Bosgunlar üçin maglumat broşýuralary

Köp medeniýetli maglumat merkezi bosgunlar üçin Islandiýadaky jemgyýet we ulgamlar barada möhüm ulgamlara hasaba alynmak, ýaşaýyş jaýy, iş, çagalar we ýaşlar, saglygy goraýyş we saglyk we howpsuzlyk barada maglumat broşýuralaryny çap etdi.

Bu broşýuralar iňlis, arap, pars, ispan, kürt we rus dillerine professional terjime edildi we olary şu ýerde PDF görnüşinde tapyp bilersiňiz .

Şahsyýet belgisi (kennitala; kt.)

• Jemgyýetçilik işgäri ýa-da Emigrasiýa Müdirliginiň (Útlendingastofnun, ÚTL) şahsyýetiňiz, şahsyýet belgiňiziň (kennitala) taýýar we işjeň bolandygyny barlap biler.
• Şahsyýetnamaňyz taýýar bolanda, Sosial hyzmatlar (félagsþjónustan) size maliýe kömegi üçin ýüz tutup biler.
• Jemgyýetçilik işgäri bilen duşuşygy belläň we size hukugy bolan kömek (sosial ýeňillikler) üçin ýüz tutuň.
• Müdirlik (ÚTL) size Dalvegur 18, 201 Kópavogurda ýaşamak üçin rugsatnama kartyňyzy (dvalarleyfiskort) almaga haçan baryp boljakdygyny habar bermek üçin SMS iberer.

Bank hasaby

• Residenceaşamak üçin rugsatnamaňyz bar bolsa, bank hasaby açmaly (bankareikningur).
• Ousr-aýal (är-aýal ýa-da başga hyzmatdaşlyk) hersi aýratyn bank hasaby açmalydyr.
• Aýlygyňyz, maliýe kömegiňiz (pul grantlary: fjárhagsaðstoð) we häkimiýetlerden tölegler hemişe bank hasaplaryna tölener.
• Hasabyňyzy almak isleýän ýeriňizdäki banky saýlap bilersiňiz. Residenceaşamak üçin rugsatnama kartyňyzy (dvalarleyfiskort) we pasportyňyzy ýa-da syýahat resminamalaryňyzy alyň.
• Öňünden jaň edip, gepleşik geçirmelidigiňizi anyklamak maslahat berilýär.
• Durmuş hyzmatlaryna (félagsþjónustan) gitmeli we maliýe kömegi üçin ýüz tutmagyňyzda bank hasaby belgisiniň jikme-jikliklerini bermeli.

Onlaýn bank işi (heimabanki og netbanki: öý banky we elektron bank işi)

• Hasabyňyzdaky zatlary görüp we tölegleriňizi (hasap-fakturalar; reikningar) görmek üçin onlaýn bank desgasyna (heimabanki, netbanki) ýüz tutmaly.
• Bankdaky işgärlerden onlaýn programmaňyzy (netbankaappið) smartfonyňyzda göçürip almaga kömek edip bilersiňiz.
• PIN-iňizi ýatda saklaň (bank hasabyňyzdan töleg tölemek üçin ulanýan P ersonal I dentity N umber). Başga biriniň düşünip we ulanyp biläýjek görnüşinde ýazylan bolsa, ony özüňe göterme. Başga adamlara PIN-ňizi aýtmaň (hatda polisiýa ýa-da bank işgärlerine ýa-da tanamaýanlaryňyza).
• NB: Netbanki-de tölenmeli hasap-fakturalaryň käbiri islege bagly däl (valgreiðslur). Bular köplenç goşant soraýan haýyr-sahawat guramalaryndan gelýär. Olara tölejekdigiňizi ýa-da tölemejekdigiňizi çözüp bilersiňiz. Tölemezligi saýlasaňyz, olary (eyða) pozup bilersiňiz.
• Goşmaça töleg hasap-fakturalarynyň köpüsi (valgreiðslur) netbanki-de gelýär, ýöne olar hem postda gelip bilerler. Şonuň üçin hasap-fakturalary tölemegi karar bermezden ozal bilmek möhümdir.

Rafræn skilriki (elektroniki şahsyýet)

• Bu, elektron aragatnaşygy (internetdäki web sahypalary) ulananyňyzda şahsyýetiňizi (kimdigiňizi) subut etmegiň usulydyr. Elektron kesgitlemäni (rafræn skilríki) ulanmak, şahsyýet resminamasyny görkezmek ýalydyr. Onlaýn görnüşlere gol çekmek üçin ulanyp bilersiňiz, şeýle edeniňizde, eliňiz bilen kagyz ýüzüne gol çeken ýaly many alar.
• Açanyňyzda özüňizi tanamak üçin rafræn skilríki ulanmaly bolarsyňyz, käte köp döwlet edaralarynyň, häkimlikleriň (ýerli häkimlikleriň) we banklaryň ulanýan web sahypalaryna we onlaýn resminamalaryna gol çekmeli bolarsyňyz.
• Her kimde rafræn skilriki bolmaly. Ousr-aýal (är we aýal) ýa-da beýleki maşgala hyzmatdaşlygynyň agzalary, hersiniň özüne mahsus bolmaly.
• Rafræn skilríki üçin islendik bankda ýa-da Auðkenni arkaly ýüz tutup bilersiňiz.
• “Rafræn skilríki” üçin ýüz tutanyňyzda ýanyňyzda Islandiýa belgisi we hakyky sürüjilik şahadatnamasy ýa-da pasporty bolan jübi telefony bolmaly. Emigrasiýa bölümi (ÚTL) tarapyndan berlen syýahat resminamalary sürüjilik şahadatnamasynyň ýa-da pasportyň ýerine şahsyýetnamasy hökmünde kabul edilýär.
• Goşmaça maglumat: https://www.skilriki.is/ we https://www.audkenni.is/ .

Bosgunlaryň syýahat resminamalary

• Bosgun hökmünde öz ýurduňyzdan pasport görkezip bilmeseňiz, syýahat resminamalaryna ýüz tutmalysyňyz. Bular sürüjilik şahadatnamasy ýa-da pasporty ýaly şahsyýet resminamalary hökmünde kabul ediler.
• Syýahat resminamalaryny immigrasiýa müdirligine (lendtlendingastofnun, ÚTL) ýüz tutup bilersiňiz. Bahasy 6.000 ISK.
• ÚTL ofisinden Dalvegur 18, 201 Kópavogur-da anketany alyp bilersiňiz, şol ýere hödürläp bilersiňiz we anketa töläp bilersiňiz. Emigrasiýa bölümi (ÚTL) duşenbe-anna günleri sagat 09.00-dan 14.00-a çenli açykdyr. Metropoliteniň (paýtagtyň) daşynda ýaşaýan bolsaňyz, ýerli etrap häkimliginiň ofisinden (sýslumaður) bir forma alyp, şol ýere tabşyryp bilersiňiz ( https://island.is/s/syslumenn/hofudborgarsvaedid ).
• ÚTL-iň işgärleri anketany doldurmaga kömek etmezler.
• Arzaňyz kabul edilenden soň, suratyňyzy almak üçin wagt bellemeli wagtyňyz size SMS alarsyňyz.

• Suratyňyz alnandan soň, syýahat resminamalaryňyz berilmezden ýene 7-10 gün gerek bolar.
• TravelTL-de syýahat resminamalaryny bermek üçin has ýönekeý prosedura boýunça işler dowam edýär.

Daşary ýurt raýatlary üçin pasportlar

• Ynsanperwerlik sebäpli size gorag berlen bolsa, wagtlaýyn syýahat resminamalarynyň ýerine daşary ýurt raýatynyň pasportyny alyp bilersiňiz.
• Tapawut, syýahat resminamalary bilen öz ýurduňyzdan başga ähli ýurtlara syýahat edip bilersiňiz; daşary ýurt raýatynyň pasporty bilen öz ýurduňyzy goşmak bilen ähli ýurtlara syýahat edip bilersiňiz.
• Arza beriş tertibi syýahat resminamalary bilen deňdir.

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ: Islandiýa saglyk ätiýaçlandyryşy)

• Size bosgun statusy ýa-da ynsanperwerlik sebäpleri berlen bolsa, saglyk ätiýaçlandyryşyna girmezden ozal Islandiýada 6 aý ýaşamagy talap edýän düzgün ulanylmaz; başgaça aýdylanda, halkara goragyny alanyňyzdan soň derrew Milli saglyk ätiýaçlandyryşy tölener.
• Bosgunlar SÍ bilen Islandiýadaky beýleki adamlar ýaly hukuklara eýe.
• SÍ lukmançylyk bejergisiniň we belli bir talaplara laýyk gelýän reseptli dermanlaryň bir bölegini töleýär.
• Bosgunlaryň saglyk ätiýaçlandyryş ulgamynda hasaba alynmagy üçin ÚTL SÍ-a maglumat iberýär.

Liveaşamak üçin bir ýer gözleýärsiň

• Islandiýada bosgun statusy alnandan soň, halkara goragy üçin ýüz tutýan adamlar üçin diňe sekiz hepde has köp ýaşaýyş jaýynda (ýerde) ýaşap bilersiňiz. Şonuň üçin hususy ýaşaýyş jaýyny tapmak siziň üçin ileri tutulýan ugur bolmaly
• Aşakdaky web sahypalarynda kärendesine almak üçin jaý (jaý, kwartira) tapyp bilersiňiz:

https://myigloo.is/

http://leigulistinn.is/

https://www.leiguland.is/

https://www.al.is/

https://leiga.is/

http://fasteignir.visir.is/#rent

https://www.mbl.is/fasteignir/leiga/

https://www.heimavellir.is/

https://bland.is/solutorg/fasteignir/herbergi-ibudir-husnaedi-til-leigu/?categoryId=59&sub=1

https://leiguskjol.is/leiguvefur/ibudir/leit/

Facebook - “leiga” (kärende)

Kärende (kärende şertnamasy, kärende şertnamasy, húsaleigusamningur )

• Kärende, kärendeçi hökmünde belli hukuklary berýär.
• Kärende etrap häkimliginde hasaba alyndy (S ýslumaður ). Sebitdäki etrap komissionerini şu ýerden tapyp bilersiňiz: https://www.syslumenn.is/
• Kärende tölegini, kärende töleglerini (töleýän salgydyňyzdan alýan puluňyzy) kepillendirmek üçin goýum üçin karz almak üçin sosial hyzmatlarda kärendäni görkezmeli we ýaşaýyş jaý çykdajylaryny ýapmak üçin ýörite kömek bermeli.
• Kärende tölejekdigiňizi we emläge bolup biljek zyýanyň öwezini dolmak üçin öý eýesine goýum tölemeli bolarsyňyz. Munuň öwezini dolmak üçin karz almak üçin sosial hyzmatlara ýüz tutup bilersiňiz ýa-da https://leiguvernd.is ýa-da https://leiguskjol.is .
• Kwartira gowy seretmek, düzgünleri berjaý etmek we kärendäňizi wagtynda tölemek möhümdir . Şeýle etseňiz, başga bir kwartirany kireýine alanyňyzda kömek etjek öý eýesinden gowy maglumat alarsyňyz.

Kärendäni ýatyrmak üçin duýduryş möhleti

• Belli bolmadyk döwür üçin kärende üçin bildiriş möhleti:
  • 3 aý - jaý eýesi we kärendeçi üçin - otag kireýine almak üçin.
  • Kwartira (kwartira) kärendesine 6 aý, ýöne (kärendeçi) degişli maglumat bermedik bolsaňyz ýa-da kärendede görkezilen şertleri ýerine ýetirmeseňiz 3 aý.

• Kärende belli bir möhlet üçin bolsa, onda ylalaşylan senesi gutarar (tamamlanar), mundan öň ne sen, ne-de öý eýesi habar bermeli däl. Kärendeçi hökmünde ähli zerur maglumatlary bermedik bolsaňyz ýa-da kärendede görkezilen şertleri ýerine ýetirmeseňiz, öý eýesi belli bir möhlet üçin kärende şertnamasyny 3 aý öňünden habar berip biler.

