tamariki me ngā Whānau) Ka whakahaerehia e te tari ngā take tiaki tamariki puta noa i te motu. Ko tana mahi he whakarato me te tautoko i ngā ratonga i runga i ngā mōhiotanga me ngā mahi pai rawa atu i ngā wā katoa. Ko te pokapū tamariki a Barnahus tētahi wāhanga o te tari, ā, ko tā rātou mahi he whakahaere i ngā take o ngā tamariki e whakapaetia ana kua tukinotia, kua tukinotia rānei. Ko ngā Ratonga Tiaki Tamariki te kawenga mō te whakahaere i ēnei take, ā, ka taea hoki e rātou te rapu me te tono ratonga mai i a Barnahús i runga i te whakapae mō ētahi atu momo tutu ki ngā tamariki. Ka whakaratohia hoki e te Pokapū Tamariki a Barnahús te mātauranga mō te tukino i te moepuku, me ētahi atu mea, mō ngā rōpū e mahi tahi ana me ngā tamariki.

Waea: 530-2600

Īmēra: bofs@bofs.is

Við og börnin okkar – A matou tamariki me matou – Nga korero mo nga whanau i Tiorangi (i te reo Tiorangi me te reo Ingarihi).

Tiaki hauora

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ; Inihua Hauora Tiorangi)

  • Hei rerenga, he rite tonu to tika ki nga ratonga hauora me te inihua mai i a SÍ hei tangata whenua o Tiorangi.
  • Mena kua whakawhiwhia koe ki te whakamarumaru o te ao, he whakaaetanga noho ranei ki Iceland i runga i nga kaupapa atawhai tangata, kaore koe e tutuki i te ahuatanga o te noho ki konei mo nga marama 6 i mua i to tohu mo te inihua hauora. (I etahi atu kupu, ka hipokina koe e te inihua hauora tonu.)
  • Ka utua e SÍ tetahi wahi o te utu mo te maimoatanga hauora me nga rongoa rongoa e tutuki ana i etahi whakaritenga.
  • Ka tuku korero a UTL ki a SÍ kia rehitatia koe ki te punaha inihua hauora.
  • Mena kei waho koe i te taone nui, ka taea e koe te tono mo nga tahua (moni) hei utu i tetahi wahanga o te utu mo te haere, mo te noho noho ranei (he waahi noho) mo nga haerenga e rua ia tau mo te rongoa hauora, neke atu ranei mena me haere tonu koe. Me tono i mua (i mua i te haerenga) mo enei tahua, engari i nga wa ohorere. Mo etahi atu korero, tirohia:

https://island.is/greidsluthatttaka-ferdakostnadur-innanlands

https://island.is/gistinattathjonusta-sjukrahotel

Réttindagátt Sjúkratrygginga Íslands ('SÍ's 'mapihi whai mana')

Ko te Réttindagátt he tomokanga korero ipurangi, he momo 'aku wharangi' e whakaatu ana ki a koe te inihua e tika ana ki a koe (he mana to). I reira ka taea e koe te rehita me te taote me te taote niho me te tuku i nga tuhinga katoa e hiahia ana koe ki te tuku ma te haumaru me te haumaru. Ka kitea e koe nga mea e whai ake nei:

  • Ko nga korero e pa ana ki te punaha utu tahi a SÍ, e whakarite ana kia kaua e nui ake te utu o te tangata takitahi i te nui ake o te utu mo ia marama mo nga ratonga hauora. Ka taea e koe te arotake i to mana utu i raro i te Hauora i runga i te Réttindagátt 'aku wharangi'.
  • Ahakoa e tika ana koe ki te utu nui ake a SÍ mo te maimoatanga hauora, rongoa (taakaro) me etahi atu ratonga hauora.
  • Ko etahi atu korero mo Réttidagátt SÍ: https://rg.sjukra.is/Account/Login.aspx

Nga ratonga hauora

Kua wehewehea nga ratonga hauora o Iceland ki etahi waahanga me nga taumata.

  • Nga pokapū hauora o te rohe (heilsugæslustöðvar, heilsugæslan). Ko enei e whakarato ana i nga ratonga hauora whanui (ratonga a te taote), te nēhi (tae atu ki te tiaki whare) me etahi atu tiaki hauora. Ka pa ki a ratou nga aitua iti me nga mate ohorere, te tiaki whakawhanau me te tiaki tamariki me nga tamariki (he werohanga). Ko ratou te waahanga nui rawa atu o nga ratonga hauora i tua atu i nga hohipera.
  • Ko nga hohipera (spítalar, sjúkrahús) e whakarato ratonga mo nga tangata e hiahia ana kia nui ake nga maimoatanga motuhake me te tiaki e nga nēhi me nga taote, kei te noho i nga moenga hei tuuroro-roto, ka haere ranei ki nga tari tuuroro-waho. He tari whawhati tata hoki nga hohipera ki te rongoa i nga tangata kua whara, i nga keehi ohorere ranei, me nga paroita tamariki.
  • Nga ratonga tohungatanga (sérfræðingsþjónusta). Ko te nuinga o enei ka tukuna i roto i nga mahi motuhake, ma nga tohunga takitahi, ma nga roopu ranei e mahi tahi ana.

