Качкыннар өчен информацион брошюралар

Күп мәдәниятле мәгълүмат үзәге качаклар өчен Исландиядәге җәмгыять һәм системалар турында мөһим системаларга теркәлү, торак, эш, балалар һәм яшьләр, сәламәтлек саклау һәм куркынычсызлык турында мәгълүмати брошюралар бастырып чыгарды.

Бу брошюралар инглиз, гарәп, фарсы, испан, көрд һәм рус телләренә профессиональ рәвештә тәрҗемә ителгән һәм аларны PDF форматында монда табарга мөмкин .

ID номеры (кеннитала; кт.)

• Социаль хезмәткәр яки Иммиграция Дирекциясендә сезнең контакт кешегез (ttlendingastofnun, ÚTL) сезнең таныклыгыгызның (кеннитала) әзер һәм активлашканын тикшерә ала.
• Сезнең таныклыгыгыз әзер булгач, Социаль хезмәтләр (félagsþjónustan) сезгә матди ярдәм сорап мөрәҗәгать итә ала.
• Социаль хезмәткәр белән очрашуга бронь бирегез һәм сезнең хокукыгыз булган ярдәмгә (социаль ташламалар) мөрәҗәгать итегез.
• Дирекция (ÚTL) сезгә СМС-хәбәр җибәрәчәк, сезгә Далвегурда, 201 Кóпавогурда яшәү рөхсәт картасын (dvalarleyfiskort) алырга кайчан барырга икәнлеген әйтер.

Банк счеты

• Резиденция рөхсәт картасы булганнан соң, сез банк счетын ачарга тиеш (банкарейкнингур).
• Ир белән хатын (ир белән хатын яки бүтән партнерлык) һәрберсе аерым банк счетын ачарга тиеш.
• Сезнең хезмәт хакы, финанс ярдәме (акча грантлары: fjárhagsaðstoð) һәм хакимияттән түләүләр һәрвакыт банк счетларына түләнәчәк.
• Сез үзегезнең счетыгыз булырга теләгән банкны сайлый аласыз. Резиденция рөхсәт картасын (dvalarleyfiskort) һәм паспортыгызны яки сәяхәт документларыгызны алыгыз.
• Алдан шалтыратып, очрашырга кирәклеген ачыкларга киңәш ителә.
• Сез социаль хезмәтләргә (félagsþjónustan) барырга һәм банк счеты номерының реквизитларын бирергә тиеш, шулай итеп ул сезнең финанс ярдәме өчен гаризага кертелергә тиеш.

Он-лайн банк (heimabanki og netbanki: өй банкы һәм электрон банк)

• Сез үз хисабыгызда булганны күреп, түләүләрегезне (фактуралар; рейкнингар) күрер өчен, сез онлайн банк объектына (хеймабанки, нетбанки) гариза бирергә тиеш.
• Сез банк хезмәткәрләреннән смартфоныгызда онлайн кушымтаны (netbankaappið) йөкләргә булышуын сорый аласыз.
• Сезнең ПИНны ятлагыз (сезнең банк счетыннан түләүләр өчен кулланган P эрсональ I стоматологиясе ). Башка кеше аңлый һәм куллана алырлык итеп язылган, аны тапса, аны үзеңә йөртмә. Башка кешеләргә сезнең ПИНны әйтмәгез (хәтта полициягә дә, банк хезмәткәрләренә дә, сез белмәгән кешеләргә дә).
• NB: Сезнең netbanki түләнергә тиешле кайбер счет-фактуралар факультатив (valgreiðslur) дип билгеләнәләр. Алар гадәттә кертем сорап хәйрия оешмаларыннан килә. Сез аларга түлисезме, юкмы - карар кабул итәргә ирекле. Әгәр сез түләмәсәгез, сез аларны бетерә аласыз (eyða).
• Күпчелек факультатив түләү счет-фактуралары (valgreiðslur) сезнең netbankiда килеп чыга, ләкин алар шулай ук почтага керә ала. Шуңа күрә, счет-фактураларның нәрсә икәнен белү мөһим.

Rafræn skilríki (электрон идентификация)

• Электрон элемтә (интернеттагы вебсайтлар) кулланганда бу сезнең шәхесегезне (кем икәнегезне) раслау ысулы. Электрон идентификацияне куллану (rafræn skilríki) ID документын күрсәткәнгә охшаган. Онлайн формаларга кул кую өчен сез аны куллана аласыз, шулай эшләгәндә, ул кулыгыз белән кәгазьгә кул куйган кебек мәгънәгә ия булачак.
• Сезгә rafræn skilríki кулланырга кирәк булачак, һәм сез күпчелек дәүләт учреждениеләре, муниципалитетлар (җирле хакимият) һәм банклар кулланган веб-битләр һәм онлайн документларга кул куйганда, кайвакыт үзегезне имзалау өчен.
• Everyoneәркемдә rafræn skilríki булырга тиеш. Тормыш иптәшләре (ирләр һәм хатыннар) яки бүтән гаилә партнерлыгы әгъзалары, һәрберсенең үзенеке булырга тиеш.
• Сез rafræn skilríki өчен теләсә нинди банкта яки Аукенни аша мөрәҗәгать итә аласыз.
• Rafræn skilríki өчен гариза биргәндә сезнең белән Исландия номеры һәм йөртү таныклыгы яки паспорты булган кесә телефоны булырга тиеш. Иммиграция департаменты (ÚTL) биргән сәяхәт документлары машина йөртү таныклыгы яки паспортны алыштыруда таныклык булып кабул ителә.
• Өстәмә мәгълүмат: https://www.skilriki.is/ һәм https://www.audkenni.is/ .

Качкыннарның сәяхәт документлары

• Әгәр дә, качак буларак, сез үз илегездән паспорт күрсәтә алмыйсыз икән, сез сәяхәт документларына мөрәҗәгать итәргә тиеш. Алар таныклык документлары буларак машина йөртү таныклыгы яки паспорт кебек кабул ителәчәк.
• Сез сәяхәт документларын Иммиграция Дирекциясенә мөрәҗәгать итә аласыз (ttlendingastofnun, ÚTL). Аларның бәясе 6.000 ISK.
• Сез Дальвегурдагы 201TL офисыннан Копавогурдагы гариза формасын ала аласыз, аны анда тәкъдим итә аласыз һәм гариза өчен түли аласыз. Иммиграция офисы (ÚTL) дүшәмбедән җомгага кадәр 09.00 дән 14.00 сәгатькә кадәр ачык. Әгәр дә сез митрополит (башкала) өлкәсеннән читтә яшисез икән, сез үзегезнең район комиссары офисыннан (сслумаðур) форма алып, аны анда бирә аласыз ( https://island.is/s/syslumenn/hofudborgarsvaedid ).
• ÚTL хезмәткәрләре сезгә гариза тутырырга булышмыйлар.
• Сезнең заявкагыз кабул ителгәннән соң, сезнең фотосурәтегезгә билгеләнү планлаштырылган вакытта сезгә SMS җибәреләчәк.

• Сезнең фотосурәтегез алынганнан соң, сәяхәт документларыгыз бирелгәнче тагын 7-10 көн вакыт кирәк.
• TravelTLда сәяхәт документлары бирүнең гадирәк процедурасы буенча эш дәвам итә.

Чит ил гражданнары өчен паспортлар

• Сезгә гуманитар нигездә яклау бирелгән булса, сез вакытлыча сәяхәт документлары урынына чит ил паспорты ала аласыз.
• Аерма шунда: сәяхәт документлары белән сез үз илегездән кала барлык илләргә сәяхәт итә аласыз. чит ил паспорты белән сез барлык илләргә дә, үз илегезгә дә сәяхәт итә аласыз.
• Заявка процедурасы сәяхәт документлары белән бер үк.

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ: Исландия сәламәтлек страховкасы)

• Әгәр сезгә яңа гына качак статусы бирелгән булса, яки гуманитар нигездә яклау булса, медицина страховкасы алыр алдыннан Исландиядә 6 ай торуны таләп иткән кагыйдә кулланылмый; башкача әйткәндә, сез халыкара яклау алганнан соң ук Милли Сәламәтлек Страховкасы белән капланырсыз.
• Качкыннар SÍ белән Исландиядәге кебек үк хокукларга ия.
• SÍ дәвалау бәясенең һәм билгеле таләпләргә туры килгән рецептлы даруларның бер өлешен түли.
• ÚTL качаклар медицина страховкалау системасында теркәлсен өчен SÍ мәгълүмат җибәрә.

Яшәр өчен каядыр эзлим

• Сезгә Исландиядә качак статусы бирелгәннән соң, сез сигез атнага күбрәк халыкара яклау өчен гариза биргән кешеләр өчен торакта (урында) яшәвегезне дәвам итә аласыз. Шуңа күрә шәхси торак табу сезнең өчен төп өстенлек булырга тиеш
• Сез түбәндәге сайтларда арендага алу өчен торак (торак, фатир) таба аласыз:

https://myigloo.is/

http://leigulistinn.is/

https://www.leiguland.is/

https://www.al.is/

https://leiga.is/

http://fasteignir.visir.is/#rent

https://www.mbl.is/fasteignir/leiga/

https://www.heimavellir.is/

https://bland.is/solutorg/fasteignir/herbergi-ibudir-husnaedi-til-leigu/?categoryId=59&sub=1

https://leiguskjol.is/leiguvefur/ibudir/leit/

Facebook - "лейга" (аренда)

Аренда (аренда килешүе, аренда контракты, húsaleigusamningur )

• Аренда сезгә, арендатор буларак, билгеле хокуклар бирә.
• Аренда район комиссарлыгында теркәлгән (S ýslumaður ). Район Комиссары офисын сез үз төбәгегездә таба аласыз: https://www.syslumenn.is/
• Социаль хезмәтләрдә аренда күрсәтергә, аренда түләүләрен, аренда өстенлекләрен (сез түләгән салымнан кире кайткан акчаны) гарантияләү өчен, заявка алу өчен, торак чыгымнарын каплау өчен махсус ярдәм күрсәтергә тиеш.
• Сез аренда түләвегезне һәм милеккә булган зыянны каплавыгызны гарантияләү өчен, сез хуҗага депозит түләргә тиеш буласыз. Сез моны каплау өчен социаль хезмәтләргә мөрәҗәгать итә аласыз, яки альтернатив рәвештә https://leiguvernd.is яки https://leiguskjol.is .
• Онытмагыз : фатирга яхшы мөгамәлә итү, кагыйдәләрне үтәү, арендасын вакытында түләү мөһим. Моны эшләсәгез, сез хуҗадан яхшы белешмә алырсыз, ул бүтән фатирны арендага биргәндә булышыр.

Аренда туктату турында хәбәр итү вакыты

• Билгесез вакытка арендага белдерү вакыты:
  • 3 ай - йорт хуҗасы өчен дә, арендатор өчен дә - бүлмә арендасы өчен.
  • Фатирны арендага алу өчен 6 ай, ләкин сез (арендатор) тиешле мәгълүмат бирмәсәгез яки арендада күрсәтелгән шартларны үтәмәсәгез.

• Әгәр аренда билгеле бер вакытка туры килсә, ул килешенгән көнне бетәчәк (бетәчәк), һәм сез дә, йорт хуҗасы да моңа кадәр хәбәр бирергә тиеш түгел. Әгәр дә сез, арендатор буларак, барлык кирәкле мәгълүматны бирмәсәгез, яки арендада күрсәтелгән шартларны үтәмәсәгез, йорт хуҗасы билгеле бер вакытка арендага 3 айлык хәбәр белән туктатырга (тәмамларга) мөмкин.