Ingaşaýyş jaý ýeňillikleri

• Benefsaşaýyş jaý ýeňillikleri pes girdejili adamlara kärende tölegini tölemäge kömek edýän aýlyk tölegdir.
• Benefsaşaýyş jaý ýeňillikleri, töleýän kärendäňiziň mukdaryna, öýüňizdäki adamlaryň sanyna we şol adamlaryň umumy girdejisine we borçlaryna baglydyr.
• Hasaba alnan kärende ibermeli.
• Housingaşaýyş jaý ýeňillikleri üçin ýüz tutmazdan ozal ýaşaýan ýeriňizi ( lögheimili ; ýaşaýan ýeriňizde hasaba alnan ýeriňiz) täze adresiňize geçirmeli. Munuň üçin aşakdaky baglanyşyga girip bilersiňiz: https://www.skra.is/umsoknir/rafraen-skil/flutningstilkynning/
• Housingaşaýyş jaý ýeňillikleri üçin şu ýere ýüz tutýarsyňyz: https://island.is/en/housing-benefits
• Has giňişleýin maglumat üçin serediň: https://island.is/en/housing-benefits/conditions
• HMS ýaşaýyş jaý ýeňilliklerinden peýdalanmaga hukugyňyz bar bolsa, göni häkimlikden ýörite ýaşaýyş jaý kömegine hem eýe bolup bilersiňiz. Aşakdaky web sahypalarynda has giňişleýin maglumat tapyň:

• Reýkýawik : https://reykjavik.is/en/special-housing-aid
• Reýkjanesbær : https://www.reykjanesbaer.is/is/thjonusta/velferd-og-studningur/husnaedismal/husnaedisbaetur
• Kópavogur : https://www.kopavogur.is/is/ibuar/felagslegur-studningur/husaleigubaetur
• Hafnarfjörður : https://hafnarfjordur.is/thjonusta/velferd/felagsleg-urraedi/husnaedisadstod/#
• Mosfellsbær: https://mos.is/stjornsysla/baejarstjorn-rad-og-nefndir/reglur-og-samthykktir/serstakur-husnaedisstudningur

 Jaý bilen durmuş kömegi

Jemgyýetçilik işgäri, ýaşaýyş jaýyny kärendesine almak we bermek üçin çykdajylar bilen maliýe kömegi üçin ýüz tutup biler. Applicationshli ýüz tutmalaryň ýagdaýlaryňyza seredilýändigini ýadyňyzdan çykarmaň we kömek almak üçin şäher häkimliginiň kesgitlän ähli şertlerini ýerine ýetirmelisiňiz.

• Kärende jaýynda goýumy töläp bilmek üçin berlen karzlar, adatça 2-3 aýlyk kärende deňdir.
• Mebel granty: Bu size zerur mebelleri (düşekler; stollar; oturgyçlar) we enjamlary (holodilnik, peç, kir ýuwýan maşyn, tost, çäýnek we ş.m.) satyn almaga kömek eder. Mukdary:
  1. Adaty mebel üçin ISK 100,000 (iň ýokary) çenli.
  2. Zerur enjamlar (elektrik enjamlary) üçin ISK 100,000 (iň ýokary) çenli.
  3. Her bir çaga üçin 50 000 goşmaça grant beriň.

• Housingörite ýaşaýyş jaý kömegi grantlary: ýaşaýyş jaý ýeňillikleriniň üstünde aýlyk tölegler. Bu ýörite kömek bir häkimlikden beýlekisine üýtgeýär.

Kärende jaýlarynda goýumlar

• Kärendeçiniň kärende möhletiniň başynda kepillik hökmünde 2 ýa-da 3 aýlyk kärende tölegine (goýum) tölemeli bolmagy adaty zat. Goýumy ýapmak üçin sosial hyzmatlardan kömek sorap bilersiňiz.
• Käwagt häkimlikleriň kärendeçi şertnamasyna ( 600.000 ISK çenli ) kärendeçä öz borçlaryny ýerine ýetirmegi üçin goýumyň tölenmegini kepillendirip biler. Kärendeçi kärende şertnamasyny Sosial hyzmatlara hödürlemeli we şol ýerde ýüz tutmaly.
• Goýum, kärende möhleti gutarandan soň kärendeçiniň bank hasabyna gaýtarylar.
• Göçüp baranyňyzda, göçüp baranyňyzdaky ýaly hemme zady gowy ýagdaýda yzyna bermek möhümdir.
• Adaty tehniki hyzmat (ownuk abatlamak) siziň jogapkärçiligiňizdir; haýsydyr bir mesele ýüze çyksa (mysal üçin üçegiň syzmagy) derrew öý eýesine (eýesine) aýtmaly.
• Kärendeçi, emläge ýetiren zyýanyňyz üçin jogapkärçilik çekersiňiz we çykdajylary tölemeli bolarsyňyz. Bir diwara ýa-da pola ýa-da potolok, buraw deşikleri ýa-da reňk bilen bir zat düzetmek isleseňiz, ilki bilen öý eýesinden rugsat soramaly.
• Kwartira ilkinji gezek göçüp baranyňyzda, ünsüňizi çeken üýtgeşik bir zadyň suratyny almak we öýüňize gowşurylandan soň ýagdaýyny görkezmek üçin e-poçta arkaly öý eýesine nusgalary ibermek gowy zat. Soňra göçmezden ozal bar bolan zyýan üçin jogapkärçilik çekip bolmaz.

Kärende jaýlaryna (kwartiralara, kwartiralara) umumy zeper

Jaýlara zeper ýetirmezlik üçin şu düzgünleri ýadyňyzdan çykarmaň:

• Islandiýada çyglylyk (çyglylyk) köplenç problema bolup durýar. Gyzgyn suw arzan, şonuň üçin adamlar ony köp ulanýarlar: duşda, hammamda, gap-gaç ýuwmak we eşik ýuwmak. Penjireleri açmak we ähli otaglary her gün birnäçe gezek 10-15 minutlap howa arkaly ýapmak we penjireleriň üstünde emele gelýän suwy süpürmek arkaly içerdäki çyglylygy (howadaky suw) azaltmagy unutmaň.
• Arassalananyňyzda hiç wagt göni ýere suw guýmaň: poly süpürmezden ozal mata ulanyň we ondan goşmaça suw sykyň.
• Islandiýada içerde aýakgap geýmezlik däbi. Öýüňize aýakgabyňyz bilen girseňiz, pol bilen zeper ýetirýän çyglylyk we hapalar getirilýär.
• Iýmit kesmek we kesmek üçin elmydama kesiş tagtasyny (agaçdan ýa-da plastmassadan ýasalan) ulanyň. Hiç haçan göni stollara we iş stollaryna kesmäň.

Umumy bölekler ( sameignir - binanyň beýlekiler bilen paýlaşýan bölekleri)

• Köp öýli ýaşaýyş jaýlarynyň köpüsinde (kwartiralar, ýaşaýyş jaýlary) ýaşaýjylar birleşigi ( húsfélag ) bar. Húsfélag problemalary ara alyp maslahatlaşmak, binanyň düzgünleri barada ylalaşmak we umumy fonda ( hússjóður ) her aý näçe tölemelidigini kesgitlemek üçin ýygnaklar geçirýär.
• Käwagt húsfélag binanyň her kimiň ulanýan, ýöne hiç kimiň eýe bolmadyk böleklerini arassalamak üçin töleg töleýär (girelge, basgançaklar, kir ýuwulýan otag, geçelgeler we ş.m.); käwagt eýeler ýa-da eýeler bu işi paýlaşýarlar we arassalamak üçin nobatçylyk edýärler.
• Hólageymsla ('welosiped ammary') -da welosipedler, oturgyçlar, pramlar we käwagt gar şanlary saklanyp bilner. Başga zatlary bu paýlaşylýan ýerlerde saklamaly däl; her kwartirada adatça zatlaryňyzy saklamak üçin öz ammary ( geýmsla ) bar.
• Kir ýuwmak (eşik ýuwmak üçin otag), kir ýuwýan we guradyjy maşynlary we eşikleri guratýan çyzyklary ulanmagyň ulgamyny tapmaly.
• Zibil gap-gaç otagyny arassa we tertipli saklaň we gaýtadan işlemek üçin zatlary ( endurvinnsla ) tertipläp, dogry gaplara goýuň (kagyz we plastmassa, çüýşeler we ş.m.); ýokarsynda her binanyň nämedigini görkezýän alamatlar bar. Plastmassa we kagyzy adaty zibile salmaň. Adaty zibilhanalara girmeli däl batareýalar, howply maddalar ( spilliefni : kislotalar, ýag, boýag we ş.m.) we zibil ýerli kolleksiýa gaplaryna ýa-da gaýtadan işleýän kompaniýalara (Endurvinnslan, Sorpa) eltilmelidir.
• Gije, agşam 10 (22.00) bilen irden 7 (07.00) aralygynda rahatlyk we asudalyk bolmaly: gaty sesli ýa-da beýleki adamlary biynjalyk etjek ses çykarmaň.

Islandiýada işlemek we iş

Islandiýada iş derejesi (işleýänleriň paýy) gaty ýokary. Maşgalalaryň köpüsinde ulularyň ikisi-de öýüni dolandyrmak üçin işlemeli bolýarlar. Ikisi-de öýüň daşynda işlänlerinde, öý işlerini ýerine ýetirmek we çagalaryny terbiýelemek üçin birek-birege kömek etmeli.

Iş tapmak diňe pul gazananyňyz üçin däl, möhümdir. Şeýle hem, sizi işjeň saklaýar, jemgyýetde çekýär, dost tapmaga we jemgyýetde öz roluňyzy oýnamaga kömek edýär; durmuşyň has baý tejribesine getirýär.

Goramak we işlemek üçin rugsat

Islandiýada gorag astynda bolsaňyz, ýurtda ýaşap we işläp bilersiňiz. Workörite iş rugsady üçin ýüz tutmak hökman däl we islendik iş beriji üçin işläp bilersiňiz.

Zähmet müdirligi ( Vinnumálastofnun; VMST )

Bosgunlara maslahat bermek we kömek bermek üçin müdirlikde ýörite işgärler topary bar:

• Iş gözleýär
• Okamak (öwrenmek) we işlemek üçin mümkinçilikler barada maslahat
• Islandiýany öwrenmek we Islandiýa jemgyýeti barada öwrenmek
• Işjeň bolmagyň beýleki ýollary
• Goldaw bilen işläň

VMST duşenbe-penşenbe, 09-15-den, anna 09-12-den açyk. Geňeşçi (geňeşçi) bilen jaň edip, bron edip bilersiňiz, ýa-da sosial işgäriňiziň adyndan bron etmegini haýyş edip bilersiňiz. VMST-iň Islandiýanyň hemme ýerinde şahamçalary bar. Iň ýakyn birini tapmak üçin şu ýere serediň:

https://island.is/en/o/directorate-of-labour/service-offices

Zähmet müdirliginiň iş merkezi ( Vinnumálastofnun; VMST )

Iş merkezi ( Atvinnutorg ) Zähmet müdirliginiň hyzmat merkezidir:

• Iş wagty: Duşenbe-13-den 15-e çenli.
• Maslahatçylara giriş.
• Kompýuterlere giriş.
• Duşuşyk bellemegiň zerurlygy ýok.

Iş edaralary:

Şeýle hem VMST web sahypasynda iş üpjünçilik guramalarynyň sanawy bar: https://www.vinnumalastofnun.is/storf - i - bodi / adrar - vinnumidlanir

Şeýle hem bu ýerde mahabatlandyrylan iş ýerlerini tapyp bilersiňiz:

www.storf.is

www.alfred.is

www.job.visir.is

www.mbli.is/atvinna

www.reykjavik.is/laus-storf

Vísir - www.visir.is/atvinna 

https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/laus-storf-a-starfatorgi/

Hagvangur - www.hagvangur.is  

HH Ráðjjöf - www.hhr.is  

Ráðum - www.radum.is 

Intellecta - www.intellecta.is 

Daşary ýurt kärlerine baha bermek we ykrar etmek

ENIC / NARIC Islandiýa, Islandiýanyň daşyndaky kärleri (synaglary, derejeleri, diplomlary) ykrar etmekde kömek berýär, ýöne iş ygtyýarnamasy bermeýär. http://www.enicnaric.is

• IDAN bilim merkezi (IÐAN fræðslusetur) daşary ýurt hünär kärlerine baha berýär (elektrik söwdasyndan başga): https://idan.is
• Rafmennt elektrik söwdasynyň kär derejesini bahalandyrmak we ykrar etmek bilen meşgullanýar: https://www.rafmennt.is
• Jemgyýetçilik saglygy müdirligi ( Embætti landlæknis ), Bilim müdirligi ( Menntamálatofnun ) we Senagat we innowasiýa ministrligi ( Atvinnuvega og nýsköpunarráðuneytið ) öz ygtyýarlyklaryndaky hünärler we söwdalar üçin iş ygtyýarnamalaryny berýär.