I raro i te Ture mo nga Turoro, ki te kore koe e mohio ki te reo Tiorangi, ka whai mana koe ki te whai kaiwhakamaori (tetahi ka taea e koe te korero i to reo) hei whakamaarama ki a koe i nga korero mo to hauora me to maimoatanga hauora me whai koe, me etahi atu.

Heilsugæsla (pokapū hauora ā-rohe)

  • Ka taea e koe te rehita ki tetahi whare hauora. Me haere ki te whare hauora (heilsugæslustöð) i to rohe, me to tuhinga ID, rehita ipurangi ranei ki https://island.is/skraning-og-breyting-a-heilsugaeslu
  • Ko te whare hauora (heilsugæslan) te waahi tuatahi ki te haere mo nga ratonga hauora. Ka taea e koe te waea atu mo te tohutohu mai i tetahi nēhi; ki te korero ki te taote, me whakarite he hui tuatahi (whakaritea he wa mo te hui). Mena kei te hiahia koe ki tetahi kaiwhakamaori (tetahi tangata e korero ana i to reo) me korero penei ina whakatau koe.
  • Mēnā e hiahia ana ā koutou tamariki ki te maimoatanga mātanga, he mea nui kia tīmata mā te haere ki te whare hauora (heilsugæsla) me te tuku tono (he tono) i te tuatahi. Ma tenei ka iti te utu mo te kite i te tohunga.
  • Ka taea e koe te waea atu ki a 1700 he korerorero waea. I reira ka taea e koe te korero ki tetahi nēhi mena kaore koe e tino mohio ko wai hei korero ki a koe, ki te tiki korero katoa mo nga take hauora. Ka taea hoki e ratou te tono hui mo koe i te whare hauora mena e tika ana. Waea atu ki a 1700 i te ra katoa, ka tuwhera te korerorero ipurangi mai i te 8:00 ki te 22:00 ia ra o te wiki.

Kaimātai hinengaro me te hunga hauora

Ko nga kaimätai hinengaro me nga kaiakiko tinana kei te nuinga o te waa a raatau mahi motuhake.

  • Mēnā ka tuhia e te tākuta he tono (tono; tilvísun) kia whai maimoatanga koe e te taote, ka utua e SÍ te 90% o te utu katoa.
  • Karekau a SÍ e tiritiri i te utu mo te haere ki tetahi tohunga hinengaro motuhake. Heoi, ka taea e koe te tono ki to uniana hokohoko (stéttarfélag) ki nga ratonga hapori rohe ranei (félagsþjónusta) mo te awhina putea. Kei nga whare hauora (heilsugæslan) etahi ratonga a nga kaimätai hinengaro. Me tono koe (tono; tilvísun) mai i te taote i te pokapū.

Heilsuvera

  • Heilsuvera https://www.heilsuvera.is/ he paetukutuku me nga korero mo nga take hauora.
  • I roto i te wahanga 'Aku wharangi' (mínar síður) o Heilsuvera ka taea e koe te whakapā atu ki nga kaimahi o nga ratonga hauora me te rapu korero mo o ake rekoata rongoa, whakahaunga, aha atu.
  • Ka taea e koe te whakamahi i te Heilsuvera ki te tuhi hui ki te taote, ki te rapu i nga hua o nga whakamatautau, ki te tono kia whakahoutia nga whakahaunga (mo nga rongoa), aha atu.
  • Me rehita koe mo te tohu hiko (rafræn skilríki) hei whakatuwhera i te mínar síður in

Nga tari hauora kei waho atu o te taone nui

Ko te tiaki hauora i nga waahi iti kei waho o te taone nui e whakaratohia ana e nga tari hauora rohe. Ko enei

Vesturland (Te Tai Hauāuru)

https://www.hve.is/

Vestfirðir (Fjords Hauauru)

http://hvest.is/

Norðurland (Tiorangi ki te raki)

https://www.hsn.is/is

Austurland (Tiorangi Rawhiti)

https://www.hsa.is/

Suðurland (Tiorangi ki te Tonga)

https://www.hsu.is/

Suðurnes

https://www.hss.is /

Pharmacies (kaitohutohu, toa rongoa; apótek) i waho o te taone nui:

https://info.lifdununa.is/apotek-a-landsbyggdinni/

Ratonga hauora Metropolitan (Heilsugæsla á höfuðborgarsvæðinu)

  • Ko te ratonga hauora metropolitan e whakahaere ana i nga pokapū hauora 15 i Reykjavík, Seltjarnarnes, Mosfellsumdæmi, Kópavogur, Garðabær me Hafnarfjörður.
  • Mo te rangahau mo enei whare hauora me te mapi kort e whakaatu ana kei hea, tirohia: https://www.heilsugaeslan.is/heilsugaeslustodvar/

Nga ratonga tohungatanga (Sérfræðiþjónusta)

  • Ka mahi nga tohunga i nga whare hauora me nga mahi motuhake. I etahi wa, me tono koe (tono; tilvísun) mai i to taakuta noa kia haere ki a raatau; i etahi atu (hei tauira, nga kaimatai wahine - nga tohunga rongoa wahine) ka taea noa e koe te waea atu ki a raatau me te whakarite hui.
  • He nui ake te utu mo te haere ki te tohunga mo te haere ki te taote noa i te whare hauora (heilsugæsla), no reira he pai ake te timata ki te whare hauora.