Торак өстенлекләре

• Торак ташламалары - аз керемле кешеләргә аренда түләргә булышу өчен ай саен түләү.
• Торак өстенлекләре сез түләгән аренда күләменә, өегездәге кешеләр санына һәм барлык кешеләрнең керемнәре һәм бурычларына бәйле.
• Сез теркәлгән арендага җибәрергә тиеш.
• Торак ташламаларын алу өчен гариза биргәнче, сез үз урыныгызны ( lögheimili ; сез яшәгән урында теркәлгән урын) яңа адреска күчерергә тиеш. Моның өчен сез түбәндәге сылтамага керә аласыз: https://www.skra.is/umsoknir/rafraen-skil/flutningstilkynning/
• Сез монда торак өстенлекләренә мөрәҗәгать итәсез: https://island.is/en/housing-benefits
• Күбрәк мәгълүмат өчен карагыз: https://island.is/en/housing-benefits/conditions
• Әгәр дә сез HMS торак ташламаларына хокуклы булсагыз, сез шулай ук турыдан-туры муниципалитеттан махсус торак ярдәменә хокук ала аласыз. Киләсе вебсайтларда өстәмә мәгълүмат табыгыз:

• Рейкьявик : https://reykjavik.is/en/special-housing-aid
• Рейкьянсбæр : https://www.reykjanesbaer.is/is/thjonusta/velferd-og-studningur/husnaedismal/husnaedisbaetur
• Kópavogur : https://www.kopavogur.is/is/ibuar/felagslegur-studningur/husaleigubaetur
• Hafnarfjörður : https://hafnarfjordur.is/thjonusta/velferd/felagsleg-urraedi/husnaedisadstod/#
• Mosfellsbær: https://mos.is/stjornsysla/baejarstjorn-rad-og-nefndir/reglur-og-samthykktir/serstakur-husnaedisstudningur

 Торак белән социаль ярдәм

Социаль хезмәткәр сезгә арендага алу һәм яшәү урыны белән тәэмин итү бәясе белән матди ярдәм сорап мөрәҗәгать итә ала. Онытмагыз, барлык заявкалар сезнең шартларыгызга карап карала, һәм сез ярдәм алу өчен муниципаль хакимият билгеләгән барлык шартларны үтәргә тиеш.

• Арендага алынган торак буенча депозитны түли алырлык кредитлар гадәттә 2-3 айлык арендага тигез.
• Мебель гранты: Бу сезгә кирәкле җиһазлар (караватлар; өстәлләр; урындыклар) һәм җиһазлар (суыткыч, мич, кер юу машинасы, тостер, чәйнек һ.б.) сатып алырга ярдәм итә. Суммалар:
  1. Гади җиһаз өчен ISK 100,000 (максимум) кадәр.
  2. Кирәкле җиһазлар (электр приборлары) өчен ISK 100,000 (максимум) кадәр.
  3. ISK һәр бала өчен 50,000 өстәмә грант.

• Махсус торак ярдәме грантлары: Торак өстенлекләре өстендә ай саен түләүләр. Бу махсус ярдәм бер муниципалитеттан икенчесенә кадәр үзгәрә.

Арендага алынган фатирларга депозитлар

• Арендаторга аренда вакыты башында гарантия буларак 2 яки 3 айлык арендага тигез булган депозит (гарантия) түләргә туры килә. Депозитны каплау өчен сез социаль хезмәтләрдән ярдәм сорый аласыз.
• Кайвакыт муниципалитетлар аренда килешүе нигезендә ( 600.000 ISK кадәр ) арендаторга үз бурычларын үтәү өчен депозит түләүгә гарантия бирергә мөмкин. Арендаторга лизинг контрактын Социаль хезмәтләргә күрсәтергә һәм анда гариза бирергә кирәк.
• Депозит аренда вакыты беткәч, арендаторның банк счетына кайтарылачак.
• Күчкәндә, фатирны яхшы хәлдә кайтару мөһим, сез күчкәндә булган кебек .
• Гади хезмәт күрсәтү (кечкенә ремонт) сезнең җаваплылыгыгыз; проблемалар килеп чыкса (мәсәлән, түбәдә агып чыгу) сез хуҗага (хуҗага) шунда ук әйтергә тиеш.
• Сез, арендатор, сез милеккә китергән барлык зыян өчен җаваплы булачаксыз һәм чыгымны түләргә тиеш булачаксыз. Әгәр дә сез стенага, идәнгә яки түшәмгә, бораулау тишекләренә яки буяуга берәр нәрсә төзәтергә телисез икән, сез башта хуҗадан рөхсәт сорарга тиеш.
• Фатирга беренче тапкыр күчкәндә, сизгән гадәти булмаган әйберләрнең фотосурәтләрен алу һәм фатирның торышын күрсәтү өчен электрон почта аша йорт хуҗасына күчермәләр җибәрү яхшы идея. Сез күченгәнче булган зыян өчен сез җаваплы була алмыйсыз.

Арендага алынган бүлмәләргә (фатирларга, фатирларга) гомуми зыян.

Биналарга зыян китермәс өчен, бу кагыйдәләрне исегездә тотыгыз:

• Исландиядә дым (дым) еш проблема булып тора. Кайнар су арзан, шуңа күрә кешеләр аны бик еш кулланалар: душта, мунчада, савыт-саба юу һәм кием юу. Тәрәзәләрне ачып, бүлмәләрне көн саен берничә тапкыр 10-15 минутка чыгарып, тәрәзә төбендә барлыкка килгән суны сөртеп, өйдәге дымны киметегез.
• Чистартканда беркайчан да туры идәнгә су салмагыз: тукыманы кулланыгыз һәм идәнне сөрткәнче аннан өстәмә су сыгыз.
• Исландиядә өй эчендә аяк киеме киеп йөрмәү гадәте бар. Өйгә аяк киеме белән керсәгез, дым һәм пычрак алар белән китерелә, бу идәнгә зыян китерә.
• Азык кисү һәм кисү өчен гел кисү тактасын (агач яки пластиктан ясалган) кулланыгыз. Беркайчан да туры өстәлләргә һәм эш урыннарына кисмәгез.

Гомуми өлешләр ( бер үк сигнал - сез башкалар белән бүлешкән бина өлешләре)

• Күпчелек хуҗалы торакларда (фатир блоклары, күпфатирлы блоклар) резидентлар берләшмәсе ( húsfélag ) бар. Húsfélag проблемалар турында сөйләшү, бина кагыйдәләре турында килешү һәм уртак фондка ( hússjóður ) ай саен күпме түләргә кирәклеген хәл итү өчен очрашулар үткәрә.
• Кайвакыт húsfélag чистарту компаниясе өчен бинаның һәркем кулланган, ләкин беркемнең дә булмаган өлешләрен чистарту өчен түли (керү фойесы, баскыч, кер юу бүлмәсе, үтеп керү юллары һ.б.); кайвакыт хуҗалар яки анда катнашучылар бу эшне бүлешәләр һәм чиратлашып чистарту эшләрен башкаралар.
• Велосипедлар, креслолар, прамнар һәм кайвакыт кар чаналары hjólageymslaда сакланырга мөмкин ('велосипед складлары'). Сез бүтән әйберләрне бу уртак урыннарда сакларга тиеш түгел; һәр фатирда гадәттә үз әйберләрегезне саклау өчен үз складлары ( геймсла ) бар.
• Сез кер юу системасын (кием юу бүлмәсе), кер юу һәм киптерү машиналарын, кием киптерү линияләрен табарга тиеш.
• Чүп-чар савытын чиста һәм тәртиптә тотыгыз, эшкәртү өчен әйберләрне ( эндурвиннсла ) тәртипкә китерегез һәм аларны тиешле савытларга урнаштырыгыз (кәгазь һәм пластмасса, шешәләр һ.б. өчен); өстендә һәрбер чүлмәкнең нәрсә икәнен күрсәтүче билгеләр бар. Пластик һәм кәгазьне гади чүпкә салмагыз. Батарейкалар, куркыныч матдәләр ( спиллифни : кислоталар, май, буяу һ.б.) һәм гади чүп савытларына керергә тиеш булмаган чүп-чарны җирле җыю контейнерларына яки эшкәртү компанияләренә (Эндурвиннслан, Сорпа) алып барырга кирәк.
• Төнлә тынычлык, тынычлык булырга тиеш, кичке 10 (22.00) белән иртәнге 7 (07.00): көчле музыка булмагыз яки бүтән кешеләрне борчый торган тавыш чыгармагыз.

Исландиядә эш һәм эш

Исландиядә эш белән тәэмин итү дәрәҗәсе (эшләгән кешеләрнең өлеше) бик югары. Күпчелек гаиләләрдә, икесе дә, гадәттә, өйләрен алып барыр өчен эшләргә тиеш. Икесе дә өйдән читтә эшләгәндә, алар шулай ук бер-берсенә өй эшләрен башкарырга һәм балаларын тәрбияләргә булышырга тиеш.

Эшкә урнашу мөһим, һәм сез акча эшләгәнгә генә түгел. Ул шулай ук сезне актив саклый, җәмгыятьтә катнаша, дуслар табарга һәм җәмгыятьтә үз ролыгызны уйнарга булыша; тормышның бай тәҗрибәсенә китерә.

Саклау һәм эш рөхсәте

Әгәр дә сез Исландиядә яклансагыз, сез илдә яшәргә һәм эшләргә мөмкин. Сезгә махсус эш рөхсәте алырга кирәк түгел, һәм сез теләсә нинди эш бирүче өчен эшли аласыз.

Хезмәт дирекциясе ( Vinnumálastofnun; VMST )

Дирекциядә качакларга киңәш һәм ярдәм күрсәтү өчен махсус хезмәткәрләр командасы бар:

• Эш эзләү
• Уку (өйрәнү) һәм эш мөмкинлекләре турында киңәш
• Исландия телен өйрәнү һәм Исландия җәмгыяте турында өйрәнү
• Актив калуның башка ысуллары
• Ярдәм белән эшләгез

VMST дүшәмбе-пәнҗешәмбе 09-15, җомга 09-12 дән ачык. Сез телефон аша консультант (консультант) белән бронь ясый аласыз, яисә сез социаль хезмәткәрегездән сезнең исемегездән бронь ясауны сорый аласыз. VMSTның бөтен Исландиядә филиаллары бар. Сезгә иң якынын табу өчен монда карагыз:

https://island.is/en/o/directorate-of-labour/service-offices

Хезмәт дирекциясендә эш үзәге ( Vinnumálastofnun; VMST )

Эш үзәге ( Атвиннуторг ) - Хезмәт дирекциясе кысаларында хезмәт күрсәтү үзәге:

• Эш вакыты: дүшәмбедән 13 сәгатькә кадәр.
• Консультантларга мөрәҗәгать итү.
• Компьютерларга керү.
• Рөхсәтне броньларга кирәкми.

Эш белән тәэмин итү агентлыклары:

VMST сайтында эш белән тәэмин итү агентлыклары исемлеге дә бар: https://www.vinnumalastofnun.is/storf - i - bodi / adrar - vinnumidlanir

Сез шулай ук рекламаланган эш урыннарын таба аласыз:

www.storf.is

www.alfred.is

www.job.visir.is

www.mbli.is/atvinna

www.reykjavik.is/laus-storf

Vísir - www.visir.is/atvinna 

https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/laus-storf-a-starfatorgi/

Хагвангур - www.hagvangur.is  

HH Ráðgjöf - www.hhr.is  

Ráðum - www.radum.is 

Интеллекта - www.intellecta.is 

Чит ил квалификациясен бәяләү һәм тану

ENIC / NARIC Исландия чит илләрдән квалификацияләрне (имтиханнар, дәрәҗәләр, дипломнар) танырга булыша, ләкин оператив лицензия бирми. http://www.enicnaric.is

• IDAN мәгариф үзәге (IÐAN fræðslusetur) чит ил һөнәри квалификациясен бәяли (электр сәүдәсеннән кала): https://idan.is
• Рафменнт электр сәүдә квалификациясен бәяләү һәм тану белән эш итә: https://www.rafmennt.is
• Халык сәламәтлеге дирекциясе ( Embætti landlæknis ), Мәгариф дирекциясе ( Меннтамалатофнун ) һәм Сәнәгать һәм инновацияләр министрлыгы ( Atvinnuvega-og nysköpunarráðuneytið ) үз карамагындагы һөнәрләр һәм сәүдә өчен оператив лицензияләр бирәләр.

VMST консультанты сезгә квалификацияләрегезне яки оператив лицензияләрегезне кайда һәм ничек бәяләргә һәм Исландиядә танырга икәнен аңлатырга мөмкин.

Салым

Исландиянең социаль системасы без түләгән салымнар белән финанслана. Дәүләт салым түләгән акчаны дәүләт хезмәтләре, мәктәп системасы, сәламәтлек саклау системасы, юллар төзү һәм саклау, ташламалар түләү һ.б. чыгымнарын каплау өчен куллана.