VMST-iň geňeşçisi, kärleriňize ýa-da iş ygtyýarnamalaryňyzyň Islandiýada nirede bahalandyryljakdygyny we ykrar edilmelidigini size düşündirip biler.

Salgytlar

Islandiýanyň abadançylyk ulgamy hemmämiziň töleýän salgytlarymyz tarapyndan maliýeleşdirilýär. Döwlet salgyt tölenen pullary jemgyýetçilik hyzmatlary, mekdep ulgamy, saglygy goraýyş ulgamy, ýollary gurmak we goldamak, ýeňillikler tölemek we ş.m. çykdajylaryny ödemek üçin ulanýar.

Girdeji salgydy ( tekjuskattur ) ähli zähmet haklaryndan aýrylýar we döwlete gidýär; munisipal salgyt ( útsvar ), ýaşaýan ýerli häkimligiňize (häkimlige) tölenýän aýlyk haklary üçin salgyt.

Salgyt we şahsy salgyt karzy

Allhli gazançlaryňyza we alýan beýleki maliýe kömegiňize salgyt tölemeli.

• Her kime şahsy salgyt karzy berilýär ( persónuafsláttur ). Bu 2025-nji ýylda aýda 68.691 ISK boldy, bu salgyt aýda 100 000 ISK hasaplansa, diňe ISK31.309 tölejekdigiňizi aňladýar. Jübütler şahsy salgyt karzlaryny paýlaşyp bilerler.
• Şahsy salgyt karzyňyzyň ulanylyşy üçin jogapkärçilik çekýärsiňiz.
• Şahsy salgyt karzlary bir ýyldan beýlekisine geçirilip bilinmez.
• Şahsy salgyt karzyňyz, ýaşaýan ýeriňiziň (kanuny salgysy; lögheimili ) Milli sanawda hasaba alnan senesinden güýje girýär. Mysal üçin, ýanwar aýyndan başlap pul gazansaňyz, ýöne ýaşaýan ýeriňiz mart aýynda hasaba alnan bolsa, iş berijiňiziň ýanwar we fewral aýlarynda şahsy salgyt karzy bar öýdemok; şeýle ýagdaý ýüze çyksa, salgyt gullugyna pul bermeli bolarsyňyz. Iki ýa-da has köp işde işleýän bolsaňyz, ene-atanyň rugsady gaznasyndan ( fæðingarorlofssjóður ) ýa-da Zähmet müdirliginden ýa-da ýerli häkimligiň maddy kömegini alsaňyz, şahsy salgyt karzyňyzyň nähili ulanylýandygyna aýratyn üns bermelisiňiz.

Mistakealňyşlyk bilen size 100% -den gowrak şahsy salgyt karzy ulanylsa (mysal üçin, birden köp iş beriji üçin işleýän bolsaňyz ýa-da birden köp edaradan ýeňillikli töleg alsaňyz), salgyt gullugyna pul tölemeli bolarsyňyz. Şahsy salgyt karzyňyzyň nähili ulanylýandygyny iş berijilere ýa-da beýleki töleg çeşmelerine aýtmaly we dogry paýyň ulanylýandygyna göz ýetirmeli.

Salgyt beýannamalary (skattaskýrslur, skattframtal)

• Salgyt deklarasiýasy ( skattframtal ) ähli girdejiňizi (aýlyk hakyňyzy, tölegiňizi), şeýle hem eýeçiligiňizi (emlägiňizi) we geçen ýyl haýsy puluňyzy (borçnamalar; skuldir ) görkezýän resminama. Salgyt gullugynyň haýsy salgyt tölemelidigiňizi ýa-da haýsy ýeňillikleri almalydygyňyzy hasaplap bilmekleri üçin dogry maglumatlar bolmaly.
• Salgyt beýannamasyny her ýylyň mart aýynyň başynda http://skattur.is salgysynda ibermeli.
• Salgyt web sahypasyna RSK (salgyt gullugy) kody ýa-da elektron ID ulanyp girýärsiňiz.
• Islandiýa girdejileri we gümrük gullugy (RSK, salgyt gullugy) onlaýn salgyt deklarasiýasyny taýýarlaýar, ýöne tassyklanmazdan ozal barlamaly.
• Salgyt beýannamasynda kömek soramak üçin Reýkýawikde we Akureýride salgyt gullugyna ýüz tutup bilersiňiz ýa-da 442-1000 telefon arkaly kömek alyp bilersiňiz
• RSK terjimeçi bermeýär. (Islandiýa ýa-da Iňlis dilini bilmeýän bolsaňyz, öz terjimeçiňiz bolmaly).
• Salgyt beýannamasyny nädip ibermelidigi barada iňlis dilinde görkezmeler:

https://www.rsk.is/media/baeklingar/rsk_0812_2020.en.pdf

Kärdeşler arkalaşyklary

• Kärdeşler arkalaşygynyň esasy wezipesi kärdeşler arkalaşyklarynyň aljak zähmet haklary we beýleki şertler (dynç alyş, iş wagty, kesel rugsady) barada iş berijiler bilen şertnama baglaşmak we zähmet bazaryndaky bähbitlerini goramak.
• Kärdeşler arkalaşygyna töleg (her aý pul) töleýän her bir kärdeşler arkalaşygy bilen hukuk gazanýar we wagtyň geçmegi bilen, hatda işde gysga wagtyň içinde has giň hukuk toplap bilýär.
• Aýlyk aýlyk hakyňyzda kärdeşler arkalaşygyňyzy tapyp bilersiňiz ýa-da iş berijiňizden sorap bilersiňiz, bu siziň hukugyňyz.

Kärdeşler arkalaşygyňyz size nähili kömek edip biler

• Zähmet bazaryndaky hukuklaryňyz we borçlaryňyz barada maglumat bilen.
• Aýlyk hakyňyzy hasaplamaga kömek etmek bilen.
• Hukuklaryňyzyň bozulan bolmagy ähtimal bolsa, size kömek ediň.
• Grantlaryň dürli görnüşleri (maliýe kömegi) we beýleki hyzmatlar.
• Sickarawsyz bolsaňyz ýa-da işiňizde betbagtçylyk ýüze çyksa, hünär bejergisine girmek.
• Käbir kärdeşler arkalaşyklary ýurduň dürli künjekleriniň arasynda lukman tarapyndan bellenen operasiýa ýa-da lukmançylyk barlagy üçin syýahat etmeli bolsaňyz, çykdajylaryň bir bölegini töleýärler, ýöne diňe sosial ätiýaçlandyryş administrasiýasyndan ( Tryggingarstofnun ) kömek sorap ýüz tutan bolsaňyz we arzanyňyz ret edildi.

Kärdeşler arkalaşyklaryndan maliýe kömegi (grantlar)

• Işleriňize laýyk seminarlara gatnaşmak we okamak üçin grantlar.
• Saglygyňyzy gowulaşdyrmak we ideg etmek üçin grantlar, meselem, rak keselini barlamak, massaage etmek, fizioterapiýa, fitnes sapaklary, äýnek ýa-da kontakt linzalary, eşidiş enjamlary, psihologlar / psihiatrlar bilen maslahatlaşmalar we ş.m.
• Her günlük kömek pullary (kesel bolsaňyz, her gün üçin maliýe goldawy; sjúkradagpeningar ).
• Partneroldaşyňyz ýa-da çagaňyz kesel bolany üçin çykdajylary ödemek üçin grantlar.
• Dynç alyş grantlary ýa-da tomusky dynç alyş kottejlerini ( orlofshús ) ýa-da gysga kärende ( orlofsíbúðir ) kireýine almak üçin çykdajylaryň tölenmegi.

Stoluň aşagynda tölenýän (svört vinna)

Işçilere eden işleri üçin nagt pul tölenende we hasap-faktura ( reikningur ), kwitansiýa ( kwittun ) we aýslip ( launaseðill ) ýok bolsa, bu "stoluň aşagyndaky töleg" ( svört vinna, að vinna svart - 'işleýän gara') diýilýär. Bu kanuna ters gelýär we saglygy goraýyş, durmuş üpjünçiligi we bilim ulgamlaryny gowşadýar. “Stoluň aşagyndaky” tölegi kabul etseňiz, beýleki işçiler ýaly hukuk gazanyp bilmersiňiz.

• Dynç alanyňyzda töleg bolmaz (ýyllyk dynç alyş)
• Syrkaw bolsaňyz ýa-da betbagtçylykdan soň işläp bilmeseňiz, tölegiňiz bolmaz
• Işiňizde heläkçilik ýüze çyksa, ätiýaçlandyrylmarsyňyz
• Size işsizlik boýunça kömek puly (işiňizi ýitireniňizde tölemek) ýa-da ene-atanyň rugsady (çaga dünýä inenden soň iş wagty) berilmez.

Salgyt galplygy (salgytdan gaça durmak, salgyt aldamak)

• Bilgeşleýin salgyt tölemekden gaça dursaňyz, tölemeli mukdaryňyzdan azyndan iki esse jerime tölemeli bolarsyňyz. Jerime mukdaryndan on esse köp bolup biler.
• Uly salgyt galplyklary üçin alty ýyl türme tussaglygyna höküm edilip bilner.

Çagalar we olaryň hukuklary

18 ýaşdan kiçi adamlar çagalar hökmünde toparlara bölünýärler. Olar kanuny kämillik ýaşyna ýetmedikler (kanun boýunça jogapkärçiligi öz üstlerine alyp bilmeýärler) we ene-atalary hossarlar. Ene-atalaryň çagalaryna seretmek, olara ideg etmek we olara hormat goýmak borjy bar. Ene-atalar çagalary üçin möhüm kararlar berenlerinde, olaryň pikirlerine gulak asmaly we çagalaryň ýaşyna we kämillik derejesine görä hormat goýmalydyr. Çaga näçe uly bolsa, pikirleri şonça-da köp bolmaly.

• Çagalar, ene-atalary bile ýaşamasa-da, ene-atalary bilen wagt geçirmäge haklydyr.
• Ene-atalar çagalaryny hormatsyz çemeleşmekden, akyl zalymlygyndan we fiziki zorlukdan goramak borjydyr. Ene-atalara çagalaryna zulum etmek gadagan.
• Islandiýada çagalara ähli jeza bermek kanun tarapyndan gadagan edilýär, şol sanda ene-atalar we terbiýeçiler. Jeza jezasy kabul ederlikli hasaplanýan ýurtdan gelen bolsaňyz, Islandiýada rugsat berilmeýändigini we çagalary goramak edaralarynyň derňewine sebäp bolup biljekdigini ýadyňyzdan çykarmaň. Howpsuz, hormat goýýan we Islandiýa kanunlaryna laýyklykda terbiýe usullaryny ulanmak möhümdir. Has giňişleýin maglumat ýa-da goldaw gerek bolsa, şäher häkimligiňizdäki sosial hyzmatlara ýüz tutmagyňyzy haýyş edýäris.
• Ene-atalar çagalaryna ýaşaýyş jaýy, egin-eşik, iýmit, mekdep enjamlary we beýleki zerur zatlar bilen üpjün etmeli.
• Islandiýanyň kanunlaryna görä, Islandiýada ýa-da daşary ýurtlarda geçirilýändigine garamazdan aýallaryň jyns agzalarynyň şikeslenmegi düýbünden gadagan edilýär. Bu höküm 16 ýyla çenli azatlykdan mahrum edilip bilner. Jenaýat synanyşygy hem, şeýle herekete gatnaşmak hem jezalandyrylýar. Bu kanun, jenaýat eden wagtynda Islandiýanyň ähli raýatlaryna, şeýle hem Islandiýada ýaşaýanlara degişlidir.
• Islandiýada çagalar öýlenmän bilerler. Nikada bir ýa-da ikisiniň hem 18 ýaşa ýetmediklerini görkezýän islendik nika şahadatnamasy, Islandiýada güýje girmeýär.
• Bu ýerde çagalary zorlukly hereketleri başdan geçirýän ýa-da görkezýän ene-atalar üçin görkezmeler bilen birlikde dürli zorluk görnüşleri barada maglumat tapyp bilersiňiz.