Te maimoatanga niho

  • Ka tohatoha a SÍ i te utu mo te maimoatanga niho mo nga tamariki. Me utu e koe he utu tau mo te ISK 3,500 ki te taote niho mo ia tamaiti, engari i tua atu i tera, he kore utu te maimoatanga niho o au tamariki.
  • Me haria e koe o tamariki ki te taote niho mo te tirotiro ia tau kia kore ai e pirau nga niho. Kaua e tatari kia amuamu te tamaiti mo te mamae niho.
  • Ka tohatoha a SÍ i te utu mo nga maimoatanga niho mo nga taangata pakeke (neke atu i te 67 tau), te hunga hauatanga aromatawai me nga kaiwhiwhi penihana whakaora mai i te Whakahaere Inihua Ora (TR). E 75% o te utu mo te maimoatanga niho.
  • Karekau a SÍ e utu mo te utu mo te maimoatanga niho mo nga pakeke (18-66 tau). Ka taea e koe te tono ki to uniana hokohoko (stéttarfélag) mo tetahi tahua hei awhina ki te whakatutuki i enei utu.
  • Hei rerenga, ki te kore koe e uru ki te karaati mai i to uniana hokohoko (stéttarfélag), ka taea e koe te tono ki nga ratonga hapori (félagsþjónustan) mo tetahi tahua hei utu i tetahi wahanga o to utu maimoatanga niho.

Nga ratonga hauora i waho o nga haora tari

  • Mena ka hiahia wawe koe ki nga ratonga a te taote, neehi ranei i waho o nga haora whakatuwheratanga o nga pokapu hauora, me waea atu koe ki a Læknavaktin (te ratonga hauora i muri i nga haora) 1700.
  • Ko nga takuta o nga whare hauora o te rohe i roto i nga whare hauora i waho o te taone nui ka whakautu i nga waea i nga ahiahi, i nga wiki ranei, engari ki te taea e koe, he pai ake te kite ia ratou i te awatea, te whakamahi ranei i te ratonga waea, waea. 1700 mo nga tohutohu, na te mea he pai ake nga whakaurunga i nga haora o te awatea.
  • Ko Læknavaktin mo te rohe taone nui kei te papa tuarua o te pokapu hokohoko Austurver i Háaleitisbraut 68, 108 Reykjavík, tel. 1700, http://laeknavaktin.is / Ka tuwhera 17:00-22:00 i nga ra o te wiki me te 9:00 - 22:00 i nga wiki.
  • Ka whakahaerehia e nga Paediatricians (taakuta tamariki) he ratonga ahiahi me te wiki i https://barnalaeknardomus.is/ Ka taea e koe te whakarite i nga huihuinga mai i te 8:00 i nga ra o te wiki me te 10:30 i nga wiki. Ko Domus Medica kei Urðarhvarf 8, 203 Kópavogur, tel. 563-1010.
  • Mo nga ohorere (nga aitua me te mate kino ohorere) waea 112.

 

Bráðamóttaka (Nga ohorere): Me aha, me haere ki hea

  • I nga wa ohorere, ina he kino kino ki te hauora, ki te oranga, ki nga rawa ranei, waea atu ki te Raina ohorere, 112. Mo etahi atu korero mo te Raina ohorere, tirohia: https://www.112.is/
  • Kei waho o te taone nui he aitua me te ohorere (nga tari A&E, bráðamóttökur) kei roto i nga hohipera a-rohe i ia wahanga o te motu. He mea nui kia mohio kei hea enei me te haere ki hea i te ohorere.
  • He nui ake te utu mo te whakamahi i nga ratonga ohorere i te haere ki te taote i te whare hauora i te awatea. Me mahara ano me utu koe mo nga ratonga waka tūroro. Mo tenei take, e taunaki ana kia whakamahia nga ratonga A&E i roto i nga tino ohorere anake.

 

Bráðamóttaka (Aitua & Ohotata, A&E) i Landspítali

  • Bráðamóttakan í Fossvogi Kei te tuwhera te huihuinga A&E i Landspítali i Fossvogur 24 haora ia ra, 7 ra i te wiki, i te tau katoa. Ka taea e koe te haere ki reira mo te maimoatanga mo nga mate kino ohorere, nga whara aitua ranei e kore e taea te tatari mo te mahi i roto i nga whare hauora, i te ratonga i muri i nga haora a Læknavaktin. Waea: 543-2000.
  • Bráðamóttaka barna Mo nga tamariki, kei te tuwhera 24 haora i te ra te urunga ohorere o te Whare Hohipera Tamariki (Barnaspítala Hringsins) i Hringbraut. Mo nga tamariki me nga taiohi tae noa ki te 18 tau. Waea: 543-1000. NB i nga keehi o te whara, me haere nga tamariki ki te tari A&E i Landspítali i Fossvogur.
  • Bráðamóttaka geðsviðs Kei te papa o raro o te Tari Hinengaro i Hringbraut te urunga ohorere a Landspítali's Psychiatric Ward (mo nga mate hinengaro). Waea: 543-4050. Ka taea e koe te haere ki reira me te kore e whakarite i tetahi hui mo te maimoatanga ohorere mo nga raruraru hinengaro.