Керем салымы ( текжускаттур ) барлык хезмәт хакыннан чыгарыла һәм дәүләткә китә; муниципаль салым ( úцвар ) - сез яшәгән җирле хакимияткә (муниципалитетка) түләнгән хезмәт хакына салым.

Салым һәм шәхси салым кредиты

Сез барлык керемнәрегезгә һәм бүтән финанс ярдәмегезгә салым түләргә тиеш.

• Барысына да шәхси салым кредиты бирелә ( persónuafsláttur ). Бу 2025-нче елда ай саен 68.691 иде, димәк, сез ай саен 100 000 ISK дип саналсагыз, сез ISK31.309 гына түләрсез. Парлар шәхси салым кредитларын бүлешә ала.
• Сезнең шәхси салым кредитыгыз ничек кулланылуы өчен сез җаваплы.
• Шәхси салым кредитларын бер елдан икенче елга күчереп булмый.
• Сезнең шәхси салым кредитыгыз сезнең яшәү урыныгыз (юридик адрес; lögheimili ) Милли Реестрда теркәлгән көннән үз көченә керә. Әгәр дә, мәсәлән, сез гыйнвардан башлап акча эшлисез, ләкин сезнең яшәү урыныгыз мартта теркәлгән булса, сез эш бирүчегезнең гыйнвар һәм февраль айларында шәхси салым кредиты бар дип уйламаска тиеш. бу очракта сез салым органнарына бурычлы булырсыз. Ике яки аннан да күбрәк эштә эшләсәгез, ата-аналар рөхсәт фонды ( fæðingarorlofssjóður ) яки Хезмәт дирекциясеннән яки җирле хакимиятнең финанс ярдәме белән сез шәхси салым кредиты ничек кулланылуы турында аеруча сак булырга тиеш.

Әгәр дә, ялгышлык белән, сезгә 100% тан артык шәхси салым кредиты кулланылса (мәсәлән, сез бердән артык эш бирүчедә эшлисез, яки бердән артык учреждениедән ташлама алсагыз), сез салым органнарына кире кайтарырга тиеш буласыз. Сез эш бирүчеләргә яки бүтән түләү чыганакларына шәхси салым кредитыгызның ничек кулланылуы турында әйтергә һәм дөрес пропорциянең кулланылуына инанырга тиеш.

Салым декларацияләре (skattaskýrslur, skattframtal)

• Сезнең салым декларациясе ( skattframtal ) - сезнең барлык керемнәрегезне (хезмәт хакы, түләү), шулай ук сезнеке (активларыгыз) һәм узган ел нинди бурычка (бурычлар; скульдир ) күрсәткән документ. Салым органнары дөрес мәгълүматка ия булырга тиеш, шуңа күрә алар нинди салым түләргә тиешлеген яки нинди өстенлекләр алырга тиешлеген саный алалар.
• Сез салым декларациясен ел саен март башында http://skattur.is сайтында җибәрергә тиеш.
• Сез салым сайтына RSK (салым органы) коды яки электрон таныклык белән керәсез.
• Исландия керемнәре һәм таможнясы (РСК, салым органы) сезнең он-лайн салым декларациясен әзерли, ләкин сез аны расланганчы тикшерергә тиеш.
• Сез салым декларациясендә ярдәм сорап Рейкьявик һәм Акурейридагы салым офисына шәхсән мөрәҗәгать итә аласыз, яки 442-1000 телефоны аша ярдәм ала аласыз.
• RSK тәрҗемәчеләр бирми. (Әгәр дә сез Исландия яки Инглизчә сөйләшмәсәгез, сезнең үз тәрҗемәчегез булырга тиеш).
• Инглиз телендә салым декларациясен ничек җибәрү турында күрсәтмәләр:

https://www.rsk.is/media/baeklingar/rsk_0812_2020.en.pdf

Профсоюзлар

• Профсоюзларның төп роле - эш бирүчеләр белән хезмәт хакы һәм башка шартлар (отпуск, эш вакыты, авыру отпусклары) турында килешү төзү һәм хезмәт базарындагы мәнфәгатьләрен яклау.
• Профсоюзга түләүләр (ай саен акча) түләгән һәрбер кеше союз белән хокук ала һәм вакыт узу белән киңрәк хокук туплый ала, хәтта кыска вакыт эчендә.
• Сез үзегезнең союзны айлык хезмәт хакы буенча таба аласыз, яисә эш бирүчегездән сорый аласыз, бу сезнең хокукыгыз.

Сезнең профсоюз сезгә ничек ярдәм итә ала

• Хезмәт базарындагы хокукларыгыз һәм бурычларыгыз турында мәгълүмат белән.
• Сезнең хезмәт хакыгызны исәпләргә булышып.
• Хокукларыгыз бозылган булырга мөмкин икәнлегендә шикләнсәгез, сезгә булышыгыз.
• Төрле грантлар (финанс ярдәме) һәм бүтән хезмәтләр.
• Әгәр дә сез авырсагыз яки эшегездә авария булса, һөнәри реабилитациягә керү мөмкинлеге.
• Кайбер профсоюзлар бәянең бер өлешен түлиләр, әгәр сез табиб билгеләгән операция яки медицина экспертизасы өчен илнең төрле почмаклары арасында сәяхәт итәргә тиеш булсагыз, ләкин сез Социаль страховкалау идарәсеннән ( Триггингарстофнун ) ярдәм сорап мөрәҗәгать иткән очракта гына гаризагыз кире кагылды.

Профсоюзлардан финанс ярдәме (грантлар)

• Семинарларда катнашу һәм эшегезгә туры килгән уку өчен грантлар.
• Сәламәтлекне яхшыртырга һәм кайгыртырга булышучы грантлар, мәсәлән, яман шеш авыруларын тикшерү, массаж, физиотерапия, фитнес класслары, стаканнар яки контакт линзалар, ишетү аппаратлары, психологлар / психиатрлар белән консультацияләр һ.б.
• Көн саен пособие (авырсагыз, һәр көн өчен финанс ярдәме; sjúkradagpeningar ).
• Иптәшегез яки балагыз авыру булганга, чыгымнарны капларга булышучы грантлар.
• Ял итү грантлары яки җәйге ял коттеджларын ( orlofshús ) яки кыска арендага алынган фатирларны ( orlofsíbúðir ) аренда бәясен түләү.

Өстәл астында түләү (svört vinna)

Эшчеләргә эше өчен акча түләгәндә һәм счет-фактурасы ( рейкнингур ), квитанция ( квиттун ), һәм айслип ( launaseðill ) булмаганда, бу "өстәл астында түләү" дип атала ( svört vinna, að vinna svart - 'кара кара'). Бу законга каршы, һәм ул сәламәтлек саклау, социаль иминлек һәм мәгариф системаларын зәгыйфьләндерә. Әгәр сез түләүне "өстәл астына" кабул итсәгез, сез башка эшчеләр кебек үк хокук ала алмассыз.

• Каникулда булганда сезнең түләү юк (еллык бәйрәм)
• Авырган вакытта яки авариядән соң эшли алмаганда сезнең хезмәт хакыгыз булмаячак
• Эштә булганда авария килеп чыкса, сез иминләштерелмәячәксез
• Сезнең эшсезлек буенча пособие (эшегезне югалтсагыз түләгез) яки ата-ана рөхсәте (бала тугач эштән китү вакыты) хокукы булмаячак.

Салым алдавы (салымнан качу, салымны алдау)

• Әгәр дә, максат белән, салым түләүдән саклансагыз, сез түләргә тиеш булган суммадан ким дигәндә ике тапкыр штраф түләргә туры киләчәк. Штраф суммадан ун тапкыр күбрәк булырга мөмкин.
• Зур күләмле салым алдавы өчен сез алты ел төрмәгә утырырга мөмкин.

Балалар һәм аларның хокуклары

18 яшькә кадәрге кешеләр балалар классификацияләнәләр. Алар юридик балигъ булмаганнар (алар закон буенча җаваплылыкны үз өстенә ала алмыйлар) һәм ата-аналары аларның опекуннары. Ата-аналар үз балаларын карарга, алар турында кайгыртырга һәм аларга хөрмәт белән карарга тиеш. Ата-аналар балалары өчен мөһим карарлар кабул иткәндә, аларның карашларын тыңларга һәм балаларның яшенә һәм җитлеккәнлегенә карап аларны хөрмәт итәргә тиеш. Бала олырак булса, аларның фикерләре күбрәк саналырга тиеш.

• Балалар әти-әниләре белән бергә яшәмәсәләр дә, әти-әниләре белән вакыт үткәрергә хокуклы.
• Ата-аналар үз балаларын хөрмәт итмәүдән, психик рәхимсезлектән һәм физик көч кулланудан сакларга тиеш. Ата-аналарга балаларына карата тупас мөгамәлә итү рөхсәт ителми.
• Исландиядә балаларга бөтен җәза закон белән тыелган - шул исәптән ата-аналар һәм тәрбиячеләр. Әгәр дә сез корпоратив җәза кабул ителгән илдән килсәгез, зинһар, онытмагыз, Исландиядә рөхсәт ителмәгән һәм балаларны яклау органнары тикшерүенә китерергә мөмкин. Куркынычсыз, хөрмәтле һәм Исландия законнары нигезендә ата-ана ысулларын куллану мөһим. Сезгә күбрәк мәгълүмат яки ярдәм кирәк булса, зинһар, муниципалитеттагы социаль хезмәтләргә мөрәҗәгать итегез.
• Ата-аналар балаларына торак, кием, азык-төлек, мәктәп җиһазлары һәм башка кирәкле әйберләр белән тәэмин итәргә тиеш.
• Исландия законнары нигезендә, хатын-кызларның җенес организмы мутацияләү Исландиядә яки чит илләрдә үткәрелүенә карамастан катгый тыела. Ул җәза 16 елга кадәр иректән мәхрүм ителергә мөмкин. Crimeинаятьчелеккә омтылу да, мондый гамәлдә катнашу да җәзага тартыла. Закон барлык Исландия гражданнарына, һәм шулай ук Исландиядә яшәүчеләргә кагыла.
• Исландиядә балалар өйләнмәскә мөмкин. Никах вакытында бер яки ике кешенең дә 18 яшькә кадәр булмаганын күрсәтүче теләсә нинди никах сертификаты Исландиядә кабул ителмәгән.
• Монда сез төрле золым төрләре турында мәгълүмат таба аласыз, балалары ата-аналар өчен җитәкчелек белән бергә, балалары көч кулланалар.