Ene-atalara ýaşlaryň zorlugynyň öňüni almak üçin maslahat

Çagalara garşy zorluk | Lögreglan

Islandiýadaky çagalaryň hukuklary barada has giňişleýin maglumat üçin serediň:

• https://www.barn.is/born-og-unglingar/rettindi-barna-og-unglinga/
• https://www.island.is/born

Mekdebe çenli çagalar edarasy

• Mekdebe çenli çagalar bagy (çagalar bagy) Islandiýada mekdep ulgamynyň birinji basgançagy bolup, 6 we ondan kiçi çagalar üçin. Mekdebe çenli çagalar mekdebi ýörite maksatnama eýerýärler (Milli okuw meýilnamasy).
• Islandiýada mekdebe çenli çagalar hökmany däl, ýöne 3-5 ýaş aralygyndaky çagalaryň takmynan 96% mekdebe çenli mekdebe gatnaýar.
• Mekdebe çenli çagalar, çagalara öwretmek, bilim bermek we ideg etmek üçin taýýarlanan hünärmenlerdir. Olary gowy duýmak we her biriniň zerurlygyna görä zehinini iň ýokary derejede ösdürmek üçin köp tagalla edilýär.
• Mekdebe çenli çagalar oýnamak we zatlar ýasamak bilen öwrenýärler. Bu işler, mekdebiň indiki derejesinde bilim almak üçin esas döredýär. Mekdebe çenli ýaşan çagalar kiçi (hökmany) mekdepde okamaga has gowy taýýarlanýar. Bu, esasanam, öýde Islandiýa dilinde gürläp ulalmadyk çagalar üçin has dogrydyr: muny mekdebe çenli çagalar mekdebinde öwrenýärler.
• Mekdebe çenli çagalar üçin ene dili (ilkinji dil) Islandiýa däl çagalara Islandiýada gowy esas döredýär. Şol bir wagtyň özünde, ene-atalara çaganyň ilkinji dil bilişini we dürli usullar bilen öwrenmegini goldamak maslahat berilýär.
• Mekdebe çenli çagalar edaralary çagalar we olaryň ene-atalary üçin möhüm maglumatlaryň beýleki dillerde berilmegini üpjün etmek üçin mümkin boldugyça synanyşýarlar.
• Ene-atalar çagalaryny mekdebe çenli ýerlerde hasaba almaly. Muny häkimlikleriň (ýerli häkimiýetler; mysal üçin Reýkýawik, Kópawogur) onlaýn (kompýuter) ulgamlarynda edýärsiňiz. Munuň üçin elektron şahsyýetiňiz bolmaly.
• Şäher häkimlikleri mekdebe çenli çagalar edaralaryna subsidiýa berýär (çykdajylaryň köp bölegini töleýär), ýöne mekdebe çenli çagalar edaralary mugt däl. Her aýyň bahasy bir ýerden beýlekisine birneme tapawutlanýar. Singleeke däl, ýa-da okaýan ýa-da mekdebe çenli mekdebe gatnaýan birden köp çagasy bolan ene-atalar has az töleg töleýärler.
• Mekdebe çenli çagalar köplenç daşarda oýnaýarlar, şonuň üçin howa şertlerine (sowuk şemal, gar, ýagyş ýa-da gün) laýyk eşikleriň bolmagy möhümdir. http://morsmal.no/no/foreldre-norsk/2382-kle-barna-riktig-i-vinterkulda
• Ene-atalar ilkinji günlerinde çagalary bilen mekdebe çenli çagalar bagynda galýarlar, olara öwrenişmäge kömek edýärler. Şol ýerde ene-atalara iň möhüm maglumatlar berilýär.
• Birnäçe dilde mekdebe çenli çagalar mekdebi barada has giňişleýin maglumat üçin Reýkýawik şäheriniň web sahypasyna serediň: https://mml.reykjavik.is/2019/08/30/baeklingar-fyrir-foreldra-leikskolabarna-brouchures-for-parents/

Orta mekdep ( grunnskóli; hökmany mekdep, 16 ýaşa çenli)

• Kanun boýunça, Islandiýada 6-16 ýaş aralygyndaky çagalaryň hemmesi mekdebe gitmeli.
• Schoolshli mekdepler Althingi (parlament) tarapyndan kesgitlenen hökmany mekdepler üçin milli okuw meýilnamasy boýunça işleýär. Childrenhli çagalaryň mekdebe gatnamak hukugy deňdir we işgärler olary mekdepde gowy duýmaga we mekdep işi bilen öňe gitmäge synanyşýarlar.
• Islandiýadaky kiçi mekdep mugt.
• Mekdep nahary mugt.
• Unhli kiçi mekdepler çagalara öýde Islandiýa dilini bilmeýän bolsalar, mekdepde uýgunlaşmak (laýyk bolmak) üçin ýörite programma eýerýärler.
• Öý dili Islandiýa däl çagalara ikinji dil hökmünde Islandiýa dilini öwretmäge hukugy bar. Şeýle hem, ene-atalaryna öz ene dillerini dürli usullar bilen öwrenmäge kömek etmek maslahat berilýär.
• Kiçi mekdepler mugallymlar bilen ene-atalaryň arasyndaky aragatnaşyk üçin möhüm bolan maglumatlaryň terjime edilmegini üpjün etmek üçin mümkin boldugyça synanyşýarlar.
• Ene-atalar çagalaryny kiçi mekdepde we mekdepden soňky çärelerde hasaba almaly. Muny häkimlikleriň (ýerli häkimiýetler; mysal üçin Reýkýawik, Kópawogur) onlaýn (kompýuter) ulgamlarynda edýärsiňiz. Munuň üçin elektron şahsyýetiňiz bolmaly.
• Çagalaryň köpüsi öz sebitindäki ýerli kiçi mekdebe gatnaýarlar. Olar ukyplary boýunça däl-de, ýaşlary boýunça toparlara bölünýärler.
• Ene-atalar çaganyň syrkawlandygyny ýa-da başga sebäplere görä mekdebi terk etmelidigini mekdebe aýtmaga borçly. Çagalaryň haýsydyr bir sebäbe görä mekdebe gitmezligi üçin baş mugallymlardan ýazmaça ýüz tutmaly.
• https://mml.reykjavik.is/bruarsmidi/

Kiçi mekdep, mekdepden soňky desgalar we jemgyýetçilik merkezleri

• Islandiýa kiçi mekdepleriniň hemmesi üçin sport we suwda ýüzmek hökmanydyr. Adatça, bu sapaklarda oglanlar we gyzlar bilelikde bolýar.
• Islandiýanyň kiçi mekdeplerinde okaýanlar (çagalar) gysga arakesme üçin günde iki gezek daşary çykýarlar, şonuň üçin howa üçin laýyk eşikleriň bolmagy möhümdir.
• Çagalar üçin mekdebe sagdyn iýmit önümlerini getirmek möhümdir. Orta mekdepde süýjülere rugsat berilmeýär. Içmek üçin suw getirmeli (miwe suwy däl). Mekdepleriň köpüsinde çagalar günortan wagtynda gyzgyn nahar iýip bilerler. Ene-atalar bu naharlar üçin az tölemeli.
• Şäher häkimliginiň köp ýerinde okuwçylar öý işlerinde ýa-da ýerli kitaphanada kömek edip bilerler.
• Mekdepleriň köpüsinde okuwdan soň 6-9 ýaş aralygyndaky çagalar üçin guramaçylykly dynç alyş çärelerini hödürleýän mekdepden soňky desgalar ( frístundaheimili ) bar; munuň üçin az töleg tölemeli. Çagalar biri-biri bilen gürleşmäge, dostlaşmaga we beýlekiler bilen bilelikde oýnap, Island dilini öwrenmäge mümkinçilik alýarlar.
• Köp ýerlerde, mekdeplerde ýa-da olara ýakyn ýerlerde, 10-16 ýaş aralygyndaky çagalar üçin jemgyýetçilik çärelerini hödürleýän sosial merkezler ( félagsmiðstöðvar ) bar. Bular oňyn sosial gatnaşyklara çekmek üçin döredildi. Käbir merkezler günortan we agşam açyk; beýlekiler mekdep arakesmesinde ýa-da mekdepde günortanlyk arakesmesinde.

Islandiýadaky mekdepler - däp-dessurlar

Kiçi mekdeplerde okuwçylaryň gyzyklanmalaryna seretmek üçin mekdep geňeşleri, okuwçylar geňeşleri we ene-atalar birleşikleri bar.

• Duringylyň dowamynda käbir ýörite çäreler bolup geçýär: mekdep, okuwçylar geňeşi, synp wekilleri ýa-da ene-atalar birleşigi tarapyndan gurnalan oturylyşyklar we syýahatlar. Bu wakalar ýörite mahabatlandyrylýar.
• Siziň we mekdebiňiziň bilelikde işleşmegi we bilelikde işlemegi möhümdir. Çagalaryňyz we mekdepde nähili işleýändikleri barada gürleşmek üçin her ýyl iki gezek mugallymlar bilen duşuşarsyňyz. Isleseňiz, mekdebe ýygy-ýygydan ýüz tutup bilersiňiz.
• Size (ene-atalara) üns bermek we goldaw bermek, çagaňyzy mekdep gurşawynda görmek, mekdepde bolup geçýän zatlary görmek we çagalaryňyzyň klasdaşlary we ene-atalary bilen duşuşmak üçin çagalaryňyz bilen synp oturylyşyklaryna gelmek möhümdir.
• Bile oýnaýan çagalaryň ene-atalarynyň hem biri-biri bilen köp aragatnaşyk saklamagy adaty zat.
• Doglan gün dabaralary Islandiýadaky çagalar üçin möhüm sosial wakalar. Doglan günleri bilelikde ýakyn bolan çagalar has köp myhman çagyryp bilmekleri üçin köplenç oturylyşyk paýlaşýarlar. Käwagt diňe gyzlary, ýa-da diňe oglanlary ýa-da tutuş synpy çagyrýarlar, hiç kimi goýmazlyk möhümdir. Ene-atalar köplenç sowgatlaryň näçeräk bolmalydygy barada ylalaşýarlar.
• Orta mekdeplerde okaýan çagalar adatça mekdep formasyny geýmeýärler.

Sport, sungat we dynç alyş çäreleri

Çagalaryň dynç alyş çärelerine (mekdepden daşary) gatnaşmagy möhüm hasaplanýar: sport, sungat we oýunlar. Bu çäreler öňüni alyş çärelerinde möhüm rol oýnaýar. Çagalaryňyza bu guramaçylykly çärelere beýleki çagalar bilen işjeň gatnaşmaga goldaw bermäge we kömek etmäge çagyrylýar. Sebitiňizdäki teklipler barada bilmek möhümdir. Çagalaryňyz üçin dogry iş tapsaňyz, bu olara dostlaşmaga kömek eder we Islandiýa dilinde gürlemäge öwrenişer. Şäher häkimlikleriniň köpüsi, çagalaryň dynç alyşlaryny dowam etdirmekleri üçin grantlar (pul tölegleri) berýär.

• Grantlaryň esasy maksady, haýsy öýden gelendigine we ene-atalarynyň baý ýa-da garypdygyna garamazdan, ähli çagalara we ýaşlara (6-18 ýaş aralygy) mekdepden soňky oňyn çärelere gatnaşmaga mümkinçilik bermekdir.
• Grantlar ähli häkimliklerde (şäherlerde) birmeňzeş däl, ýöne her ýylda bir çaga üçin 35,000 - 50,000 ISK.
• Grantlar elektron görnüşinde (onlaýn), gönüden-göni gatnaşýan sport ýa-da dynç alyş klubyna tölenýär.
• Şäher häkimlikleriniň köpüsinde çagalaryňyzy mekdebe, mekdebe çenli, dynç alyş we ş.m. hasaba almak üçin ýerli onlaýn ulgamda hasaba alynmalysyňyz (mysal üçin Rafræn Reykjavík , Mitt Reykjanes ýa-da Hafnarfjörðurdaky Mínar síður ), munuň üçin elektron ID ( rafræn skilriki ) gerek bolar.