Tuwhera: 12:00–19:00 Mane-Paraire. me 13:00-17:00 i nga wiki me nga hararei a te iwi. I nga wa ohorere i waho o enei haora, ka taea e koe te haere ki te huihuinga A&E (bráðamóttaka) i Fossvogur.

  • Mo nga korero mo etahi atu waahanga urupare ohorere o Landspítali, tirohia konei hér .

Powhiri ohorere i Fossvogur, tirohia i runga i nga mahere Google .

Rūma ohorere – Te hōhipera tamariki Hringins (Hohipera tamariki), tirohia i runga i nga mahere Google .

Tari ohorere - Geðdeild (te hauora hinengaro), tirohia i runga i nga mahere Google .

Te hauora me te haumaru

Te Raina ohorere ( Neyðarlínan ) 112

  • Ko te nama waea i nga wa ohorere ko 112. Ka whakamahi koe i te nama ano i nga wa ohorere ki te whakapā atu ki nga pirihimana, ki te tinei ahi, ki te waka tūroro, ki te rapu me te whakaora, ki te tiaki a-iwi, ki nga komiti toko i te ora tamariki me te Coast Guard.
  • Ka ngana a Neyðarlínan ki te whakarato i tetahi kaiwhakamaori e korero ana i to reo mena ka whakaarohia e tika ana tenei. Me whakaharatau koe ki te korero he aha te reo e korero ai koe, i te reo Tiorangi, i te reo Ingarihi ranei (hei tauira, 'Ég tala arabísku'; 'Ka korero ahau i te reo Arapi') kia kitea ai te kaiwhakamaori tika.
  • Mena ka waea koe ma te waea pukoro me te kaari SIM Icelandic, ka taea e Neyðarlínan te kimi i to tuunga, engari kaua te papa, te ruma ranei kei roto koe i tetahi whare. Me whakaharatau koe ki te korero i to wahi noho me te tuku korero mo te waahi e noho ana koe.
  • Me mohio nga tangata katoa, tae atu ki nga tamariki, ki te waea 112.
  • Ka taea e nga tangata o Iceland te whakawhirinaki ki nga pirihimana. Kaore he take e mataku ai koe ki te tono awhina ki nga pirihimana ina hiahia koe.
  • Mo etahi atu korero tirohia: 112.is

Te haumaru ahi

  • He iti te utu o nga kaitirotiro auahi ( reykskynjarar ), a ka taea e ratou te whakaora i to oranga. Me noho nga kaitirotiro auahi i ia kainga.
  • I runga i nga kaitirotiro auahi he rama iti e whiti ana i nga wa katoa. Me penei: e whakaatu ana he mana to te pākahiko, a kei te pai te mahi a te kairapu.
  • Ina ngaro te hiko o te pākahiko i roto i te puhopu auahi, ka timata te puhoi ki te 'cheep' (ka tangi nui, poto ia meneti). Ko te tikanga me whakakapi e koe te pākahiko me te whakatu ano.
  • Ka taea e koe te hoko i nga kaitirotiro auahi me nga pākahiko e mau ana ki te 10 tau.
  • Ka taea e koe te hoko i nga kaitirotiro auahi i nga toa hiko, toa taputapu, Öryggismiðstöðin, Securitas me te ipurangi.
  • Kaua e whakamahia te wai hei tineia te ahi i runga i te umu hiko. Me whakamahi he paraikete ahi ka horahia ki runga i te ahi. He pai ake te pupuri i te paraikete ahi ki runga i te pakitara o to kihini, engari kaua e tata rawa ki te umu.

 