Ата-аналарга яшьләрнең көч куллануларын кисәтү

Балаларга карата көч куллану | Лөгреглан

Исландиядә балалар хокуклары турында күберәк мәгълүмат алу өчен карагыз:

• https://www.barn.is/born-og-unglingar/rettindi-barna-og-unglinga/
• https://www.island.is/born

Мәктәпкәчә яшьтәге балалар

• Мәктәпкәчә (балалар бакчасы) - Исландиядә мәктәп системасының беренче этабы һәм 6 һәм аннан кечерәк балалар өчен. Мәктәпкәчә яшьтәге балалар махсус программа буенча йөриләр (Милли укыту планы буенча кулланма).
• Исландиядә мәктәпкәчә белем мәҗбүри түгел, ләкин 3-5 яшьтәге балаларның якынча 96% мәктәпкәчә яшьтәге балаларга йөри.
• Мәктәпкәчә яшьтәге хезмәткәрләр - балаларны укытырга, укытырга һәм алар турында кайгыртырга әзерләнгән профессионаллар. Аларның үзләрен яхшы хис итү һәм сәләтләрен максималь дәрәҗәдә үстерү өчен күп көч куялар.
• Мәктәпкәчә яшьтәге балалар уйнап, әйберләр ясап өйрәнәләр. Бу чаралар киләсе дәрәҗәдә мәктәптә белем алу өчен нигез салалар. Мәктәпкәчә яшьтәге балалар кече (мәҗбүри) мәктәптә укуга яхшырак әзерләнәләр. Бу аеруча өйдә исландча сөйләшеп үсмәгән балалар өчен дөрес: алар аны мәктәпкәчә белем бирәләр.
• Мәктәпкәчә эшчәнлек ана теле (беренче тел) Исландия булмаган балаларга Исландиядә яхшы нигез бирә. Шул ук вакытта, ата-аналарга баланың беренче тел күнекмәләрен һәм төрле яклап өйрәнүне хупларга өндәп торалар.
• Мәктәпкәчә яшьтәге балалар, мөмкин кадәр, балалар һәм аларның ата-аналары өчен мөһим мәгълүматның башка телләрдә күрсәтелүен тәэмин итәргә тырышалар.
• Ата-аналар балаларын мәктәпкәчә урыннарда теркәлергә тиеш. Сез моны муниципалитетларның он-лайн (компьютер) системаларында эшлисез (җирле хакимият; мәсәлән, Рейкьявик, Кóпавогур). Моның өчен сезнең электрон таныклыгыгыз булырга тиеш.
• Муниципалитетлар мәктәпкәчә яшьтәге балаларга субсидия бирәләр (бәянең зур өлешен түлиләр), ләкин мәктәпкәчә яшьтәге балалар бакчалары тулысынча бушлай түгел. Monthәр ай бәясе бер урыннан икенчесенә бераз аерылып тора. Ялгыз, яки укыган яки бердән артык баласы булган мәктәпкәчә яшьтәге ата-аналар азрак түлиләр.
• Мәктәпкәчә яшьтәге балалар күпчелек көнне тышта уйныйлар, шуңа күрә аларның һава торышына туры килгән киемнәре булырга тиеш (салкын җил, кар, яңгыр яки кояш). http://morsmal.no/no/foreldre-norsk/2382-kle-barna-riktig-i-vinterkulda
• Ата-аналар балалары белән мәктәпкәчә яшьтәге беренче көннәрдә калалар, аларга күнегергә булышалар. Анда ата-аналарга иң мөһим мәгълүмат бирелә.
• Берничә телдәге мәктәпкәчә яшьтәге балалар турында тулырак мәгълүматны Рейкьявик шәһәре сайтына карагыз: https://mml.reykjavik.is/2019/08/30/baeklingar-fyrir-foreldra-leikskolabarna-brouchures-for-parents/

Кече мәктәп ( grunnskóli; мәҗбүри мәктәп, 16 яшькә кадәр)

• Закон буенча, Исландиядә 6-16 яшьтәге барлык балалар мәктәпкә барырга тиеш.
• Барлык мәктәпләр дә Альфинги (парламент) тарафыннан куелган мәҗбүри мәктәпләр өчен милли укыту планы буенча эшли. Барлык балаларның да мәктәпкә барырга тигез хокукы бар, һәм хезмәткәрләр аларны мәктәптә яхшы хис итәргә һәм мәктәп эше белән алга барырга тырышалар.
• Исландиядә кече мәктәп бушлай.
• Мәктәп ашлары бушлай.
• Барлык кече мәктәпләр дә балаларга өйдә исландча сөйләшмәсәләр, мәктәптә җайлашырга ярдәм итәр өчен махсус программа буенча эш итәләр.
• Туган теле Исландия булмаган балаларга икенче тел буларак Исландия телен укытырга хокуклы. Аларның әти-әниләре дә үз туган телләрен төрлечә өйрәнергә булышалар.
• Кече яшьтәге мәктәпләр, мөмкин булганча, укытучылар һәм ата-аналар арасындагы элемтә өчен мөһим булган мәгълүматны тәрҗемә итүне тәэмин итәләр.
• Ата-аналар балаларын кече мәктәптә һәм мәктәптән соң үткәрү өчен теркәлергә тиеш. Сез моны муниципалитетларның он-лайн (компьютер) системаларында эшлисез (җирле хакимият; мәсәлән, Рейкьявик, Кóпавогур). Моның өчен сезнең электрон таныклыгыгыз булырга тиеш.
• Күпчелек балалар үз районнарындагы кече мәктәпкә йөри. Алар классларда сәләт буенча түгел, яшь буенча төркемләнәләр.
• Ата-аналар мәктәптә әйтергә тиеш, бала авырса яки башка сәбәпләр аркасында мәктәпне калдырырга туры килә. Сез баш укытучылардан язмача, баланың бернинди сәбәп аркасында мәктәпкә бармавы өчен рөхсәт сорарга тиеш.
• https://mml.reykjavik.is/bruarsmidi/

Кече мәктәп, мәктәптән соң корылмалар һәм социаль үзәкләр

• Исландия кече мәктәпләрендә барлык балалар өчен спорт һәм йөзү мәҗбүри. Гадәттә, бу дәресләрдә малайлар һәм кызлар бергә.
• Исландия кече мәктәпләрендә укучылар (балалар) көнгә ике тапкыр кыска тәнәфесләргә чыга, шуңа күрә алар өчен һава торышы өчен тиешле кием булу мөһим.
• Балалар өчен мәктәпкә сәламәт ризык алып кайту мөһим. Кече мәктәптә тәм-томнар рөхсәт ителми. Алар эчәргә су китерергә тиеш (җимеш согы түгел). Күпчелек мәктәпләрдә балалар төшке аш вакытында кайнар ашый ала. Ата-аналар бу ашау өчен аз күләмдә түләргә тиеш.
• Күпчелек муниципаль районнарда укучылар өй эшендә, яисә мәктәп китапханәсендә булыша ала.
• Күпчелек мәктәпләрдә мәктәптән соң корылмалар бар ( frístundaheimili ) 6-9 яшьтәге балалар өчен мәктәп сәгатьләреннән соң оештырылган ял итү чаралары тәкъдим итә; моның өчен аз күләмдә түләргә кирәк. Балалар бер-берсе белән сөйләшергә, дуслашырга һәм башкалар белән бергә уйнап Исландия телен өйрәнергә мөмкинлек ала.
• Күпчелек өлкәләрдә, яисә мәктәпләрдә, яисә алар янында, 10-16 яшьтәге балалар өчен социаль чаралар тәкъдим итүче социаль үзәкләр ( félagsmiðstöðvar ) бар. Болар аларны уңай социаль бәйләнешкә җәлеп итү өчен эшләнгән. Кайбер үзәкләр төштән соң һәм кич белән ачык; башкалар мәктәп тәнәфесендә яки мәктәптә төшке тәнәфестә.

Исландиядәге мәктәпләр - гореф-гадәтләр

Кечкенә мәктәпләрдә мәктәп советлары, укучылар советлары һәм ата-аналар берләшмәләре бар, алар укучыларның кызыксынуларын кайгырталар.

• Ел дәвамында кайбер махсус чаралар була: мәктәп, укучылар советы, класс вәкилләре яки ата-аналар ассоциациясе тарафыннан оештырылган кичәләр һәм сәяхәтләр. Бу вакыйгалар махсус игълан ителә.
• Сезнең һәм мәктәпнең аралашуы һәм бергә эшләве мөһим. Сез ел саен ике тапкыр укытучылар белән очрашырсыз, балаларыгыз һәм аларның мәктәптә ничек эшләве турында. Сез теләсәгез, мәктәп белән ешрак элемтәгә керергә ирек бирергә тиеш.
• Сезнең (ата-аналар) балаларыгыз белән класс кичәләренә килү, аларга игътибар һәм ярдәм күрсәтү, баланы мәктәп шартларында күрү, мәктәптә нәрсә булганын күрү, балаларның сыйныфташлары һәм аларның әти-әниләре белән очрашу мөһим.
• Бергә уйнаган балаларның әти-әниләренең дә бер-берсе белән бик күп элемтәдә торулары гадәти күренеш.
• Туган көн кичәләре Исландиядәге балалар өчен мөһим социаль вакыйгалар. Туган көннәре бергә булган балалар күбрәк кунаклар чакыра алсын өчен еш кына кичә үткәрәләр. Кайвакыт алар кызларны, яисә малайларны, яки бөтен сыйныфны гына чакыралар, һәм беркемне дә калдырмаска кирәк. Ата-аналар бүләкләрнең бәясе күпме булырга тиешлеге турында еш килешәләр.
• Кечкенә мәктәпләрдәге балалар гадәттә мәктәп формасы кимиләр.

Спорт, сәнгать һәм ял эшчәнлеге

Балаларның ял итү чараларында (мәктәптән тыш) катнашуы мөһим дип санала: спорт, сәнгать һәм уеннар. Бу чаралар профилактик чараларда мөһим роль уйный. Сез балаларыгызга бу оешкан чараларда актив катнашырга булышырга һәм булышырга өндәп торасыз. Районыгызда тәкъдим ителгән чаралар турында белү мөһим. Әгәр дә сез балаларыгыз өчен дөрес эш тапсагыз, бу аларга дуслашырга ярдәм итәчәк һәм аларга Исландча сөйләшергә күнегергә мөмкинлек бирәчәк. Күпчелек муниципалитетлар балаларга ял итүләрен дәвам итәр өчен грантлар (акча түләүләре) бирәләр.

• Грантларның төп максаты - барлык балаларга һәм яшьләргә (6-18 яшьтә), нинди йортлардан булуларына карамастан, әти-әниләре бай яки ярлы булуларына карамастан, мәктәптән соң уңай чараларда катнашу мөмкинлеге бирү.
• Грантлар барлык муниципалитетларда (шәһәрләрдә) бертигез түгел, ләкин бер балага елына 35,000 - 50,000 ISK.
• Грантлар электрон рәвештә (онлайн), турыдан-туры катнашкан спорт яисә ял клубына түләнә.
• Күпчелек муниципалитетларда сез җирле онлайн системада теркәлергә тиеш (мәсәлән, Рафрон Рейкьявик , Митт Рейкьянс яки Хафнарфжорðурдагы Минар сиðур ) балаларыгызны мәктәпкәчә, мәктәпкәчә, ял итү һ.б. теркәлү өчен моның өчен сезгә электрон таныклык кирәк ( rafræn skilriki ).

Secondaryгары урта мәктәп ( framhaldsskóli )

• Secondaryгары урта мәктәп укучыларны эшкә яки алга таба уку өчен әзерли. Framhaldsskólar á landinu
• Secondaryгары урта мәктәп мәҗбүри түгел, ләкин кече (мәҗбүри) мәктәпне тәмамлаган һәм кече мәктәп имтиханын яисә аңа тиң булган, яки 16 яшь тулган кешеләр югары урта мәктәпне башлый ала. Innritun í framhaldsskóla
• Күбрәк мәгълүмат өчен карагыз: https://www.island.is/framhaldsskolar

Балалар ишек төбендә кагыйдәләр

Исландия законы буенча, 0-16 яшьтәге балалар кич белән олылар күзәтчелегендә була ала. Бу кагыйдәләр балаларның куркынычсыз һәм сәламәт шартларда җитәрлек йокы белән үсүләрен тәэмин итү өчен.

Мәктәп чорында балалар өчен ачык һавада эшләү вакыты (1 сентябрьдән 1 майга кадәр)

12 яшь һәм аннан кечерәк балалар кичке 20:00 сәгатьтән соң өйләреннән тыш булмаска тиеш.

13 яшьтән 16 яшькә кадәрге балалар 22:00 сәгатьтән соң өйләреннән чыга алмыйлар. Җәй көне (1 майдан 1 сентябрьгә кадәр)

12 яшь һәм аннан кечерәк балалар 22:00 сәгатьтән соң өйләреннән тыш чыга алмыйлар.

13 яшьтән 16 яшькә кадәрге балалар 24:00 сәгатьтән соң өйләреннән тыш чыга алмыйлар.

www.samanhopurinn.is

Ата-аналар һәм тәрбиячеләр бу ачык һавада үткәрелү вакытын кыскартырга тулы хокуклы. Бу кагыйдәләр Исландия балаларны яклау законнарына туры килә һәм балаларга күрсәтелгән сәгатьләрдән соң өлкәннәр күзәтүесез җәмәгать урыннарында булуны тыя. Әгәр 13 яшьтән 16 яшькә кадәрге балалар рәсми мәктәптән, спорттан яки яшьләр үзәгеннән кайтып барсалар, бу кагыйдәләрдән азат ителергә мөмкин. Баланың туган көне түгел, ә туган елы кулланыла.

Гөрләп тору акты (Farsæld barna)

Исландиядә балаларның иминлеген тәэмин итү өчен яңа закон кабул ителде. Ул "Балаларның чәчәк атуы мәнфәгатьләрендә комплекслы хезмәтләр турында" закон дип атала - ул шулай ук "Чәчәк ату турында" закон буларак та билгеле.