Secondaryokary orta mekdep ( framhaldsskóli )

• Secondaryokary orta mekdep okuwçylary işe ýa-da dowam etdirmek üçin taýýarlaýar. Framhaldsskólar á landinu
• Secondaryokary orta mekdep hökmany däl, ýöne orta (hökmany) mekdebi gutaran we orta mekdep synagyndan ýa-da şoňa meňzeş ýa-da 16 ýaşyna ýetenler ýokary orta mekdebi başlap bilerler. Innritun í framhaldsskóla
• Has giňişleýin maglumat üçin serediň: https://www.island.is/framhaldsskolar

Gapydan daşary çagalara düzgünler

Islandiýadaky kanun, 0-16 ýaş aralygyndaky çagalaryň agşam uly ýaşlylaryň gözegçiligi bolmazdan daşarda bolup biljekdigini aýdýar. Bu düzgünler çagalaryň ýeterlik uky bilen howpsuz we sagdyn gurşawda ulalmagyny üpjün etmek üçin niýetlenendir.

Mekdep döwründe çagalar üçin açyk howada işlemek wagty (1-nji sentýabrdan 1-nji maýa çenli)

12 ýaş we ondan kiçi çagalar agşam sagat 20:00-dan soň öýlerinden daşarda bolup bilmezler.

13 ýaşdan 16 ýaşa çenli çagalar gije sagat 22:00-dan soň öýlerinden daşarda bolup bilmezler. Tomusda (1-nji maýdan 1-nji sentýabra çenli)

12 ýaş we ondan kiçi çagalar sagat 22:00-dan soň öýlerinden daşarda bolup bilmezler.

13 ýaşdan 16 ýaşa çenli çagalar agşam sagat 24:00-dan soň öýlerinden daşarda bolup bilmezler.

www.samanhopurinn.is

Ene-atalaryň we idegçileriň açyk howada geçirilýän bu sagatlary azaltmaga doly hukuklary bar. Bu düzgünler Islandiýanyň Çagalary goramak kanunlaryna laýyk gelýär we çagalaryň görkezilen sagatlardan soň ulularyň gözegçiligi bolmazdan jemgyýetçilik ýerlerinde bolmagyny gadagan edýär. Bu düzgünler 13 ýaşdan 16 ýaşa çenli çagalar resmi mekdepden, sportdan ýa-da ýaşlar merkeziniň çäresinden öýlerine gaýdyp barýan bolsa, boşadylyp bilner. Çaganyň doglan güni däl-de, doglan ýyly ulanylýar.

Bagtyýarlyk kanuny (Farsæld barna)

Islandiýada çagalaryň abadançylygyny goldamak üçin täze kanun girizildi. Ol Çagalaryň gülläp ösmegi üçin toplumlaýyn hyzmatlar hakyndaky kanun diýlip atlandyrylýar - ol şeýle hem Gülläp ösmegi hakyndaky kanun hökmünde hem bellidir.

Bu kanun çagalaryň we maşgalalaryň dürli ulgamlaryň arasynda ýitmezligini ýa-da hyzmatlardan özbaşdak peýdalanmaly bolmazlygyny üpjün edýär. Her bir çaganyň zerur bolan kömegi gerek wagtynda almaga hukugy bar.

Käwagt dogry goldawy tapmak kyn bolup biler we bu kanun dogry hyzmatlaryň dogry hünärmenler tarapyndan dogry wagtda berilmegini üpjün etmek arkaly ony ýeňilleşdirmegi maksat edinýär. Çagalar we ene-atalar ähli mekdep derejelerinde, sosial hyzmatlar arkaly ýa-da saglyk klinikalarynda toplumlaýyn hyzmatlary sorap bilerler.

"Bereket" kanuny barada şu ýerden has giňişleýin maglumat alyp bilersiňiz: https://www.farsaeldbarna.is/en/home .

Şäher sosial hyzmatlaryndan çagalara goldaw

• Şäher mekdep gullugynyň bilim boýunça maslahatçylary, psihologlary we logopedleri mekdebe çenli we hökmany mekdeplerde okaýan çagalaryň ene-atalaryna maslahat we goldaw berýärler.
• Ene-atalar we çagalar ýerli sosial hyzmatlarda maliýe kynçylyklary, ene-atalyk kynçylyklary ýa-da sosial izolýasiýa ýaly kyn ýagdaýlary çözmekde maslahat we kömek alyp bilerler.
• Mekdebe çenli çagalar üçin tölegler, mekdepden soňky maksatnamalar, tomusky lagerler ýa-da sport we dynç alyş çäreleri ýaly çykdajylary tölemek üçin maliýe kömegi üçin Sosial Hyzmatlara ýüz tutup bilersiňiz.
  Elýeterli goldawyň möçberiniň şäher häkimligiňize baglylykda üýtgeýändigini ýadyňyzdan çykarmaň.
• Bellik: Her bir arza aýratynlykda gözden geçirilýär we her bir şäher häkimliginiň maliýe goldawyny bermek üçin öz düzgünleri bar.

Islandiýada Çagalary Goramak Hyzmatlary

• Islandiýadaky şäher häkimlikleri çagalary goramak üçin jogapkärdir we milli çagalary goramak kanunlaryna eýermelidirler.
• Çagalary goramak hyzmatlary ähli şäherçelerde elýeterlidir. Olaryň wezipesi çynlakaý kynçylyklara duçar bolýan çagalara we ene-atalara goldaw bermekden we çaganyň howpsuzlygyny we abadançylygyny üpjün etmekden ybaratdyr.
• Çagalary goramak boýunça işgärler, köplenç sosial iş, psihologiýa ýa-da bilim ulgamynda tejribeleri bolan ýörite taýýarlanan hünärmenlerdir.
• Zerur bolan halatynda, olar, esasanam çylşyrymly ýagdaýlarda, Çagalar we Maşgalalar boýunça Milli Agentlikden (Barna- og fjölskyldustofa) goşmaça goldaw we görkezme alyp bilerler.

Käbir ýagdaýlarda ýerli etrap geňeşleri çagalary goramak meselelerinde resmi kararlary kabul etmek ygtyýaryna eýedirler.

Hasabat bermek borjy

Her bir adamyň çaganyň aşakdaky ýagdaýlarda şübhelenýän halatynda çagalary goramak gulluklaryna ýüz tutmaga kanuny borjy bar:

• kabul ederliksiz şertlerde ýaşaýar,
• zorluk ýa-da kemsidiji çemeleşmä sezewar edilýär ýa-da
• saglygyna ýa-da ösüşine zyýan ýetmek howpy astynda.

Bu borç, geljekki ene-atalaryň ýaşaýyş durmuşy, özüni alyp barşy ýa-da ýagdaýlary sebäpli ýa-da çagalary goramak hyzmatlary bilen baglanyşykly başga bir sebäp bilen dünýä inmedik çaganyň saglygyna, janyna ýa-da ösüşine çynlakaý howp abanyp biljekdigine ynanmaga esas bar bolsa-da degişlidir.

Islandiýada çagalary goramak hyzmatlary, esasan, maşgalalara goldaw bermäge we hyzmatdaşlyga gönükdirilendir. Mysal üçin, bu maşgalany berkitmek we ene-ata terbiýesini gowulandyrmak üçin edilýän ähli beýleki tagallalar netije bermese, çaganyň ene-atasyndan aýrylmaýandygyny aňladýar.

BMG-niň Çaganyň hukuklary baradaky Konwensiýasyna görä, çaganyň abadançylygy we bähbitleri üçin zerur bolmadyk halatynda, çaga ene-atasyndan aýrylmaly däldir.

Çaga üçin berilýän kömek puly

• Çaga kömek puly - bu salgyt edaralaryndan ene-atalara (ýa-da ýeke/aýrylyşan ene-atalara) özleri bilen ýaşaýan hökmünde hasaba alnan çagalar üçin berilýän kömek puly (pul tölegi).
• Çaga kömek puly girdeji bilen baglanyşyklydyr. Bu, eger aýlygyňyz pes bolsa, has ýokary kömek töleglerini aljakdygyňyzy; has köp pul gazansaňyz, kömek pulunyň möçberiniň az boljakdygyny aňladýar.
• Çagalar üçin berilýän kömek puly ýylda 4 gezek tölenýär, salgyny barlaň

Çaga peýdasy | Skatturinn - skattar og gjöld

• Çaga doglandan ýa-da Islandiýadaky kanuny öýüne (lögheimili) göçüp gelenden soň, olaryň ene-atalary çaga kömek puluny alýança belli bir wagt geçip biler. Siz öz ýurduňyzdaky sosial hyzmatlar edarasy bilen habarlaşyp bilersiňiz.
• Bosgunlar doly möçberi örtmek üçin Sosial Hyzmatlardan goşmaça tölegler üçin ýüz tutup bilerler. Ähli arzalaryň aýratynlykda seredilýändigini we her bir şäher häkimliginiň kömek pullary tölenýän mahalynda berjaý edilmeli öz düzgünleri bardygyny ýadyňyzdan çykarmaň.

Sosial Ätiýaçlandyryş Administrasiýasy (TR) – Çagalara Maliýe Destek

Çaga üçin aliment (meðlag) – bu bile ýaşamadyk wagtynda (meselem, aýrylyşandan ýa-da boşanandan soň) bir ene-atanyň beýlekisine töleýän aýlyk tölegidir. Çaga ene-atasynyň biri bilen ýaşaýan hökmünde bellige alynýar, beýleki ene-ata bolsa töleýär. Bu tölegler kanuny taýdan çaganyňkydyr we olaryň idegi üçin ulanylmalydyr.
Siz Sosial Ätiýaçlandyryş Administrasiýasyndan (Tryggingastofnun ríkisins, TR) tölegleri ýygnap, size geçirmegini haýyş edip bilersiňiz. Çaga üçin aliment üçin ýüz tutanyňyzda, çaganyň dogluş şahadatnamasyny görkezmeli.

Çaganyň pensiýasy (barnalífeyrir) çaganyň ene-atasynyň biri aradan çykan ýa-da garrylyk pensiýasyny, maýyplyk kömek puluny ýa-da dikeldiş pensiýasyny alýan bolsa, TR-den aýlyk tölegdir. Ene-atanyň ýagdaýyny tassyklamak üçin BMG-niň Bosgunlar boýunça agentliginiň (UNHCR) ýa-da Immigrasiýa agentliginiň güwänamasy ýa-da hasabaty tabşyrylmaly.

Ene ýa-da kaka üçin berilýän kömek puly, kanuny taýdan ýaşaýan iki ýa-da ondan köp çagasy bolan ýeke ene-atalara TR tarapyndan berilýän aýlyk tölegdir.

Çagalar bilen baglanyşykly kömek pullary üçin arzalar indi Island.is sahypasynda elýeterlidir

Indi siz çagalar bilen baglanyşykly dürli kömek pullary üçin Island.is arkaly gönüden-göni ýüz tutup bilersiňiz, mysal üçin:

• Çagalaryň pensiýasy

https://island.is/en/application-for-child-pension

• Äri-aýalyny ýitiren halatynda ölüm tölegleri

https://island.is/en/benefit-after-the-death-of-a-partner

• Bilim grantlary

https://island.is/en/parents-contribution-for-education-or-vocational-training

• Çagalara goldaw

https://island.is/en/child-support/request-for-a-ruling-on-child-support

• Hroniki keselli ýa-da maýyp çagalara ideg etmek üçin berilýän kömek puly

https://island.is/en/care-allowance

• Dowamly ýa-da birnäçe maýyplygy bolan çagalar üçin ene-ata kömek puly

https://island.is/en/parental-allowance-with-children-with-chronic-or-severe-illness

• Pensiýa ýa-da kömek puluny alýan we ýeke ýaşaýanlar üçin öý üçin goşmaça töleg

https://island.is/heimilisuppbot

Peýdaly maglumatlar

Umboðsmaður barna (Çagalar boýunça ombudsman) çagalaryň hukuklarynyň we bähbitleriniň berjaý edilmegini üpjün etmek üçin işleýär. Çagalar boýunça ombudsmana islendik adam ýüz tutup biler we çagalaryň özlerinden gelen soraglar hemişe ileri tutulýar.