Te haumaru waka

  • I runga i te ture, me mau nga tangata katoa e haere ana i runga i te waka pahihi ki te whitiki nohoanga, ki etahi atu taputapu haumaru ranei.
  • Ko nga tamariki kei raro iho i te 36 kg (he iti iho ranei i te 135 cm te teitei) me whakamahi i nga taputapu haumaru motuka motuhake, ka noho ki runga i te tuuru motoka, ki runga ranei i te urunga motuka me te tuara, me te whitiki haumaru. Me mohio kei te whakamahi koe i nga taputapu haumaru e pai ana ki te rahi me te taumaha o te tamaiti, me nga tuuru mo nga kohungahunga (i raro iho i te 1 tau) e anga ana ki te huarahi tika.
  • Ko te roanga o te nuinga o nga tuuru motuka tamariki he 10 tau, engari ko te nuinga o te waa e 5 tau te roa o nga tuuru motuka tamariki. Ko te tau o te hangahanga o te heamana ka tuhia ki raro o te tuuru, ki te paetukutuku ranei a te kaihanga. Mēnā ka hokona, ka namahia rānei tētahi tūru motokā whakamahia, he mea nui kia tirohia mēnā kua pakaru te tūru, kua piro ranei.
  • Ko nga tamariki kei raro iho i te 150 cm te roa e kore pea e noho ki te nohoanga o mua e anga atu ana ki te putea hau kua whakahohehia.
  • Ko nga tamariki kei raro iho i te 16 me whakamahi potae haumaru ina eke paihikara. Me tika te rahi o nga potae me te whakatika tika.
  • E taunaki ana kia whakamahia ano e nga pakeke nga potae haumaru. Te horoa ra ratou i te parururaa faufaa, e mea faufaa roa ia horoa te mau taata paari i ta ratou mau tamarii i te hi‘oraa maitai.
  • Me whakamahi nga kaieke paihikara i nga rama me nga tuera tuitui i te takurua.
  • Ko nga rangatira o nga motuka me whakamahi nga potae mo te tau katoa, me huri ranei ki nga potae hotoke mo te taraiwa hotoke.

 

Te hotoke Tiorangi

  • Ko Tiorangi e takoto ana i te taha raki. Ma tenei ka marama nga ahiahi raumati engari ka roa te pouri i te takurua. Huri noa i te solstice o te takurua i te 21 o Hakihea kei runga noa te ra i te paerangi mo etahi haora.
  • I nga marama o te takurua pouri he mea nui kia mau nga whakaataata ( endurskinsmerki ) ki o kakahu ina hikoi koe (e pa ana tenei ki nga tamariki). Ka taea hoki e koe te hoko rama iti mo nga tamariki ki runga i a ratou peke kura kia kitea i a ratou e hikoi ana ki te kura, mai i te kura ranei.
  • He tere rawa te huri o te rangi i Tiorangi; he makariri nga takurua. He mea nui ki te kakahu tika mo te noho ki waho me te whakarite mo te hau makariri me te ua, te hukarere ranei.
  • He potae wūru, he mittens (he mittens), he koti wera, he koti o waho-a-hau me te hood, he hu wera me nga kapu matotoru, me etahi wa he tio tio ( mannbroddar, he koikoi e piri ana i raro i nga hu) - koinei nga mea e hiahia ana koe ki te pa atu ki te rangi hotoke o Iceland, me te hau, te ua, te hukarere me te hukapapa.
  • I nga ra kanapa, marino i te takurua me te puna, he ahua pai te ahua o te rangi i waho, engari ka puta koe ka kite koe he tino makariri. I etahi wa ka kiia tenei ko gluggaveður ('window weather') a he mea nui kia kaua e tinihangatia e te ahua. Me tino kakahu koe me o tamariki i mua i to haerenga ki waho.

Huaora D

  • Na te iti o nga ra paki ka taea e tatou te tumanako ki Tiorangi, ka tohutohu te Kaiwhakahaere Hauora ki nga tangata katoa ki te tango i nga taputapu huaora D, ahakoa i roto i te ahua papa, ma te tango ranei i te hinu ate cod ( lýsi ). NB ko te omega 3 me nga papa hinu ate mango karekau he huaora D ki te kore e whakahuahia e te kaihanga i roto i te whakaahuatanga hua.
  • Ko te kai i ia ra o te lysi ko enei e whai ake nei:

Ko nga kohungahunga neke atu i te 6 marama te pakeke: 1 tīpune

Nga tamariki 6 tau me te pakeke ake: 1 punetēpu

  • Ko te kai o ia ra mo te Huaora D ko enei e whai ake nei:
    • 0 ki te 9 tau: 10 μg (400 AE) ia ra
    • 10 ki te 70 tau: 15 μg (600 AE) ia ra
    • 71 tau neke atu: 20 μg (800 AE) ia ra

  

Matohi huarere (whakatupato)

  • I runga i tana paetukutuku, https://www.vedur.is/ te Icelandic Meterological Office ( Veðurstofa Íslands ) e whakaputa ana i nga matapae me nga whakatupato mo te huarere, nga ru, nga hūnga puia me nga horo. Ka taea hoki e koe te kite i reira mena ka whiti nga Marama o te Raki ( aurora borealis ).
  • I whakaputaina e te National Roads Administration ( Vegagerðin ) nga korero mo te ahua o nga rori puta noa i Iceland. Ka taea e koe te tango i tetahi taupānga mai i Vegagerðin, whakatuwheratia te paetukutuku http://www.vegagerdin.is/ waea ranei 1777 mo nga korero hou i mua i te haerenga ki tetahi atu wahi o te motu.
  • Ko nga matua o nga tamariki kei roto i nga kura o mua (kindergarten) me nga kura teina (tae atu ki te 16 tau) me ata tirotiro i nga matohi huarere me te whai i nga korero a nga kura. Ina tukuna e te Met Office he Whakatupato Kowhai, me whakatau koe me haere koe (haere me) o tamariki ki te kura, ki te hoki mai ranei i nga mahi i muri i te kura. Kia maumahara ka whakakorehia nga mahi i muri i te kura, ka mutu wawe ranei na te rangi. Ko te Whakatupato Whero ko te tikanga kia kaua tetahi e neke haere ki te kore e tino tika; kua katia nga kura noa, engari ka noho tuwhera nga kura o mua me nga kura teina me nga taumata iti rawa o nga kaimahi kia taea ai e nga tangata e whai waahi ana ki nga mahi tino nui (ratonga ohorere, nga pirihimana, te ahi ahi me nga roopu rapu-me-whakaora) ka waiho ma ratou e tiaki ka haere ki te mahi.