Бу закон балаларның һәм гаиләләрнең төрле системалар арасында адашып калмавын яки хезмәтләрне үзләре генә кулланырга мәҗбүр булмавын тәэмин итә. Һәр баланың кирәкле ярдәмне кирәк булганда алырга хокукы бар.

Дөрес ярдәмне табу кайвакыт авыр булырга мөмкин, һәм бу закон дөрес хезмәтләрнең дөрес белгечләр тарафыннан дөрес вакытта күрсәтелүен тәэмин итү юлы белән аны җиңеләйтергә юнәлтелгән. Балалар һәм ата-аналар барлык мәктәп дәрәҗәләрендә, социаль хезмәтләр аша яки сәламәтлек саклау клиникаларында комплекслы хезмәтләр сорый алалар.

"Чәчәк ату" акты турында күбрәк мәгълүматны монда таба аласыз: https://www.farsaeldbarna.is/en/home .

Муниципаль социаль хезмәтләрдән балаларга ярдәм

• Муниципаль мәктәп хезмәтендәге белем бирү буенча консультантлар, психологлар һәм логопедлар мәктәпкәчә һәм мәҗбүри мәктәптә укучы балаларның ата-аналарына киңәш һәм ярдәм күрсәтәләр.
• Ата-аналар һәм балалар үзләренең җирле социаль хезмәтләрендә финанс кыенлыклары, ата-ана булу проблемалары яки социаль изоляция кебек авыр хәлләрне хәл итүдә ярдәм һәм күрсәтмәләр ала алалар.
• Мәктәпкәчә белем бирү өчен түләүләр, мәктәптән соңгы программалар, җәйге лагерьлар яки спорт һәм күңел ачу чаралары кебек чыгымнарны каплау өчен сез Социаль хезмәтләргә финанс ярдәме алу өчен мөрәҗәгать итә аласыз.
  Зинһар, игътибар итегез, ярдәм күләме сезнең муниципалитетка карап төрлечә булырга мөмкин.
• Искәрмә: Һәр гариза аерым карала, һәм һәр муниципалитетның финанс ярдәме күрсәтү өчен үз кагыйдәләре бар.

Исландиядә балаларны яклау хезмәтләре

• Исландиядәге муниципалитетлар балаларны яклау өчен җаваплы һәм балаларны яклау турындагы милли законнарны үтәргә тиеш.
• Балаларны яклау хезмәтләре барлык муниципалитетларда да бар. Аларның роле - җитди кыенлыклар белән очрашкан балаларга һәм ата-аналарга ярдәм итү, баланың иминлеген һәм иминлеген тәэмин итү.
• Балаларны яклау хезмәткәрләре - махсус әзерләнгән белгечләр, еш кына социаль эш, психология яки мәгариф өлкәсендә тәҗрибәләре бар.
• Кирәк булса, алар, бигрәк тә катлаулы очракларда, Балалар һәм гаиләләр буенча милли агентлыктан (Barna- og fjölskyldustofa) өстәмә ярдәм һәм җитәкчелек ала алалар.

Кайбер очракларда җирле район советлары балаларны яклау мәсьәләләре буенча рәсми карарлар кабул итү вәкаләтләренә ия.

Хәбәр итү бурычы

Балада түбәндәгеләр бар дип шикләнсә, һәркемнең балаларны яклау хезмәтләре белән элемтәгә керергә законлы бурычы бар:

• кабул ителмәслек шартларда яши,
• көч куллануга яки кимсетүчән мөгамәләгә дучар ителә, яки
• сәламәтлегенә яки үсешенә җитди зыян китерү куркынычы астында.

Бу бурыч шулай ук булачак ата-ананың яшәү рәвеше, үз-үзен тотышы яки шартлары аркасында тумаган баланың сәламәтлегенә, гомеренә яки үсешенә җитди куркыныч тудырырга мөмкин дип уйларга нигез булган очракта да кулланыла - яки балаларны яклау хезмәтләре белән бәйле башка сәбәпләр аркасында.

Исландиядә балаларны яклау хезмәтләре, нигездә, гаиләләргә ярдәм итүгә һәм алар белән хезмәттәшлеккә юнәлтелгән. Бу, мәсәлән, гаиләне ныгыту һәм ата-ана тәрбиясен яхшырту буенча башка барлык тырышлыклар да уңышсыз булып чыкмаган очракта, бала ата-анасыннан аерылмый дигәнне аңлата.

Бала хокуклары турындагы БМО Конвенциясенә ярашлы, бала ата-анасыннан аерылырга тиеш түгел, әгәр бу баланың иминлеге өчен һәм аның мәнфәгатьләрен канәгатьләндерү өчен кирәк булмаса.

Бала пособиесе

• Балалар пособиесе - салым органнарыннан ата-аналарга (яки ялгыз/аерылышкан ата-аналарга) алар белән бергә яшәүче буларак теркәлгән балалар өчен бирелә торган пособие (акчалата түләү).
• Балалар пособиесе керем белән бәйле. Бу сезнең хезмәт хакыгыз түбән булса, сез күбрәк пособие алачаксыз дигәнне аңлата; күбрәк акча эшләсәгез, пособие күләме азрак булачак.
• Балалар пособиесе елына 4 тапкыр түләнә, зинһар, сылтаманы карагыз.

Балага файда | Скаттурин - скаттар о гьольд

• Бала туганнан соң яки Исландиядәге законлы йортына (lögheimili) күченгәннән соң, аларның ата-аналары бала пособиесен алганчы билгеле бер вакыт үтәргә мөмкин. Сез үзегезнең туган илегездәге социаль хезмәтләр офисына мөрәҗәгать итеп тикшерә аласыз.
• Качаклар тулы сумманы каплау өчен Социаль хезмәтләрдән өстәмә түләүләр сорый алалар. Сез барлык гаризалар аерым каралачагын һәм һәр муниципалитетның пособие түләүләре ясалганда үтәлергә тиешле үз кагыйдәләре барлыгын истә тотарга тиеш.

Социаль иминият идарәсе (СИА) – Балаларга финанс ярдәме

Баланы тәэмин итү (meðlag) - бер ата-ана бергә яшәмәгәндә (мәсәлән, аерылышканнан соң яки аерылышканнан соң) икенчесенә айлык түләү. Бала бер ата-ана белән яшәүче буларак теркәлгән, ә икенче ата-ана түли. Бу түләүләр законлы рәвештә балага карый һәм аны карау өчен кулланылырга тиеш.
Сез Социаль иминият идарәсеннән (Tryggingastofnun ríkisins, TR) түләүләрне җыеп, сезгә күчерүне сорый аласыз. Алимент сорап гариза биргәндә, баланың туу турында таныклыгын күрсәтергә тиеш.

Бала пенсиясе (barnalífeyrir) - баланың ата-анасының берсе үлгән яки картлык буенча пенсия, инвалидлык пособиесе яки реабилитация пенсиясе алган очракта TRдан айлык түләү. Ата-ананың хәлен раслау өчен БМОның качаклар агентлыгыннан (UNHCR) яки Иммиграция агентлыгыннан белешмә яки отчет тапшырырга кирәк.

Әни яки әти өчен пособие - TR'дан ике яки аннан да күбрәк баласы законлы рәвештә үзләре белән яшәүче ялгыз ата-аналарга айлык түләү.

Балаларга бәйле пособиеләргә гаризалар хәзер Island.is сайтында бар.

Хәзер сез балалар белән бәйле төрле пособиеләр алу өчен Island.is аша турыдан-туры балалар белән бәйле пособиеләргә гариза бирә аласыз, мәсәлән:

• Балалар пенсиясе

https://island.is/en/application-for-child-pension

• Тормыш иптәшен югалту очрагында үлем пособиеләре

https://island.is/en/benefit-after-the-death-of-a-partner

• Мәгариф грантлары

https://island.is/en/parents-contribution-for-education-or-vocational-training

• Балаларны тәэмин итү

https://island.is/en/child-support/request-for-a-ruling-on-child-support

• Хроник авыру яки инвалид балалар өчен бала карау пособиесе

https://island.is/en/care-allowance

• Хроник яки берничә инвалидлыгы булган балалар өчен ата-ана пособиесе

https://island.is/en/parental-allowance-with-children-with-chronic-or-severe-illness

• Пенсия яки пособие алучы һәм ялгыз яшәүче кешеләр өчен өйдә өстәмә түләү

https://island.is/heimilisuppbot

Файдалы мәгълүмат

Балалар омбудсмены ( Umboðsmaður barna ) балалар хокуклары һәм мәнфәгатьләрен хөрмәт итүне тәэмин итү өчен эшли. Теләсә кем Балалар омбудсменына мөрәҗәгать итә ала, һәм балаларның үз сораулары һәрвакыт өстенлекле.

Тел.: 522-8999

Балалар өчен телефон линиясе – бушлай: 800-5999

Электрон почта: ub@barn.is

Консультация һәм анализ үзәге (Консультация һәм анализ үзәге) Консультация һәм диагностика үзәгенең роле - тормышта инвалидлыкка китерергә мөмкин булган җитди үсеш бозылулары булган балаларның диагноз, консультация һәм тормыш сыйфатын яхшырта торган башка ресурслар алуын тәэмин итү.

Тел.: 510-8400

Электрон почта: rgr@rgr.is

Ландссамтөкин Þroskahjálp Throskahjálp инвалидлар хокукларын яклау, консультацияләү һәм күзәтүдә алдан ук ярдәм күрсәтүгә игътибар итә.

Тел.: 588-9390

Электрон почта: throskahjalp@throskahjalp.is

Barna og fjölskyldustofa (Балалар һәм гаиләләр өчен милли агентлык) Агентлык ил буенча балаларны яклау мәсьәләләре белән шөгыльләнә. Аның роле - теләсә кайсы вакытта иң яхшы белем һәм тәҗрибәгә нигезләнгән хезмәтләр күрсәтү һәм аларга ярдәм итү. Barnahus балалар үзәге агентлыкның бер өлеше булып тора һәм аларның роле - җенси көчләү яки җәберләүдә шикләнелгән балаларның эшләрен карау. Балаларны яклау хезмәтләре мондый эшләрне карау өчен җаваплы, һәм шулай ук балаларга карата көч куллануның башка формаларында шикләнелгән очракта Barnahusтан хезмәтләр сорый һәм сорый ала. Barnahus балалар үзәге шулай ук балалар белән эшләүче яклар өчен җенси көчләү турында белем бирә, башка нәрсәләр белән беррәттән.

Тел.: 530-2600

Электрон почта: bofs@bofs.is

Við og börnin okkar - Безнең балаларыбыз һәм без - Исландиядәге гаиләләр өчен мәгълүмат (Исландия һәм Инглиз телләрендә).

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ; Исландия сәламәтлек страховкасы)

• Качкын буларак, сезнең сәламәтлек саклау хезмәтләренә һәм SÍ-тан Исландиянең җирле гражданнары белән бер үк хокукы бар.
• Әгәр дә сезгә гуманитар нигездә халыкара яклау яки Исландиядә яшәү рөхсәте бирелгән булса, медицина страховкасы алыр алдыннан монда 6 ай яшәү шартларын үтәргә кирәк түгел. (Башкача әйткәндә, сез шунда ук медицина страховкасы белән капланасыз.)
• SÍ дәвалау бәясенең һәм билгеле таләпләргә туры килгән рецептлы даруларның бер өлешен түли.
• UTL SÍ-ка мәгълүмат җибәрә, сез медицина страховкалау системасында теркәлгәнсез.
• Әгәр сез мегаполис читендә яшәсәгез, сез грантларга (акчага) мөрәҗәгать итә аласыз, сәяхәт яки яшәү бәясенең бер өлешен (тору урыны) ел саен ике тапкыр дәвалану өчен, яисә кабат-кабат сәяхәтләр ясарга туры килсә. Сез бу грантларга алдан (сәяхәт алдыннан) мөрәҗәгать итәргә тиеш, гадәттән тыш хәлләрдән кала. Күбрәк мәгълүмат өчен карагыз:

https://island.is/greidsluthatttaka-ferdakostnadur-innanlands

https://island.is/gistinattathjonusta-sjukrahotel

Réttindagátt Sjúkratrygginga Íslands (SÍ 'хокуклары тәрәзәсе')

Реттиндагатт - он-лайн мәгълүмат порталы, сезгә "минем хокукларым" страховкасын күрсәтүче "минем битләр". Анда сез табиб һәм стоматолог белән теркәлергә һәм кирәкле документларны куркынычсыз һәм куркынычсыз юл белән җибәрә аласыз. Сез түбәндәгеләрне таба аласыз:

• SÍ-түләү системасы турында мәгълүмат, ул сәламәтлек саклау хезмәтләре өчен ай саен билгеле максималь суммадан күбрәк түләмәүне тәэмин итә. Сез түләү статусын Реттиндагатта 'минем битләремдә' карый аласыз.
• Сезнең SÍ дәвалау, дарулар (дарулар) һәм башка сәламәтлек саклау хезмәтләре өчен чыгымнарны күбрәк түләргә хокуклымы.
• Réttindagátt SÍ турында өстәмә мәгълүмат: https://rg.sjukra.is/Account/Login.aspx

Сәламәтлек саклау хезмәтләре

Исландиянең сәламәтлек саклау хезмәтләре берничә өлешкә һәм дәрәҗәләргә бүленә.