Tel.: 522-8999

Çagalar üçin telefon liniýasy – mugt: 800-5999

E-poçta: ub@barn.is

Maslahat beriş we seljeriş merkezi (Maslahat beriş we seljeriş merkezi) Maslahat beriş we anyklaýyş merkeziniň wezipesi, durmuşyň soňky döwründe maýyplyga getirip biljek agyr ösüş kemçilikleri bolan çagalaryň anyklaýyş, maslahat beriş we ýaşaýyş hilini gowulandyrýan beýleki serişdeleri almagyny üpjün etmekden ybaratdyr.

Tel: 510-8400

E-poçta: rgr@rgr.is

Landssamtökin Þroskahjálp Throskahjálp maýyp adamlaryň hukuklary boýunça maslahat bermekde, goldaw bermekde we gözegçilik etmekde işjeň bolmaga ünsi jemleýär

Tel: 588-9390

E-poçta: throskahjalp@throskahjalp.is

Barna og fjölskyldustofa (Çagalar we Maşgalalar Milli Agentligi) Agentlik ýurduň ähli ýerlerinde çagalary goramak meseleleri bilen meşgullanýar. Onuň wezipesi islendik wagtda iň gowy bilimlere we tejribelere esaslanýan hyzmatlary bermek we goldamakdyr. Barnahus çagalar merkezi agentligiň bir bölegi bolup, olaryň wezipesi jynsy taýdan zorlanmakda ýa-da kemsitmekde şübhelenilýän çagalaryň işlerini çözmekdir. Çagalary goramak gulluklary şeýle işleri çözmek üçin jogapkärdir we çagalara garşy zorlukly hereketleriň beýleki görnüşlerinde şübhelenilende Barnahusdan hyzmatlary sorap we haýyş edip bilýärler. Barnahus çagalar merkezi çagalar bilen işleýän taraplar üçin jynsy taýdan zorlamak barada bilim berýär.

Tel: 530-2600

E-poçta: bofs@bofs.is

Við og börnin okkar - Çagalarymyz we biz - Islandiýadaky maşgalalar üçin maglumat (Islandiýa we Iňlis dilinde).

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ; Islandiýa saglyk ätiýaçlandyryşy)

• Bosgun hökmünde S services-den Islandiýanyň ýerli raýatlary bilen saglygy goraýyş hyzmatlaryna we ätiýaçlandyryşa deň hukugyňyz bar.
• Size ýaňy halkara goragy ýa-da ynsanperwerlik sebäpli Islandiýada ýaşamak üçin rugsat berlen bolsa, saglyk ätiýaçlandyryşyna girmezden ozal bu ýerde 6 aý ýaşamagyň şertini ýerine ýetirmeli dälsiňiz. (Başgaça aýdylanda, derrew saglyk ätiýaçlandyryşy tölenýär.)
• SÍ lukmançylyk bejergisiniň we belli bir talaplara laýyk gelýän reseptli dermanlaryň bir bölegini töleýär.
• UTL saglyk ätiýaçlandyryş ulgamynda hasaba alynmagyňyz üçin SÍ-a maglumat iberýär.
• Metropoliteniň daşynda ýaşaýan bolsaňyz, lukmançylyk bejergisi üçin her ýyl iki sapar ýa-da birnäçe gezek syýahat etmeli bolsaňyz, syýahat ýa-da ýaşaýyş jaýynyň (galjak ýeri) çykdajylarynyň bir bölegini ýapmak üçin grantlar (pul) üçin ýüz tutup bilersiňiz. Adatdan daşary ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda bu grantlar üçin öňünden (syýahatdan öň) ýüz tutmaly. Has giňişleýin maglumat üçin serediň:

https://island.is/greidsluthatttaka-ferdakostnadur-innanlands

https://island.is/gistinattathjonusta-sjukrahotel

Réttindagátt Sjúkratrygginga Íslands (SÍ-iň “hukuklar penjiresi”)

Rettindagátt onlaýn maglumat portaly bolup, size hukugy bolan ätiýaçlandyryşy görkezýän “sahypalarym” görnüşidir. Şol ýerde lukman we diş lukmanyna ýazylyp, ibermek üçin zerur resminamalary ygtybarly we ygtybarly iberip bilersiňiz. Aşakdakylary tapyp bilersiňiz:

• Adamlaryň saglyk hyzmatlary üçin her aýda belli bir mukdardan köp tölemezligini üpjün edýän SÍ bilelikde töleg ulgamy barada maglumat. Töleg ýagdaýyňyzy Rettindagátt 'sahypalarym' sahypasynda gözden geçirip bilersiňiz.
• SÍ lukmançylyk bejergisi, dermanlar (dermanlar) we beýleki saglygy goraýyş hyzmatlary üçin has köp çykdajy tölemäge hukugyňyz barmy.
• Rettindagátt SÍ barada has giňişleýin maglumat: https://rg.sjukra.is/Account/Login.aspx

Saglyk hyzmatlary

Islandiýanyň saglygy goraýyş hyzmatlary birnäçe böleklere we derejelere bölünýär.

• Healtherli saglyk merkezleri (heilsugæslustöðvar, heilsugæslan). Bular umumy lukmançylyk hyzmatlaryny (lukman hyzmatlary), şepagat uýalaryny (öýdäki şepagat uýalaryny goşmak bilen) we beýleki saglygy goraýyş hyzmatlaryny edýär. Uly bolmadyk betbagtçylyklar we duýdansyz keseller, çaga dogurmak we çagalara we çagalara ideg (sanjymlar) bilen iş salyşýarlar. Keselhanalardan başga-da saglygy goraýyş hyzmatlarynyň iň möhüm bölegi.
• Keselhanalar (spítalar, sjúkrahús) has ýöriteleşdirilen bejergi almaly we şepagat uýalary we lukmanlar tarapyndan ideg edilmeli ýa-da hassalar ýaly düşekleri eýeleýän ýa-da hassahana bölümlerine gatnaýan adamlara hyzmat edýär. Şeýle hem hassahanalarda şikes ýa-da adatdan daşary ýagdaýlary bolan adamlary we çagalar bölümlerini bejerýän gyssagly kömek bölümleri bar.
• Hünärmenleriň hyzmatlary (sérfræðingsþjónusta). Bular esasan aýratyn hünärmenler ýa-da bilelikde işleýän toparlar tarapyndan hususy tejribede berilýär.

Näsaglaryň hukuklary baradaky kanuna laýyklykda, Islandiýa düşünmeýän bolsaňyz, saglyk we lukmançylyk bejergisi we ş.m. hakda size düşündiriş bermek üçin terjimeçiniň (diliňizde gürläp bilýän biri) hukugy bar we başgalar, saglyk merkezinde ýa-da hassahanada lukman bilen belläniňizde terjimeçini soramalysyňyz.

Heilsugæsla (ýerli saglyk merkezleri)

• Islendik saglyk merkezinde hasaba durup bilersiňiz. IDa-da şahsyýet resminamaňyz bilen sebitiňizdäki saglyk merkezine (heilsugæslustöð) gidiň ýa-da https://island.is/skraning-og-breyting-a-heilsugaeslu
• Saglyk merkezi (heilsugæslan) lukmançylyk hyzmatlaryna ilkinji giden ýerdir. Şepagat uýasynyň maslahaty üçin jaň edip bilersiňiz; lukman bilen gürleşmek üçin ilki bilen gepleşik geçirmeli (ýygnak üçin wagt düzmeli). Terjimeçi gerek bolsa (diliňizde gürleýän biri), bellenen wagtyňyz muny aýtmalysyňyz.
• Çagalaryňyz hünärmen bejergisine mätäç bolsa, saglyk merkezine (heilsugæsla) baryp, ilki bilen ýüz tutmak (haýyş) almakdan başlamak möhümdir. Bu hünärmeni görmek üçin çykdajylary azaldar.
• 1700 telefon arkaly maslahatlaşyp bilersiňiz. Saglyk meselesi barada kim bilen gürleşmelidigiňizi ýa-da her dürli maglumat aljakdygyňyzy bilmeýän bolsaňyz, şepagat uýasy bilen gürleşip bilersiňiz. Şeýle hem, zerur bolsa saglyk merkezinde duşuşyk belläp bilerler. Bütin gün 1700 jaň ediň we onlaýn söhbetdeşlik hepdäniň her güni 8: 00-dan 22: 00-a çenli açykdyr.

Psihologlar we fizioterapewtler

Psihologlar we fizioterapewtler, adatça, hususy amallary edýärler.

• Fizioterapewt tarapyndan bejergi almak üçin lukman size ýüz tutma (haýyş; tilvísun) ýazsa, SÍ umumy çykdajylaryň 90% -ini töleýär.
• SÍ hususy psihologa gitmek üçin çykdajylary paýlaşmaýar. Şeýle-de bolsa, maliýe kömegi üçin kärdeşler arkalaşyklaryňyza (stéttarfélag) ýa-da ýerli sosial hyzmatlara (félagsþjónusta) ýüz tutup bilersiňiz. Saglyk merkezleri (heilsugæslan) psihologlara käbir hyzmatlary hödürleýär. Merkezdäki lukmandan ugrukdyrma (haýyş; tilvísun) almaly.

Heilsuvera

• Heilsuvera https://www.heilsuvera.is/ saglyk meseleleri barada maglumatly web sahypasydyr.
• Heilsuweranyň 'Meniň sahypalarym' (mínar síður) bölüminde saglygy goraýyş hyzmatlarynyň işgärleri bilen habarlaşyp bilersiňiz we öz lukmançylyk ýazgylaryňyz, reseptleriňiz we ş.m. hakda maglumat tapyp bilersiňiz.
• Lukman bilen duşuşyklary bellemek, synaglaryň netijelerini bilmek, reseptleriň (dermanlar üçin) täzelenmegini we ş.m. Heilsuvera ulanyp bilersiňiz.
• Mínar síður açmak üçin elektron şahsyýetnama (rafræn skilríki) üçin hasaba alnan bolmaly

Metropoliteniň daşyndaky saglygy goraýyş edaralary

Şäheriň daşyndaky kiçi ýerlerde saglygy goraýyş sebit saglygy goraýyş edaralary tarapyndan üpjün edilýär. Bular

Westurland (Westen Islandiýa)

https://www.hve.is/

Vestfirðir (West Fjords)

http://hvest.is/

Norðurland (Demirgazyk Islandiýa)

https://www.hsn.is/is

Awsturland (Gündogar Islandiýa)

https://www.hsa.is/

Suðurland (Günorta Islandiýa)

https://www.hsu.is/

Suðurnes

https://www.hss.is /

Metropoliteniň daşyndaky dermanhanalar (himikler, dermanhanalar; apótek):

https://info.lifdununa.is/apotek-a-landsbyggdinni/

Metropoliten saglygy goraýyş hyzmaty (Heilsugæsla á höfuðborgarsvæðinu)

• Metropoliten saglygy goraýyş hyzmaty Reýkýawik, Seltjarnarnes, Mosfellsumdæmi, Kópavogur, Garðabær we Hafnarfjörðurda 15 saglyk merkezini işleýär.
• Bu saglyk merkezleri we nirededigini görkezýän karta korty üçin gözleg üçin serediň: https://www.heilsugaeslan.is/heilsugaeslustodvar/

Hünärmen hyzmatlary (Sérfræðiþjónusta)

• Hünärmenler saglygy goraýyş edaralarynda-da, hususy tejribede-de işleýärler. Käbir ýagdaýlarda ýönekeý lukmanyň ýanyna gitmek üçin size ýüzlenme (haýyş; tilvísun) gerek; beýlekilerde (mysal üçin, ginekologlar - aýallary bejerýän hünärmenler) siz olara jaň edip, duşuşyk gurup bilersiňiz.
• Saglyk merkezindäki (heilsugæsla) adaty lukmana däl-de, hünärmene gitmek has köp çykdajy edýär, şonuň üçin saglyk merkezinde başlamak iň gowusydyr.