 

Te rū whenua me te hūnga puia

  • E takoto ana a Tiorangi ki te rohenga i waenganui i nga papa tectonic, kei runga ake i te 'waahi wera'. Ko te mutunga mai, he ahua noa te ru (nga wiri) me te pahūtanga o te puia.
  • He maha nga wiri o te whenua ka kitea i ia ra i roto i nga waahi maha o Tiorangi, engari ko te nuinga he iti rawa e kore e kitea e te tangata. Ko nga whare i Tiorangi he mea hoahoa me te hanga ki te tu atu i te wiri o te whenua, a, ko te nuinga o nga ru nui ka puta i tawhiti atu i nga pokapu taupori, no reira he tino uaua ka puta he kino, he whara ranei.
  • Ka kitea nga tohutohu me pehea te whakautu i konei: https://www.almannavarnir.is/natturuva/jardskjalftar/vidbrogd-vid-jardskjalfta/
  • E 46 nga pahūnga puia i Tiorangi mai i te tau 1902. Ko nga hū rongonui e maumahara tonu ana te nuinga ko nga pahūtanga i Eyjafjallajökull i te tau 2010 me nga motu o Vestmannaeyjar i te tau 1973.
  • Ka whakaputahia e te Met Office he mapi rangahau e whakaatu ana i te ahuatanga o naianei o nga puia e mohiotia ana i Tiorangi Viðvörunarkort með núverandi ástandi eldstöðvakerfa á landinu , e whakahoutia ana i ia ra ki ia ra. Ko nga pahūtanga ka puta mai te rere rangitoto, te pungapunga me te heke-rehu me te paitini (matū paihana) i roto i te pungarehu, te hau paihana, te uira, te waipuke huka (i te wa e noho ana te puia i raro i te hukapapa) me nga ngaru tai (tsunamis). Ko nga pahūtanga karekau i tino mate, i pakaru ranei nga rawa.
  • I te wa e pahū ana, he mea tika ki te wehe i nga tangata mai i nga waahi morearea me te whakatuwhera i nga rori. Ko tenei ka tono kia tere te whakautu a nga mana tiaki a-iwi. I roto i tenei ahuatanga, me mahi tika koe me te whakarongo ki nga tohutohu a nga mana tiaki a-iwi.

 

Te tutu o te whare

Ko te tutu i te ture i Tiorangi, i roto i te kainga me waho. Ko nga tutu katoa i roto i te kainga kei reira nga tamariki ka kiia hoki he tutu ki nga tamariki.

Mo nga tohutohu mo nga keehi o te tutu whare, ka taea e koe te whakapiri atu ki:

Mena kua whiwhi koe i te whakamarumaru o te ao na roto i te whakakotahitanga o te whanau, engari kua whakarerea to tane/wahine i runga i te take o te tukinotanga, ka taea e te Kaiwhakahaere o te Manene ( Útlendingastofnun , UTL) te awhina i a koe ki te tono hou mo te whakaaetanga noho.

 

Ko te wharangi tutu 112 www.112.is/ofbeldisgatt112 he paetukutuku e whakahaerehia ana e te Raina ohorere o Iceland 112, ka kitea e koe te whānuitanga o nga rauemi matauranga mo nga momo tutu, rangahau take, me nga otinga ka taea.

Te tutu ki nga tamariki

Ko nga tangata katoa o Iceland he herenga na te ture ki te whakamohio ki nga mana tiaki tamariki mena he take to ratou whakapono:

  • kei te noho nga tamariki i roto i nga ahuatanga kino mo to ratou tipu me te whanaketanga
  • ko nga tamariki ka pa ki te tutu, ki etahi atu maimoatanga kino ranei
  • ko te hauora me te whanaketanga o nga tamariki kei te tino morearea.

Kei ia tangata ano te kawenga, i runga i te ture, ki te korero ki nga mana tiaki tamariki mena he take e whakapae ana kei te raru te oranga o te tamaiti kare i whanau, hei tauira, mena kei te inu waipiro te whaea, kei te tango raau taero ranei, kei te tukinotia ia.