• Localирле сәламәтлек үзәкләре (heilsugæslustöðvar, heilsugæslan). Алар гомуми медицина хезмәтләрен күрсәтәләр (табиб хезмәтләре), шәфкать туташы (шул исәптән өйдәге картлар) һәм башка сәламәтлек саклау. Алар кечкенә аварияләр һәм кинәт авырулар, бала тудыру, сабыйлар һәм балалар турында кайгырту (прививкалар) белән көрәшәләр. Алар больницалардан кала сәламәтлек саклау хезмәтенең иң мөһим өлеше.
• Хастаханәләр (spítalar, sjúkrahús) махсуслаштырылган дәваланырга һәм шәфкать туташлары һәм табиблар турында кайгыртырга кирәк булган кешеләргә хезмәт күрсәтәләр, я пациентлар кебек караватлар яисә амбулатория бүлекләренә йөриләр. Хастаханәләрдә шулай ук җәрәхәтләр яки гадәттән тыш хәлләр булган кешеләрне, балалар бүлмәләрен дәвалаучы ашыгыч ярдәм бүлекләре бар.
• Белгечләр хезмәте (sérfræðingsþjónusta). Болар күбесенчә шәхси практикаларда, аерым белгечләр яки бергә эшләүче коллективлар тарафыннан бирелә.

Пациентлар хокуклары акты нигезендә, сез Исландияне аңламасагыз, сезгә үзегезнең сәламәтлек һәм медицина ярдәме турында мәгълүматны аңлату өчен тәрҗемәче (сезнең телдә сөйләшә алган кеше) булырга хокуклы, һәм сез табиб белән очрашуны сәламәтлек үзәгендә яки больницада броньлаганда сорарга тиеш.

Heilsugæsla (җирле сәламәтлек үзәкләре)

• Сез теләсә нинди сәламәтлек үзәгендә теркәлергә мөмкин. Яисә үз таныклыгыгыз белән үзегезнең райондагы сәламәтлек үзәгенә (heilsugæslustöð) барыгыз яки https://island.is/skraning-og-breyting-a-heilsugaeslu сайтында онлайн теркәлегез.
• Сәламәтлек үзәге (heilsugæslan) - медицина хезмәтенә бару өчен беренче урын. Сез шәфкать туташы киңәше өчен шалтырата аласыз; табиб белән сөйләшү өчен, сез башта очрашырга тиеш (очрашу өчен вакыт оештырыгыз). Сезгә тәрҗемәче кирәк булса (сезнең телдә сөйләшүче кеше) сез моны билгеләгәндә әйтергә тиеш.
• Әгәр сезнең балаларыгыз белгеч дәвалануга мохтаҗ икән, сәламәтлек үзәгенә (heilsugæsla) барып, башта юллама (сорау) алудан башларга кирәк. Бу белгечне күрү бәясен киметәчәк.
• Сез 1700 телефон консультациясенә шалтырата аласыз. Анда сез шәфкать туташы белән сөйләшә аласыз, кем белән сөйләшергә яки сәламәтлек проблемалары турында төрле мәгълүмат алырга белмәсәгез. Кирәк булса, алар сезнең өчен сәламәтлек үзәгендә дә бронь ясый алалар. Көне буе 1700 номерына шалтыратыгыз, атнаның һәр көнендә 8.00 дән 22.00 сәгатькә кадәр онлайн чат ачык.

Психологлар һәм физиотерапевтлар

Психологлар һәм физиотерапевтларның гадәттә шәхси практикалары бар.

• Әгәр дә табиб сезгә физиотерапевт белән дәвалану өчен юллама язса (сорау; tilvísun), SÍ гомуми бәянең 90% түли.
• SÍ шәхси психологка бару бәясен бүлешми. Ләкин, сез профсоюзга (стеттарфелаг) яки җирле социаль хезмәтләргә (félagsþjónusta) финанс ярдәме өчен мөрәҗәгать итә аласыз. Сәламәтлек үзәкләре (heilsugæslan) психологларга хезмәт күрсәтә. Сезгә үзәк табибыннан юллама (сорау; tilvísun) алырга кирәк.

Хилсувера

• Heilsuvera https://www.heilsuvera.is/ - сәламәтлек проблемалары турында мәгълүмат булган сайт.
• Хилсувераның 'Минем битләрем' (mínar síður) өлешендә сез сәламәтлек саклау хезмәтләре хезмәткәрләренә мөрәҗәгать итә аласыз һәм үзегезнең медицина язмалары, рецептлар һ.б. турында мәгълүмат таба аласыз.
• Сез Heilsuvera-ны табиб белән билгеләнү өчен куллана аласыз, тест нәтиҗәләрен белә аласыз, рецептларны (дарулар өчен) яңартуны сорый аласыз һ.б.
• Mínar síður ачу өчен сез электрон идентификация (rafræn skilríki) өчен теркәлгән булырга тиеш

Митрополит (башкала) читендәге сәламәтлек саклау учреждениеләре

Метрополитен читендәге кечкенә урыннарда сәламәтлек саклау региональ сәламәтлек саклау учреждениеләре тарафыннан күрсәтелә. Болар

Вестурланд (Вестен Исландия)

https://www.hve.is/

Вестфирðир (Көнбатыш Фьордс)

http://hvest.is/

Норðурланд (Төньяк Исландия)

https://www.hsn.is/is

Австрландия (Көнчыгыш Исландия)

https://www.hsa.is/

Суðурланд (Көньяк Исландия)

https://www.hsu.is/

Суурнес

https://www.hss.is /

Метрополитен читендәге даруханәләр (химиклар, даруханәләр; apótek):

https://info.lifdununa.is/apotek-a-landsbyggdinni/

Метрополитен сәламәтлек саклау хезмәте (Heilsugæsla á höfuðborgarsvæðinu)

• Метрополитен сәламәтлек саклау хезмәте Рейкьявик, Селтжарнарнес, Мосфеллсумдæми, Кóпавогур, Гарабæр һәм Хафнарфжорðурда 15 сәламәтлек үзәге эшли.
• Бу сәламәтлек үзәкләрен тикшерү һәм аларның кайда икәнен күрсәтүче карта кортын карагыз: https://www.heilsugaeslan.is/heilsugaeslustodvar/

Белгеч хезмәтләре (Sérfræðiþjónusta)

• Белгечләр сәламәтлек саклау учреждениеләрендә дә, шәхси практикада да эшлиләр. Кайбер очракларда сезгә гади табибтан аларга бару өчен юллама (сорау; tilvísun) кирәк; бүтәннәрдә (мәсәлән, гинекологлар - хатын-кызларны дәвалаучы белгечләр) сез аларга шалтыратып, очрашуны оештыра аласыз.
• Сәламәтлек үзәгендә (heilsugæsla) гади табибка караганда, белгечкә бару күпкә кыйммәтрәк, шуңа күрә сәламәтлек үзәгендә башлау яхшырак.

Теш дәвалау

• SÍ балалар өчен теш дәвалау бәясен бүлешә. Сез һәр бала өчен стоматологка ел саен 3500 ISK түләргә тиеш, ләкин моннан кала, балаларыгызның стоматологик дәвалануы бушлай.
• Сез теш бозылмасын өчен балаларыгызны ел саен теш табибына тикшерергә тиеш. Бала теш авыртуыннан зарланганчы көтмәгез.
• SÍ олы яшьтәге кешеләр өчен (67 яшьтән узган), инвалидлыкны бәяләгән кешеләргә һәм Социаль страховкалау идарәсеннән реабилитация пенсияләрен алучыларга теш дәвалау бәясен бүлешә. Теш дәвалау бәясенең 75% түли.
• SÍ олылар өчен теш дәвалау бәясенә бернәрсә дә түләми (18-66 яшь). Сез бу профсоюзга (стеттарфелаг) мөрәҗәгать итә аласыз, бу чыгымнарны каплауда булышу өчен.
• Качкын буларак, сез профсоюз грантына ия булмасагыз, стоматологик чыгымнарның бер өлешен түләү өчен грант алу өчен социаль хезмәтләргә (félagsþjónustan) мөрәҗәгать итә аласыз.

Гадәттәге эш вакытыннан тыш медицина хезмәте

• Сезгә ашыгыч рәвештә табиб яки шәфкать туташы хезмәтләре кирәк булса, сез Лæкнавактинга (сәгатьтән соң медицина хезмәте) 1700 телефоны аша шалтыратырга тиеш.
• Метрополитен читендәге сәламәтлек саклау учреждениеләрендәге җирле сәламәтлек клиникалары табиблары шалтыратуларга кич яки ял көннәрендә җавап бирәчәкләр, әгәр булдыра алсагыз, аларны көндез күрү яхшырак, яки телефон хезмәтен куллану, тел. 1700 киңәш өчен, чөнки көндезге объектлар яхшырак.
• Метрополитен өчен Лæкнавактин Авструрвер сәүдә үзәгенең икенче катында, Галейитбраут 68, 108 Рейкьявик, тел. 1700, http://laeknavaktin.is / Ял көннәрендә 17: 00-22: 00, ял көннәрендә 9:00 - 22:00 ачык.
• Педиатрлар (балалар табиблары) https://barnalaeknardomus.is/ сайтында кичке һәм ял көннәрендә хезмәт күрсәтәләр. Domus Medica Урðархварфта, 203 Кóпавогур, тел. 563-1010.
• Гадәттән тыш хәлләр (аварияләр һәм кинәт җитди авырулар) өчен 112 телефоны.

Bráðamóttaka (Гадәттән тыш хәлләр): Нәрсә эшләргә, кая барырга

• Гадәттән тыш хәлләрдә, сәламәтлеккә, тормышка яки милеккә җитди куркыныч булганда, Ашыгыч ярдәм телефонына шалтыратыгыз, 112. Ашыгыч ярдәм линиясе турында күбрәк белер өчен карагыз: https://www.112.is/
• Метрополитеннан читтә илнең һәр өлешендәге региональ больницаларда аварияләр һәм гадәттән тыш хәлләр (A&E бүлекләре, bráðamóttökur) бар. Аларның кайда һәм гадәттән тыш хәлдә кая барырга икәнен белү мөһим.
• Көндез сәламәтлек үзәгендә табибка баруга караганда, ашыгыч ярдәм хезмәтләрен куллану күпкә кыйммәтрәк. Шулай ук, ашыгыч ярдәм хезмәте өчен түләргә кирәклеген онытмагыз. Шуңа күрә, A&E хезмәтләрен реаль гадәттән тыш хәлләрдә генә кулланырга киңәш ителә.