Diş bejergisi

• SÍ çagalar üçin diş bejergisiniň bahasyny paýlaşýar. Her bir çaga üçin diş lukmanyna her ýyl 3500 ISK tölemeli, ýöne bulardan başga-da çagalaryňyzyň diş bejergisi mugt.
• Dişleriň çüýremeginiň öňüni almak üçin çagalaryňyzy her ýyl diş lukmanyna barlamaly. Çaga diş agyrysyndan zeýrenýänçä garaşmaň.
• SÍ uly ýaşly adamlar (67 ýaşdan uly), maýyplara baha berýänler we Sosial ätiýaçlandyryş administrasiýasy (TR) tarapyndan bejeriş pensiýalaryny alýanlar üçin diş bejergisiniň bahasyny paýlaşýar. Diş bejergisiniň bahasynyň 75% -ini töleýär.
• SÍ ulular üçin (18-66 ýaş aralygy) diş bejergisiniň bahasyna hiç zat tölemeýär. Bu çykdajylary ödemek üçin grant almak üçin kärdeşler arkalaşygyňyza (stettarfélag) ýüz tutup bilersiňiz.
• Bosgun hökmünde kärdeşler arkalaşygyňyzyň (stétarfélag) grantyny almasaňyz, diş bejeriş çykdajylaryňyzyň bir bölegini tölemek üçin sosial hyzmatlara (félagsþjónustan) ýüz tutup bilersiňiz.

Adaty iş wagtyndan daşary lukmançylyk hyzmatlary

• Saglyk merkezleriniň açylýan wagty lukmanyň ýa-da şepagat uýasynyň hyzmatlaryna gyssagly mätäç bolsaňyz, Læknawaktine (sagatdan soňky lukmançylyk hyzmaty) 1700 telefon etmeli.
• Metropoliteniň daşyndaky saglygy goraýyş edaralarynyň ýerli saglyk öýleriniň lukmanlary agşam ýa-da dynç günleri jaňlara jogap bererler, ýöne mümkin bolsa, gündiz görmek ýa-da telefon hyzmatyndan peýdalanmak has gowudyr. Maslahat üçin 1700, sebäbi gündizine desgalar has gowudyr.
• Metropoliten üçin Læknavaktin, Austalewer söwda merkeziniň ikinji gatynda, Haaleitisbraut 68, 108 Reýkýawik, tel. 1700, http://laeknavaktin.is / Dynç günleri 17: 00-22: 00, dynç günleri 9:00 - 22:00 açyk.
• Çaga lukmanlary (çagalar lukmanlary) https://barnalaeknardomus.is/ sahypasynda agşam we dynç günleri hyzmat edýärler. Dynç günlerini iş günleri 8: 00-dan we dynç günleri 10: 30-dan bron edip bilersiňiz. Domus Medica, Urðarhvarf, 203 Kópavogur, tel. 563-1010.
• Adatdan daşary ýagdaýlar (heläkçilikler we duýdansyz agyr kesel) üçin 112 telefon.

Bráðamóttaka (Adatdan daşary ýagdaýlar): Näme etmeli, nirä gitmeli

• Adatdan daşary ýagdaýlarda saglyga, janyna ýa-da emlägine çynlakaý howp abananda, gyssagly kömek liniýasyna 112 jaň ediň. Gyssagly kömek liniýasy barada has giňişleýin maglumat üçin serediň: https://www.112.is/
• Metropoliteniň daşynda ýurduň her künjegindäki sebit hassahanalarynda Awariýa we Adatdan daşary ýagdaýlar (A&E bölümleri, bráðamóttökur) bar. Bularyň nirededigini we gyssagly ýagdaýda nirä gitmelidigini bilmek möhümdir.
• Gyssagly kömek hyzmatlaryndan peýdalanmak, gündiz saglyk merkezinde lukmana gitmekden has köp çykdajy edýär. Şeýle hem, tiz kömek hyzmatlary üçin tölemelidigiňizi ýadyňyzdan çykarmaň. Şol sebäpli A&E hyzmatlaryny diňe hakyky adatdan daşary ýagdaýlarda ulanmak maslahat berilýär.

Bráðamóttaka (Awariýa we adatdan daşary ýagdaý, A&E) Landspítali

• Bráðamóttakan í Fossvogi Fossvogurdaky Landspitali şäherindäki A&E kabul edişligi gije-gündiziň dowamynda 24 sagat, hepdede 7 gün, bütin ýyl açykdyr. Saglyk merkezlerinde ýa-da Læknawaktiniň hyzmatyndan soň garaşyp bilmeýän duýdansyz agyr keselleri ýa-da betbagtçylykly şikesleri bejermek üçin ol ýere gidip bilersiňiz. Telefon: 543-2000.
• Bráðamóttaka barna Çagalar üçin Hringbrautda çagalar hassahanasynyň (Barnaspítala Hringsins) gyssagly kabul edilmegi gije-gündiziň dowamynda 24 sagat açykdyr. Bu 18 ýaşa çenli çagalar we ýaşlar üçin. Tel.: 543-1000. NB şikes ýeten ýagdaýynda çagalar Fosswogyň Landspítali şäherindäki A&E bölümine gitmeli.
• Bráðamóttaka geðsviðs Landspitaliniň Psihiatrik bölüminiň gyssagly kabul edilmegi (akyl bozulmalary üçin) Hringbrautdaky Psihiatrik Bölümiň birinji gatynda. Telefon: 543-4050. Psihiatrik näsazlyklary gyssagly bejermek üçin wagt bellemezden ol ýere gidip bilersiňiz.

Açyk: 12: 00–19: 00 Duşenbe-Juma. we dynç günlerinde we dynç alyş günlerinde 13: 00-17: 00. Bu sagatlaryň daşyndaky adatdan daşary ýagdaýlarda, Fosswogurdaky A&E kabul edişligine (bráðamóttaka) baryp bilersiňiz.

• “Landspítali” -niň beýleki gyssagly kabul ediş bölümleri barada maglumat üçin şu ýere serediň.

Gyssagly kömek liniýasy ( Neyðarlínan ) 112

• Adatdan daşary ýagdaýlarda telefon belgisi 112. Adatdan daşary ýagdaýlarda polisiýa, ýangyn söndürijisi, tiz kömek, gözleg we halas ediş toparlary, raýat goragy, çagalar üçin komitetler we kenarýaka goragçylary bilen habarlaşmak üçin şol bir belgini ulanýarsyňyz.
• Neýðarlin, gyssagly zerur hasaplansa, diliňizde gürleýän terjimeçini bermäge synanyşar. Dogry terjimeçiniň tapylmagy üçin Islandiýada ýa-da Iňlis dilinde haýsy dilde gürleýändigiňizi aýtmaly (mysal üçin, 'tag tala arabísku'; 'Arapça gürleýärin').
• Islandiýanyň SIM kartasy bolan jübi telefonyny ulansaňyz jaň etseňiz, Neýðarlnan öz ýagdaýyňyzy tapyp biler, ýöne binanyň içindäki pol ýa-da otag däl. Salgyňyzy aýtmak we ýaşaýan ýeriňiz barada jikme-jiklik bermek bilen meşgullanmaly.
• Çagalar bilen birlikde her kim 112-e nädip jaň etmelidigini bilmelidir.
• Islandiýadaky adamlar polisiýa bil baglap bilerler. Gerek bolsa polisiýa kömek soramakdan gorkmaga hiç hili sebäp ýok.
• Has giňişleýin maglumat üçin serediň: 112.is

Fireangyn howpsuzlygy

• Tüsse detektorlary ( reykskynjarar ) arzan we olar janyňyzy halas edip biler. Her öýde tüsse detektorlary bolmaly.
• Tüsse detektorlarynda yzygiderli ýanyp duran kiçijik yşyk bar. Muny etmeli: bu batareýanyň güýjüniň bardygyny we detektoryň kadaly işleýändigini görkezýär.
• Tüsse detektoryndaky batareýa güýjüni ýitirende, detektor “çişip” başlar (her minutda gaty, gysga sesler). Diýmek, batareýany çalyşmaly we täzeden gurnamaly.
• 10 ýyla çenli dowam edýän batareýalar bilen tüsse detektorlaryny satyn alyp bilersiňiz.
• Elektrik dükanlarynda, enjam dükanlarynda, Öryggismiðstöðin, Securitas we onlaýn tüsse detektorlaryny satyn alyp bilersiňiz.
• Elektrik peçine ot ýakmak üçin suw ulanmaň. Ot ýorgan ulanyp, oda ýaýratmaly. Aşhanaňyzda diwaryň üstünde ot ýorgan saklamak iň gowusy, ýöne peje gaty ýakyn däl.

Traffol howpsuzlygy

• Kanun boýunça ýolagçy awtoulagynda syýahat edýänleriň hemmesi howpsuzlyk kemerini ýa-da beýleki howpsuzlyk enjamlaryny geýmeli.
• 36 kg-dan (ýa-da boýy 135 sm-den pes) çagalar ýörite howpsuzlyk howpsuzlygy enjamlaryny ulanmalydyrlar we howpsuzlyk kemeri berkidilen awtoulag oturgyjynda ýa-da arkasy bilen awtoulag ýassygynda oturmalydyrlar. Çaganyň ululygyna we agramyna laýyk gelýän howpsuzlyk enjamlaryny ulanýandygyňyza we bäbekler üçin (1 ýaşa çenli) oturgyçlaryň dogry ýoldan çykýandygyna göz ýetiriň.
• Çaga awtoulag oturgyçlarynyň köpüsiniň ömri 10 ýyl, ýöne çaga awtoulag oturgyçlary adatça diňe 5 ýyl dowam edýär. Oturgyjyň öndürilen ýyly oturgyjyň düýbünde ýa-da öndürijiniň web sahypasynda görkezilýär. Ulanylan awtoulag oturgyjy satyn alnan ýa-da karz alnan bolsa, oturgyjyň zaýalanandygyny ýa-da dişlenendigini barlamak möhümdir.
• Boýy 150 sm-den kiçi çagalar işjeňleşdirilen howa ýassygy bilen öňdäki oturgyçda oturyp bilmezler.
• 16 ýaşa ýetmedik çagalar welosiped sürenlerinde howpsuzlyk kaskalaryny ulanmalydyrlar. Kaskalar dogry ölçegde bolmaly we dogry sazlanmaly.
• Uly adamlara howpsuzlyk kaskalaryny hem ulanmak maslahat berilýär. Gymmatly gorag berýär, ulularyň çagalaryna gowy görelde görkezmegi möhümdir.
• Tigir sürýänler gyş wagtynda çyralary we oturdylan tekerleri ulanmalydyrlar.
• Awtoulag eýeleri ýa-da gyş sürmek üçin ýyl tekerlerini ulanmaly ýa-da gyş tekerlerine çalyşmaly.

Islandiýa gyşlary

• Islandiýa demirgazyk giňişlikde ýerleşýär. Bu oňa tomus agşamlaryny açýar, ýöne gyşda uzak wagtlap garaňkylyk berýär. 21-nji dekabrda gyş paslynyň töwereginde gün birnäçe sagatlap gorizontyň üstünde.
• Gyşyň garaňky aýlarynda ýöräniňizde eşikleriňize reflektorlary ( endurskinsmerki ) geýmek möhümdir (bu esasanam çagalara degişlidir). Mundan başga-da, çagalaryň mekdep sumkalarynda bolmagy üçin kiçijik çyralar satyn alyp bilersiňiz, şonuň üçin mekdebe ýa-da mekdebe baranda görünerler.
• Islandiýadaky howa örän çalt üýtgeýär; gyşlar sowuk. Daşarda wagt geçirmek üçin dogry geýinmek we sowuk şemal, ýagyş ýa-da gar üçin taýyn bolmak möhümdir.
• Hatüň şlýapa, pişikler (trikota Ell ellikler), ýyly switer, kapotly şemaldan goraýan daşky kurtka, galyň aýakgaply ýyly aýakgaplar we käwagt buz bölekleri ( mannbroddar, aýakgabyň aşagyndaky pyçaklar) - şular, ýel, ýagyş, gar we buz bilen Islandiýanyň gyş howa şertleri bilen ýüzbe-ýüz bolarsyňyz.
• Gyşda we ýazda ýagty, asuda günlerde köplenç daşarda gowy howa ýaly görünýär, ýöne daşary çykanyňyzda gaty sowukdygyny görýärsiňiz. Kämahal gluggaveður ('penjire howasy') diýilýär we daşky görnüşlere aldanmazlyk möhümdir. Daşary çykmazdan ozal özüňiziň we çagalaryňyzyň hakykatdanam gowy geýnendigine göz ýetiriň.