Te vai ra te hoê tapura no te mau tomite totiare no te mau tamarii i nia i te api parau tumu o te The National Agency for Children and Families (Barna- og fjölskyldustofa): . https://www.bvs.is/radgjof-og-upplysingar/listi-yfir-barnaverndarnefndir/

Ka taea hoki te whakapā atu ki tetahi kaimahi toko i te ora i roto i te pokapū Ratonga Hapori o te rohe ( félagsþjónusta) .

 

Powhiri Ohotata mo nga Parurutanga o te Whakarekereketanga ( Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis )

  • Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis Kei te tuwhera te Waehere Whakatau Ohotata mo nga Paango Whakarekereke ki nga tangata katoa, kaore he korero a te taote.
  • Mena kei te pirangi koe ki te haere ki te whare powhiri, he pai ki te waea tuatahi. Kei te hōhipera Landspítalinn i Fossvogur (i waho atu o Bústaðarvegur) te waahanga. Waea 543-2000 me te tono mo te Neyðarmóttaka (Waehere Whakarekereke)
  • Te whakamatautau me te maimoatanga a te rongoa (tae atu ki te taane).
  • Te whakamatautau hauora mo te mate; ka tiakina nga taunakitanga mo nga mahi ture ka taea (te whakawakanga)
  • He kore utu nga ratonga
  • Te muna: Ko to ingoa, me nga korero ka tukuna e koe, kaore e puta ki te whanui i nga wa katoa
  • He mea nui kia tere tere te haere mai ki te roopu i muri i te aitua (he pawhera me etahi atu whakaeke). Kaua e horoi i mua i te tirotirohia, kaua hoki e maka atu, kaua e horoi, kakahu, etahi atu taunakitanga ranei i te waahi o te hara.

Te Whakaruruhau Wahine ( Kvennaathvarfið )

Ko Kvennaathvarfið he piringa (he waahi haumaru) mo nga wahine. He whare kei Reykjavík me Akureyri.

  • Mo nga wahine me a ratou tamariki i te mea kua kore e pai mo ratou te noho ki te kainga na te tutu, i te nuinga o te waa i te taha o te tane/papa, i tetahi atu mema o te whanau.
  • Ko te Kvennaathvarfið hoki mo nga wahine kua paopaohia, kua whakahekehia ranei (i pehia ki te haere ki Tiorangi ka uru ki nga mahi moepuku) kua tukinotia ranei.
  • https://www.kvennaathvarf.is/

 

Waea urupare ohorere

Ka taea e te hunga i pa ki te tutu/ hokohoko/pape me nga tangata e mahi ana mo ratou te waea atu ki a Kvennaathvarfið mo te tautoko me te tohutohu ranei i 561 1205 (Reykjavík) 561 1206 (Akureyri) ranei. Ka tuwhera tenei ratonga 24 haora ia ra.

 

Te noho ki te piringa

Ka kore e taea, he kino ranei, ki te noho tonu ki o ratou kainga na te tutu o te tinana, te nanakia o te hinengaro me te whakatoi, ka taea e nga wahine me a ratou tamariki te noho, kaore he utu, ki Kvennaathvarfið .

Nga uiui me nga tohutohu

Ko nga wahine me etahi atu e mahi ana mo ratou ka tae mai ki te piringa mo te tautoko kore utu, tohutohu me nga korero me te kore e tae mai ki te noho ki reira. Ka taea e koe te tono hui (hui; uiui) ma te waea i 561 1205.

Bjarkarhlíð

He pokapū a Bjarkarhlíð mo nga patunga o te tutu. Kei runga Bústaðarvegur i Reykjavík.

  • Tohutohu (tohutohu), tautoko me nga korero mo te hunga kua pa ki te tutu
  • Nga ratonga ruruku, katoa i te waahi kotahi
  • Nga uiui takitahi
  • Tohutohu ture
  • Te tohutohu hapori
  • Awhina (awhina) mo nga patunga o te hokohoko tangata
  • Ko nga ratonga katoa i Bjarkarhlíð he kore utu

Ko te nama waea o Bjarkarhlíð ko 553-3000

Ka tuwhera 8:30-16:30 Mane-Paraire

Ka taea e koe te whakarite hui i http://bjarkarhlid.is 

Ka taea hoki te tuku ī-mēra ki bjarkarhlid@bjarkarhlid.is

Nga momo rarangi arowhai

RĀRANGI: Ko nga mahi tuatahi i muri i te whakawhiwhia ki te mana rerenga

_ Whakaahua mo to kaari whakaaetanga noho ( dvalarleyfiskort )

  • I te nuinga o te wa ka herea ki nga iwi kore-Ukrainian
  • Ka tangohia nga whakaahua ki te tari o ÚTL, ki waho ranei o te taone nui, ki te tari o te Kaikomihana a-rohe ( sýslumaður ).
  • Ka tukuna e ÚTL he karere (SMS) ki a koe ina rite to kaari whakaaetanga noho, ka taea e koe te tiki.

_ Whakatuwherahia he putea putea ina whiwhi koe i to kaari whakaaetanga noho.