Ландспиталида Брааматтака (авария һәм гадәттән тыш хәл, A&E)

• Bráðamóttakan í Fossvogi Фоссвогурдагы Ландспиталидагы A&E кабул итү тәүлегенә 24 сәгать, атнага 7 көн, ел әйләнәсе ачык. Сез анда кинәт җитди авыруларны яки авария җәрәхәтләрен дәвалау өчен бара аласыз, алар сәламәтлек үзәкләрендә процедураны яки Лæкнавактин хезмәтеннән соң көтә алмыйлар. Телефон: 543-2000.
• Bráðamóttaka barna Балалар өчен Хрингбрауттагы Балалар Хастаханәсен (Барнаспитала Хрингсин) ашыгыч кабул итү тәүлегенә 24 сәгать ачык. Бу 18 яшькә кадәр балалар һәм яшьләр өчен. Телефон: 543-1000. НБ җәрәхәтләнгән очракта, балалар Фоссвогурдагы Ландспиталидагы A&E бүлегенә барырга тиеш.
• Bráðamóttaka geðsviðs Ландспитали психиатрия бүлеген ашыгыч кабул итү (психик бозулар өчен) Хрингбраут психиатрия бүлегенең беренче катында. Телефон: 543-4050. Сез анда психиатрик проблемаларны кичектергесез дәвалау өчен билгеләнмичә бара аласыз.

Ачык: 12: 00–19: 00 Дүшәмбе-җомга. һәм 13: 00-17: 00 ял көннәрендә һәм җәмәгать бәйрәмнәрендә. Бу сәгатьләрдән тыш гадәттән тыш хәлләрдә сез Фоссвогурдагы A&E кабул итүенә (bráðamóttaka) бара аласыз.

• Ландспиталиның бүтән ашыгыч ярдәм бүлекләре турында мәгълүмат алу өчен монда карагыз.

Ашыгыч ярдәм линиясе ( Нейðарлиннан ) 112

• Гадәттән тыш хәлләрдә телефон номеры 112. Сез гадәттән тыш хәлләрдә шул ук номерны полиция, янгын сүндерү бригадасы, ашыгыч ярдәм, эзләү-коткару отрядлары, гражданнар оборонасы, балалар иминлеге комитетлары һәм Яр буе сакчылары белән элемтәгә кертәсез.
• Нейðарлиннан, бу ашыгыч кирәк дип саналса, сезнең телегездә сөйләшүче тәрҗемәче бирергә тырышачак. Дөрес тәрҗемәче табылсын өчен, сез нинди телдә сөйләшәсез, Исландия яки Инглиз телендә (мәсәлән, 'Ég tala arabísku'; 'Мин гарәпчә сөйләшәм').
• Әгәр дә сез Исландия SIM-картасы булган кәрәзле телефон кулланып шалтыратсагыз, Нейðарлиннан сезнең позициягезне таба алачак, ләкин бина эчендәге идән яки бүлмә түгел. Сез үз адресыгызны әйтергә һәм кайда яшәвегез турында детальләр бирергә күнегергә тиеш.
• Барысы да, шул исәптән балалар, 112 телефонына ничек шалтыратырга икәнен белергә тиеш.
• Исландия кешеләре полициягә ышана ала. Сезгә кирәк вакытта полициядән ярдәм сорарга курыкырга бернинди сәбәп юк.
• Күбрәк мәгълүмат өчен карагыз: 112.is.

Янгын куркынычсызлыгы

• Төтен детекторлары ( reykskynjarar ) арзан, һәм алар сезнең тормышыгызны саклап кала ала. Everyәр өйдә төтен детекторлары булырга тиеш.
• Төтен детекторларында кечкенә генә яктылык бар. Моны эшләргә кирәк: бу батареяның көчен күрсәтә, һәм детектор дөрес эшли.
• Төтен детекторындагы батарея көчен югалткач, детектор «елый» башлый (көчле, кыска тавышлар берничә минут саен). Димәк, сез батареяны алыштырырга һәм яңадан урнаштырырга тиеш.
• Сез 10 елга кадәр батареялар белән төтен детекторларын сатып ала аласыз.
• Сез төтен детекторларын электр кибетләрендә, аппарат кибетләрендә, Öryggismiðstöðin, Securitas һәм онлайнда сатып ала аласыз.
• Электр миченә ут кабызу өчен су кулланмагыз. Сез ут одеялын кулланырга һәм аны ут өстенә таратырга тиеш. Сезнең кухнягызда стенага ут одеялын тоту яхшырак, ләкин мичкә бик якын түгел.

Traffл хәрәкәте куркынычсызлыгы

• Закон буенча, пассажир машинасында йөргән һәркем куркынычсызлык каешы яки башка куркынычсызлык техникасы киеп йөрергә тиеш.
• 36 килограммнан (яки озынлыгы 135 смнан да кимрәк) балалар махсус машина куркынычсызлыгы җиһазларын кулланырга һәм куркынычсызлык каешы белән бәйләнгән машина креслосында яки машина ястыкларында утырырга тиеш. Баланың зурлыгына һәм авырлыгына туры килгән, һәм сабыйлар өчен урындыклар (1 яшькә кадәр) дөрес юл белән барыгыз.
• Күпчелек балалар утыргычларының гомер озынлыгы 10 ел, ләкин балалар машиналары урыннары гадәттә 5 ел дәвам итә. Кәнәфи җитештерү елы урындык төбендә яки җитештерүче сайтында күрсәтелгән. Әгәр дә кулланылган машина утыргычын сатып алсалар яки бурычка алсалар, урындыкның бозылганын яки тешләнгәнен тикшерергә кирәк.
• Биеклеге 150 см булган балалар алгы утыргычта активлашкан һава капчыгына карый алмыйлар.
• 16 яшькә кадәрге балалар велосипедта йөргәндә куркынычсызлык шлемнарын кулланырга тиеш. Каска дөрес размер булырга һәм дөрес көйләнергә тиеш.
• Өлкәннәргә куркынычсызлык шлемнарын кулланырга киңәш ителә. Алар кыйммәтле яклау бирә, һәм олыларга балаларына яхшы үрнәк күрсәтергә кирәк.
• Велосипедчылар кыш вакытында утлар һәм шиналар кулланырга тиеш.
• Автомобиль хуҗалары ел әйләнәләрен кулланырга тиеш, яисә кышкы машина йөртү өчен кышкы шиналарга үзгәрергә тиеш.

Исландия кышлары

• Исландия төньяк киңлектә урнашкан. Бу аңа җәйге якты кичләр бирә, ләкин кышта караңгылык. 21 декабрьдә кышкы ял вакытында кояш офык өстендә берничә сәгать кенә тора.
• Кышкы караңгы айларда йөргәндә киемегезгә рефлекторлар ( эндурскинсерки ) кияргә кирәк (бу аеруча балаларга кагыла). Сез шулай ук балалар өчен мәктәп сумкаларында кечкенә утлар сатып ала аласыз, алар мәктәпкә барганда яки кайтканда күренерләр.
• Исландиядә һава торышы бик тиз үзгәрә; кыш салкын. Тышта вакыт үткәрү өчен дөрес киенергә, салкын җилгә, яңгырга яки карга әзер булырга кирәк.
• Йон шляпа, балчыклар (трикотаж перчаткалар), җылы свитер, капотлы җил үткәрми торган тышкы куртка, калын аяк белән җылы итекләр, һәм кайвакыт боз ярлары ( маннброддар, аяк киеме астына бәйләнгән очкычлар) - болар сезгә Исландия кышкы һава торышы, җил, яңгыр, кар һәм боз белән каршы торырга кирәк.
• Кыш һәм язның якты, тыныч көннәрендә ул еш кына тышкы яктан яхшы һава торышына охшаган, ләкин чыккач бик салкын булуын күрәсең. Бу кайвакыт глуггавеðур ('тәрәзә һава торышы') дип атала һәм күренешләр белән алданмаска кирәк. Сез һәм балаларыгыз чыкканчы чыннан да яхшы киенгәннәрегезгә инаныгыз.

Д витамины

• Исландиядә кояшлы көннәрне без көтә алмаганлыктан, Сәламәтлек саклау идарәсе һәркемгә планшет формасында яисә код-бавыр мае ( lýsi ) кулланып, D витамины өстәмәләрен алырга киңәш итә. Омега 3 һәм акула-бавыр майлы планшетларда җитештерүче D продуктында тасвирламада D витамины юк.
• Lýsi көндәлек тәкъдим ителә:

6 айдан узган сабыйлар: 1 чәй кашыгы

6 яшь һәм аннан олырак балалар: 1 аш кашыгы

• Д витаминын көндәлек куллану түбәндәгечә:
  • 0 - 9 яшь: көненә 10 μг (400 AE)
  • 10-70 яшь: көненә 15 μг (600 AE)
  • 71 яшь һәм аннан олырак: көненә 20 μг (800 AE)

Weatherава торышы турында хәбәрләр (кисәтүләр)

• Аның сайтында https://www.vedur.is/ Исландия Метерология Офисы ( Veðurstofa Íslands ) һава торышы, җир тетрәүләр, вулкан атылуы һәм кар көчләре турында фаразлар һәм кисәтүләр бастыра. Сез шулай ук Төньяк утлар ( aurora borealis ) балкып торыр дип көтелә.
• Милли юллар идарәсе ( Вегагерðин ) бөтен Исландиядә юлларның торышы турында мәгълүмат бастырды. Сез Vegagerðin кушымтасын йөкли аласыз, http://www.vegagerdin.is/ сайтын ача аласыз, яки илнең башка өлешенә сәяхәткә чыкканчы заманча мәгълүмат алу өчен 1777 телефоны.
• Мәктәпкәчә яшьтәге балалар бакчасында (балалар бакчасы) һәм кече мәктәпләрдә (16 яшькә кадәр) балаларның ата-аналары һава торышы турында хәбәрләрне игътибар белән тикшерергә һәм мәктәп хәбәрләрен тотарга тиеш. Офис Сары Кисәтү биргәндә, сез балаларыгызны мәктәпкә яки мәктәпкәчә чараларга озатырга (барырга) карар итәргә тиеш. Зинһар, онытмагыз, мәктәптән соң чаралар һава торышы аркасында юкка чыгарылырга яки иртә тәмамланырга мөмкин. Кызыл Кисәтү дигән сүз, бөтенләй кирәк булмаса, беркем дә йөрергә тиеш түгел; гади мәктәпләр ябык, ләкин мәктәпкәчә һәм кече мәктәпләр минималь кадрлар дәрәҗәсе белән ачык булып калалар, шуңа күрә мөһим эштә катнашкан кешеләр (ашыгыч ярдәм хезмәте, полиция, янгын сүндерү отряды һәм эзләү-коткару отрядлары) балаларны үз карамагында калдырып эшкә китәләр.

Quир тетрәүләр һәм вулкан атылуы

• Исландия тектоник тәлинкәләр арасында урнашкан һәм «кайнар нокта» өстендә. Нәтиҗәдә җир тетрәүләр (тетрәүләр) һәм вулкан атылулары чагыштырмача еш очрый.
• Исландиянең күп почмакларында көн саен җир тетрәүләр ачыклана, ләкин күбесе шулкадәр кечкенә ки, кешеләр аларны сизмиләр. Исландиядәге биналар җир тетрәүгә каршы тору өчен эшләнгән һәм төзелгән, һәм зур җир тетрәүләрнең күбесе халык үзәкләреннән ерак була, шуңа күрә алар бик сирәк, зыян яки җәрәхәтләр китерәләр.
• Respondавап бирү өчен инструкцияне монда табып була: https://www.almannavarnir.is/natturuva/jardskjalftar/vidbrogd-vid-jardskjalfta/
• 1902 елдан бирле Исландиядә 46 вулкан атылуы булды. Күпчелек кеше әле дә хәтерендә булган иң яхшы атылулар 2010-нчы елда Эйжафжаллажөкулда һәм 1973-нче елда Вестманнайжар утрауларында булган.
• Met Office Исландиядә билгеле вулканнарның хәзерге торышын күрсәтүче тикшерү картасын бастыра Viðvörunarkort með núverandi ástandi eldstöðvakerfa á landinu , ул көннән-көн яңартыла. Пычратулар лава агымына, пумицага һәм көлгә токсиннар (агулы химикатлар), агулы газ, яшен, бозлы су басу (вулкан боз астында булганда) һәм дулкыннар (цунами) китерергә мөмкин. Пычратулар еш кына корбаннар яки милеккә зыян китерми.
• Пычратулар булганда, кешеләрне куркыныч урыннардан эвакуацияләргә һәм юлларны ачык тотарга кирәк булырга мөмкин. Бу гражданнар оборонасы органнары тарафыннан тиз җавап бирүне таләп итә. Мондый очракта сез җаваплы эш итәргә һәм гражданнар оборонасы органнары күрсәтмәләренә буйсынырга тиеш.