_ Tono mo te tohu tohu hiko ( rafræn skilríki ). https://www.skilriki.is/ me https://www.audkenni.is/

_ Tono mo nga tuhinga haerenga a te hunga rerenga

  • Mena kaore e taea e koe te whakaatu i tetahi uruwhenua mai i to whenua ake, me tono koe mo nga tuhinga haerenga. Ka taea te whakamahi pera me etahi atu tuhinga ID whaiaro penei i te uruwhenua me tono koe mo nga mea penei i te tohu hiko ( rafræn skilríki ).

_ Whakapa atu ki nga ratonga hapori e ai ki to kaainga, kei reira koe ka tono mo te awhina putea me nga ratonga hapori.

_ Ka taea e koe te tono ki nga ratonga hapori (félagsþjónusta) mo te awhina mo te reti me te hoko taonga me nga taputapu.

  • Taurewa hei utu moni putea mo nga whare reti (leiguhúsnæði; whare noho, papa)
  • Ko te tahua taonga mo nga taonga me nga taputapu o te whare
  • Painga whare motuhake: He utu taapiri mo ia marama hei awhina mo te reti i tetahi whare, hei taapiri atu ki nga painga whare
  • He karaati hei utu i nga whakapaunga o te marama tuatahi, i te mea ka utua te painga o te whare i muri mai
  • He putea, e rite ana ki te painga mo nga tamariki katoa, hei tautoko i a koe kia timata ra ano te utu a te tari taake ki te utu moni mo te tamaiti
  • He awhina motuhake mo nga tamariki, hei utu i nga utu penei i nga utu o mua i te kura, i nga kai o te kura, i nga mahi i muri i te kura, i nga puni raumati, i nga mahi whakangahau ranei.
  • NB ko nga tono katoa ka whakatauhia mo ia tangata, a me tutuki koe i nga tikanga katoa mo te whiwhi awhina.

_ Ka taea e koe te whakarite hui me tetahi kaitohutohu i te Kaiwhakahaere Reipa (Vinnumálastofnun,VMST)

  • Ki te tiki awhina mo te rapu mahi me etahi atu huarahi mo te kaha
  • Te rehita mo tetahi akoranga (akoranga) i te reo Tiorangi me te ako mo te hapori Icelandic
  • Tikina tohutohu mo te ako (ako) me te mahi
  • Kei te tuwhera te pokapū mahi NB kaore he huihuinga mai i te Mane ki te Taite mai i te 13.00 ki te 15.00.

RĀRANGI: Te kimi wāhi noho

I muri i to whakawhiwhia ki a koe te mana rerenga ka noho tonu koe ki te whare noho (waahi) mo nga tangata e tono ana mo te whakamarumaru o te ao mo te rua wiki noa atu. No reira he mea nui ki te rapu waahi noho.

_ Tono mo nga painga whare

_ Tono ki nga ratonga hapori ( félagsþjónusta ) mo te awhina mo te reti me te hoko taonga me nga taputapu

  • Taurewa hei utu moni putea mo nga whare reti (leiguhúsnæði; whare noho, papa)
  • Ko te tahua taonga mo nga taonga me nga taputapu o te whare.
  • Awhina whare motuhake Nga utu mo ia marama i runga ake i nga painga whare, hei awhina i te riihi whare.
  • He karaati hei utu i nga whakapaunga o te marama tuatahi (na te mea ka utua te painga o te whare i muri mai – muri iho).

_ Ko etahi atu awhina ka taea e koe te tono ma te kaimahi toko i te ora

  • Ko nga tahua ako mo nga tangata kaore ano kia oti i te kura herenga, kura tuarua ranei.
  • Te utu-waahanga o te utu o te Tirohanga Hauora Tuatahi i roto i nga turoro-waho nga tari mate hopuhopu o nga hohipera.
  • Nga putea mo te maimoatanga niho.
  • He awhina tohunga mai i nga kaimahi toko i te ora, i nga tohunga hinengaro, i nga tohunga hinengaro ranei.

NB ko nga tono katoa ka whakatauhia mo ia tangata, a me tutuki koe i nga tikanga katoa mo te whiwhi awhina.

RĀRANGI: Mo o tamariki

_ Rēhita ki te punaha ipurangi o to taone

  • Me rehita koe ki te punaha ipurangi a to taone, o to taone penei i a Rafræn Reykjavík, Mitt Reykjanes, Mínar síður ranei i runga i te paetukutuku Hafnarfjörður, ki te whakauru i o tamariki ki te kura, nga kai o te kura, nga mahi i muri i te kura, me era atu.

_ Tonoa ma te kaimahi toko i te ora mo te awhina mo o tamariki

  • He putea, e rite ana ki te painga mo te tamaiti katoa, hei kawe i a koe ki te wa ka timata te tari taake ki te utu i nga painga tamariki katoa.
  • He awhina motuhake mo nga tamariki, hei utu i nga utu penei i nga utu o mua i te kura, nga mahi i muri i te kura, nga puni raumati me nga mahi whakangahau.

_ Tono ki te Whakahaere Inihua Hapori (TR; Tryggingastofnun) mo te tautoko putea mo nga matua kotahi