Гаиләдәге көч куллану

Золым Исландиядә, өйдә дә, тышта да законсыз. Балалар булган өйдәге барлык көч куллану шулай ук балаларга карата көч куллану булып санала.

Гаиләдәге көч куллану очракларында киңәш алу өчен сез мөрәҗәгать итә аласыз:

• Социаль хезмәтләр ( Félagsþjónustan ) һәр муниципаль районда.
• Bjarkarhlíð. https://www.bjarkarhlid.is/
• Хатын-кызлар качаклары ( Квеннаатварф ) https://www.kvennaathvarf.is/

Әгәр дә сез гаиләне берләштерү аша халыкара яклау алган булсагыз, ләкин көч куллану аркасында ирегез / хатыныгыз белән аерылышсагыз, Иммиграция Дирекциясе ( ttlendingastofnun , UTL) сезгә яшәү рөхсәтен алу өчен яңа гариза бирергә булыша ала.

Золым порталы 112 www.112.is/ofbeldisgatt112 - Исландиянең Ашыгыч ярдәм линиясе белән идарә итүче вебсайт, анда сез төрле көч куллану формалары, очраклар һәм мөмкин булган чишелешләр буенча белем ресурсларын таба аласыз.

Балаларга карата көч куллану

Исландиядә яшәүчеләрнең һәрберсе закон нигезендә балаларны яклау органнарына ышанырга тиеш булса, хәбәр итәргә тиеш:

• балаларның үсүе һәм үсеше өчен канәгатьләнерлек булмаган шартларда яшәве
• балалар көч куллануга яки башка кимсетүче мөгамәләгә дучар булулары
• балаларның сәламәтлеге һәм үсеше җитди куркыныч астында.

Everyoneәркемнең шулай ук закон буенча баланы яклау органнарына әле тумаган баланың тормышы куркыныч астында булуына шикләнергә нигез бармы, мәсәлән, ана спиртлы эчемлекләр кулланса, наркоманнар кулланса яки көч кулланса.

Балалар һәм гаиләләр милли агентлыгының (Барнаг фжольскилдустофа) баш битендә балаларга ярдәм итү комитетлары исемлеге бар :. https://www.bvs.is/radgjof-og-upplysingar/listi-yfir-barnaverndarnefndir/

Сез шулай ук җирле социаль хезмәт үзәгендә ( félagsþjónusta) социаль хезмәткәр белән элемтәгә керә аласыз.

Sexенси золым корбаннары өчен ашыгыч кабул итү ( Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis)

• Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis Сексуаль золым корбаннары өчен ашыгыч ярдәм бүлеге табиб рөхсәтеннән башка һәркем өчен ачык.
• Кабул итү бүлегенә барасыгыз килсә, башта телефоннан шалтырату яхшырак. Бүлек Фоссвогурдагы Ландспиталинн больницасында (Бостаðарвегурдан читтә). 543-2000 телефоны һәм Neyðarmóttaka (сексуаль золым бүлеге) сорагыз.
• Медицина (шул исәптән гинекологик) экспертиза һәм дәвалау
• Суд-медицина тикшерүе; мөмкин булган хокукый чаралар өчен дәлилләр саклана (гаепләү)
• Хезмәтләр бушлай
• Конфиденциальлек: Сезнең исемегез, һәм сез биргән мәгълүмат бернинди этапта да игълан ителмәячәк
• Вакыйгадан соң (көчләү яки башка һөҗүм) тиз арада бүлеккә килү мөһим. Тикшерелгәнче юынмагыз, ташламагыз, җинаять булган урында кием яки башка дәлилләр юмагыз.

Хатын-кызлар качаклары ( Квеннаатварфиð )

Kvennaathvarfið - хатын-кызлар өчен сыену урыны. Аның Рейкьявик һәм Акурейри объектлары бар.

• Хатын-кызлар һәм аларның балалары өчен көч куллану аркасында өйдә яшәү куркынычсыз булганда, гадәттә ир / әти яки бүтән гаилә әгъзасы ягында.
• Kvennaathvarfið шулай ук көчләнгән яки сатылган (Исландиягә барырга һәм секс белән шөгыльләнергә мәҗбүр булган) яки сексуаль эксплуатацияләнгән хатын-кызлар өчен.
• https://www.kvennaathvarf.is/

Ашыгыч ярдәм телефоны

Золым / кеше сату / көчләү корбаннары һәм алар өчен эшләгән кешеләр Квеннаатварфичка ярдәм һәм / яки 561 1205 (Рейкьявик) яки 561 1206 (Акурейри) телефоны аша мөрәҗәгать итә алалар. Бу хезмәт тәүлегенә 24 сәгать эшли.

Приютта яшәү

Физик көч куллану, психик мәрхәмәтсезлек һәм эзәрлекләүләр аркасында өйләрендә яшәү мөмкин булмаган, яисә куркыныч булып киткәч, хатын-кызлар һәм аларның балалары Квеннаатварфичта бушлай кала алалар.

Интервью һәм киңәш

Алар исеменнән эшләгән хатын-кызлар һәм башкалар сыену урынына бушлай ярдәм, киңәш һәм мәгълүмат алу өчен киләләр, анда калырга. Сез очрашуны (очрашу; интервью) 561 1205 телефоны аша броньлый аласыз.

Bjarkarhlíð

Bjarkarhlíð - көч куллану корбаннары үзәге. Бу Рейкьявиктагы Бастаðарвегурда.

• Золым корбаннары өчен консультация (киңәш), ярдәм һәм мәгълүмат
• Координацияләнгән хезмәтләр, барысы да бер урында
• Индивидуаль әңгәмәләр
• Legalридик консультация
• Социаль консультация
• Кеше сату корбаннары өчен ярдәм (ярдәм)
• Bjarkarhlíð барлык хезмәтләр бушлай

Bjarkarhlíð телефон номеры - 553-3000

Ул ачык 8: 30-16: 30 Дүшәмбе-җомга

Сез очрашуны http://bjarkarhlid.is сайтында броньлый аласыз 

Сез шулай ук bjarkarhlid@bjarkarhlid.is электрон почтасына җибәрә аласыз

ЧЕКЛИСТ: Качкын статусы бирелгәннән соң беренче адымнар

_ Резиденция рөхсәт картасы өчен фотосурәт ( dvalarleyfiskort )

• Гадәттә украин булмаган гражданнар белән чикләнәләр
• Фотосурәтләр ÚTL офисында яки, митрополит читендә, җирле район комиссары офисында ( sýslumaður ) төшерелә.
• ResidenceTL сезгә яшәү рөхсәт картасы әзер булганда хәбәр җибәрәчәк, һәм сез аны ала аласыз.

_ Резиденция рөхсәт картасы булганда банк счетын ачыгыз .

_ Электрон идентификациягә мөрәҗәгать итегез ( rafræn skilríki ). https://www.skilriki.is/ һәм https://www.audkenni.is/

_ Качкынның сәяхәт документларына мөрәҗәгать итегез

• Әгәр сез туган илдән паспорт күрсәтә алмыйсыз икән, сез сәяхәт документлары өчен гариза бирергә тиеш. Аларны паспорт кебек шәхси таныклык документлары кебек үк кулланырга мөмкин, сезгә электрон идентификация ( rafræn skilríki ) кебек әйберләр өчен гариза бирергә кирәк.

_ Торак урыныгыз буенча социаль хезмәтләргә мөрәҗәгать итегез, анда сез финанс ярдәменә һәм социаль хезмәтләргә мөрәҗәгать итә аласыз .

• Сез җирле хакимият (муниципалитетлар) һәм аларның офислары турында мәгълүматны монда таба аласыз: https://www.samband.is/sveitarfelog .

_ Сез социаль хезмәтләргә (félagsþjónusta) аренда һәм җиһазлар, җиһазлар сатып алуда ярдәм сорап мөрәҗәгать итә аласыз

• Арендага алынган торакка түләү өчен кредит (leiguhúsnæði; фатир, фатир)
• Кирәкле җиһаз һәм көнкүреш җиһазлары өчен мебель гранты
• Махсус торак өстенлеге: фатирны арендага алу өчен өстәмә айлык түләүләр, регуляр торак өстенлегенә өстәп
• Беренче ай чыгымнарын каплау өчен грант, чөнки торак пособие соңыннан түләнә
• Салым бүлеге тулы балага өстенлек бирә башлаганчы сезгә ярдәм итү өчен грант, тулы балага файдага тиң
• Мәктәпкәчә түләүләр, мәктәп ашлары, мәктәптән соң чаралар, җәйге лагерьлар яки ял итү кебек чыгымнарны каплау өчен балалар өчен махсус ярдәм бар.
• NB барлык заявкалар аерым бәяләнә һәм сез ярдәм алу өчен куелган барлык шартларны үтәргә тиеш.

_ Сез Хезмәт дирекциясендә консультант белән очрашуны броньлый аласыз (Виннумаластофнун, VMST)

• Эш эзләүдә һәм актив булуның башка ысулларында ярдәм алу
• Исландиядә курс (дәресләр) өчен теркәлү һәм Исландия җәмгыяте турында белү
• Эш белән бергә уку (өйрәнү) турында киңәш алыгыз
• NB Эш үзәге дүшәмбедән пәнҗешәмбегә 13.00 дән 15.00гә кадәр билгеләнмичә ачык.

ЧЕКЛИСТ: яшәү урыны табу

Сезгә качак статусы бирелгәннән соң, сез ике атнадан артык вакыт эчендә халыкара яклау өчен гариза биргән кешеләр өчен торакта (урында) яши аласыз. Шуңа күрә яшәр өчен каядыр эзләү мөһим.

_ Торак өстенлекләренә мөрәҗәгать итегез

• https://hms.is/husnaedisbaetur

_ Социаль хезмәтләргә ( félagsþjónusta ) аренда һәм җиһаз һәм җиһазлар сатып алуда ярдәм сорап мөрәҗәгать итегез

• Арендага алынган торакка түләү өчен кредит (leiguhúsnæði; фатир, фатир)
• Кирәкле җиһаз һәм көнкүреш җиһазлары өчен мебель гранты.
• Махсус торак ярдәме Фатирны арендага алырга ярдәм итәр өчен, торак өстенлеге өстендә ай саен түләүләр.
• Беренче ай чыгымнарын каплау өчен грант (чөнки торак ташламасы ретроспектив рәвештә түләнә - соңыннан).

_ Социаль хезмәткәр аша мөрәҗәгать итә алырлык башка ярдәм

• Мәҗбүри мәктәпне яки югары сыйныфны тәмамламаган кешеләр өчен уку грантлары.
• Беренче медицина тикшерүенең бәяләрен өлешчә түләү, больницаларның инфекцион авырулар бүлегендә.
• Теш дәвалау өчен грантлар.
• Социаль хезмәткәрләрнең, психиатрларның яки психологларның белгеч ярдәме.

NB барлык заявкалар аерым бәяләнә һәм сез ярдәм алу өчен куелган барлык шартларны үтәргә тиеш.

ЧЕКЛИСТ: Балаларыгыз өчен

_ Муниципалитетның онлайн системасында теркәлегез

• Сез үзегезнең муниципалитетның он-лайн системасында, Рафрон Рейкьявик, Митт Рейкьянс, яки Минар Сðур кебек Хафнарфьорðур сайтында теркәлергә тиеш, балаларыгызны мәктәпкә, мәктәп ашына, мәктәптән соң һәм башкаларга язылу өчен.

_ Балаларыгызга ярдәм сорап социаль хезмәткәр аша мөрәҗәгать итегез

• Салым бүлеге тулы балага өстенлек бирә башлаган вакытка кадәр сезне тулы балага түләүгә тиң грант.
• Балаларга махсус ярдәм, мәктәпкәчә түләүләр, мәктәптән тыш чаралар, җәйге лагерьлар яки ял итү кебек чыгымнарны каплау өчен.

_ Ялгыз ата-аналарга матди ярдәм сорап Социаль страховка идарәсенә (TR; Tryggingastofnun) мөрәҗәгать итегез

• Балага ярдәм турында мәгълүмат (инглизчә): https://island.is/en/child-support
• Балаларга ярдәм өчен түләү өчен ТРга сорау island.is аша ясала: https://island.is/beidni-um-tr-milligangi-medlag
• Бердәнбер ата-аналар пособие: https://island.is/en/single-parent-allowances