D witamini

• Islandiýada näçe güneşli gün garaşyp biljekdigimiz sebäpli Saglyk Müdirligi hemmelere planşet görnüşinde ýa-da kod-bagyr ýagyny ( lýsi ) almak bilen D witamini goşundylaryny kabul etmegi maslahat berýär. Omega 3 we akula-bagyr ýagy planşetlerinde öndüriji önümiň beýanynda ýörite agzalmasa, D witamini ýok.
• Lýsi gündelik maslahat berilmegi aşakdaky ýalydyr:

6 aýdan uly bäbekler: 1 çaý çemçesi

6 ýaş we ondan uly çagalar: 1 nahar çemçesi

• D witamini gündelik sarp edilmegi aşakdaky ýalydyr:
  • 0-dan 9 ýaşa çenli: günde 10 μg (400 AE)
  • 10-70 ýyl: günde 15 μg (600 AE)
  • 71 ýaş we ondan uly: günde 20 μg (800 AE)

Howa duýduryşlary (duýduryşlar)

• Öz web sahypasynda https://www.vedur.is/ Islandiýa Meterologiýa Ofisi ( Veðurstofa Íslands ) howa, ýer titremeleri, wulkan atylmagy we göçmek baradaky çaklamalary we duýduryşlary çap edýär. Şeýle hem Demirgazyk çyralarynyň ( aurora borealis ) şöhle saçmagyna garaşylýandygyny görüp bilersiňiz.
• Milli ýollar dolandyryşy ( Vegagerðin ), Islandiýanyň hemme ýerinde ýollaryň ýagdaýy barada maglumat çap etdi. “Vegagerðin” -den bir programma göçürip alyp bilersiňiz, ýurduň başga bir bölegine syýahat etmezden ozal iň täze maglumat üçin http://www.vegagerdin.is/ web sahypasyny açyp bilersiňiz ýa-da 1777 telefonyny açyp bilersiňiz.
• Mekdebe çenli çagalar bagynda (çagalar bagynda) we kiçi mekdeplerde (16 ýaşa çenli) çagalaryň ene-atalary howa duýduryşlaryny üns bilen barlamaly we mekdepleriň habarlaryny yzarlamaly. Met Office sary duýduryş bereninde, çagalaryňyzy mekdebe ýa-da mekdebe ýa-da okuwdan soň alyp barmalydygyňyzy kesgitlemeli. Mekdepden soňky çäreleriň howa sebäpli ýatyrylyp ýa-da ir gutaryp biljekdigini ýadyňyzdan çykarmaň. Gyzyl duýduryş, düýbünden zerur bolmasa hiç kimiň hereket etmeli däldigini aňladýar; adaty mekdepler ýapyk, ýöne möhüm işe gatnaşýan adamlar (gyssagly kömek, polisiýa, ýangyn söndüriji topar we gözleg-halas ediş toparlary) çagalary terk edip, işe gidip biler ýaly, mekdebe çenli we kiçi mekdepler işgärleriň iň pes derejesi bilen açyk bolýar.

Earther titremeleri we wulkan atylmagy

• Islandiýa tektoniki plitalaryň araçäginde ýerleşýär we “gyzgyn nokadyň” üstünde durýar. Netijede ýer titremeler (titremeler) we wulkanyň atylmagy has ýygy duş gelýär.
• Islander titremesiniň köpüsi Islandiýanyň köp ýerinde ýüze çykýar, ýöne köpüsi şeýle bir kiçijik welin, adamlar olary duýmaýarlar. Islandiýadaky binalar ýer titremelerine garşy durmak üçin niýetlenendir we gurlupdyr we has uly ýer titremeleriň köpüsi ilat merkezlerinden uzakda bolup geçýär, şonuň üçin zeper ýetmegine ýa-da şikes ýetmegine sebäp bolýar.
• Nädip jogap bermelidigi barada görkezmeleri şu ýerden tapyp bilersiňiz: https://www.almannavarnir.is/natturuva/jardskjalftar/vidbrogd-vid-jardskjalfta/
• 1902-nji ýyldan bäri Islandiýada 46 wulkan atyldy. Köpleriň henizem ýadyna düşýän iň meşhur atyşlar 2010-njy ýylda Eyjafjallajökullda we 1973-nji ýylda Westmannaýjar adalarynda boldy.
• Met Office , Islandiýada belli wulkanlaryň häzirki ýagdaýyny görkezýän gözleg kartasyny neşir edýär Viðvörunarkort með núverandi ástandi eldstöðvakerfa á landinu , gün-günden täzelenýär. Partlamalar laganyň akmagyna, pomza we külüň düzümindäki toksinler (zäherli himiki maddalar), zäherli gaz, ýyldyrym, buzluk suw joşmalaryna (wulkan buz astynda) we gelgit tolkunlaryna (sunami) sebäp bolup biler. Partlamalar köplenç adam pidalaryna ýa-da emläge zeper ýetirmedi.
• Partlamalar ýüze çykanda adamlary howply ýerlerden çykarmak we ýollary açyk saklamak zerur bolup biler. Bu, raýat goranmak edaralarynyň gyssagly jogap bermegini talap edýär. Şeýle ýagdaýda jogapkärçilikli hereket etmeli we raýat goranmak edaralarynyň görkezmelerine boýun bolmalysyňyz.

Maşgala zorlugy

Zorluk Islandiýada-da, içerde-de, daşynda-da bikanun. Çagalar bar öýdäki ähli zorluk, çagalara garşy zorluk hasaplanýar.

Maşgala zorlugy bilen baglanyşykly maslahat üçin şu aşakdakylar bilen habarlaşyp bilersiňiz:

• Her şäher häkimliginde sosial hyzmatlar ( Félagsþjónustan ).
• Bjarkarhlíð. https://www.bjarkarhlid.is/
• Aýallaryň gaçybatalgasy ( Kvennaathvarf ) https://www.kvennaathvarf.is/

Maşgala birleşmek arkaly halkara goragyny alan bolsaňyz, ýöne zorlukly çemeleşmek sebäpli äriňiz / aýalyňyz bilen aýrylyşan bolsaňyz, immigrasiýa müdirligi ( lendtlendingastofnun , UTL) ýaşamak üçin rugsat almak üçin täze ýüz tutmaga kömek edip biler.

Zorluk portaly 112 www.112.is/ofbeldisgatt112 Islandiýanyň gyssagly kömek liniýasy 112 tarapyndan dolandyrylýan web sahypasydyr, bu ýerde zorlugyň dürli görnüşleri, mysallar we mümkin bolan çözgütler barada köp sanly bilim çeşmesini tapyp bilersiňiz.

Çagalara garşy zorluk

Islandiýada ýaşaýanlaryň hemmesiniň, eger ynanmaga esaslary bar bolsa, çagalary goramak edaralaryna habar bermek borjy bar:

• çagalaryň ösmegi we ösmegi üçin kanagatlanarly şertlerde ýaşaýandyklaryny
• çagalaryň zorluga ýa-da beýleki kemsidiji çemeleşmelere sezewar bolýandyklaryny
• çagalaryň saglygyna we ösüşine çynlakaý howp abanýandygyny.

Şeýle hem, her bir adam, dünýä inmedik çaganyň janyna howp abanýandygyna şübhelenmäge esas bar bolsa, mysal üçin ene spirtli içgileri içýän ýa-da neşe serişdesini ulanýan ýa-da zorlukly çemeleşýän bolsa, çagalary goramak edaralaryna habar bermek borjy bar.

Çagalar we maşgalalar milli gullugynyň (Barna og fjölskyldustofa) baş sahypasynda çagalara kömek komitetleriniň sanawy bar :. https://www.bvs.is/radgjof-og-upplysingar/listi-yfir-barnaverndarnefndir/

Şeýle hem ýerli sosial hyzmat merkezinde ( félagsþjónusta) sosial işgär bilen habarlaşyp bilersiňiz.

Jynsy zorlugyň pidalary üçin gyssagly kabul edişlik ( Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis)

• Neyðarmóttaka fyrir þolendur kynferðisofbeldis Jynsy zorlugyň pidalary üçin gyssagly kabul ediş bölümi, lukmanyň ýüz tutmasyz hemmeler üçin açykdyr.
• Kabul ediş bölümine gitmek isleseňiz, ilki bilen telefon ediň. Bölüm Fosswogurda (Bústaðarvegurdan uzakda) Landspítalinn keselhanasynda. 543-2000 telefon edip, Neýðarmóttaka (Jynsy zorluk bölümi) soraň.
• Lukmançylyk (ginekologiki goşmak bilen) gözden geçirmek we bejermek
• Kazyýet-lukmançylyk barlagy; subutnamalar mümkin kazyýet işi üçin saklanýar (kazyýet işi)
• Hyzmatlar mugt
• Gizlinlik: Adyňyz we beren maglumatlaryňyz haýsydyr bir döwürde köpçülige mälim edilmez
• Wakadan soň (zorlamak ýa-da başga hüjüm) mümkin boldugyça çalt bölüme gelmek möhümdir. Barlamazdan ozal ýuwmaň we jenaýatyň bolan ýerinde zyňmaň, geýim ýa-da başga subutnamalar.

Aýallaryň gaçybatalgasy ( Kvennaathvarfið )

Kvennaathvarfið aýallar üçin gaçybatalga (ygtybarly ýer). Reýkýawikde we Akureýride desgalary bar.

• Aýallar we çagalary üçin zorluk sebäpli öýde ýaşamak indi howpsuz däl bolsa, adatça äriniň / kakasynyň ýa-da başga bir maşgala agzasynyň tarapynda.
• Kvennaathvarfið zorlanan ýa-da satylan (Islandiýa gitmäge we seks işi bilen meşgullanmaga) ýa-da jyns taýdan ekspluatasiýa edilen aýallara-da degişlidir.
• https://www.kvennaathvarf.is/

Gyssagly kömek telefony

Zorlugyň / adam söwdasynyň / zorlamanyň pidalary we olar üçin hereket edýän adamlar 561 1205 (Reýkýawik) ýa-da 561 1206 (Akureyri) telefon we goldaw üçin Kvennaathvarfið bilen habarlaşyp bilerler. Bu hyzmat günde 24 sagat açykdyr.

Bosgunlykda ýaşamak

Fiziki zorluk ýa-da akyl zalymlygy we yzarlamalar sebäpli öýlerinde ýaşamak mümkin bolmadyk ýa-da howply bolanda, aýallar we çagalary Kvennaathvarfið -de mugt galyp bilerler.

Söhbetdeşlikler we maslahatlar

Olaryň adyndan hereket edýän aýallar we beýlekiler, aslynda ol ýerde galmazdan mugt goldaw, maslahat we maglumat almak üçin gaçybatalga gelip bilerler. 561 1205 telefon arkaly duşuşygy (ýygnak; söhbetdeşlik) bron edip bilersiňiz.

Bjarkarhlíð

Bjarkarhlíð zorlugyň pidalary üçin merkezdir. Reýkýawikdäki Bstaðarvegurda.

• Zorlugyň pidalary üçin maslahat (maslahat), goldaw we maglumat
• Utgaşdyrylan hyzmatlar, hemmesi bir ýerde
• Aýry-aýry söhbetdeşlikler
• Hukuk maslahaty
• Jemgyýetçilik maslahaty
• Adam söwdasynyň pidalaryna kömek (kömek)
• Bjarkarhlíð-de ähli hyzmatlar mugt

Bjarkarhlíð-iň telefon belgisi 553-3000

8: 30-16: 30 Duşenbe-anna günleri açyk

Http://bjarkarhlid.is sahypasynda duşuşygy belläp bilersiňiz 

Şeýle hem, e-poçta iberip bilersiňiz bjarkarhlid@bjarkarhlid.is

ÇEKLIST: Bosgun statusy berlenden soň ilkinji ädimler

_ Residenceaşamak üçin ygtyýarnama kartyňyz üçin surat ( dvalarleyfiskort )

• Adatça ukrain däl raýatlar bilen çäklendirilýär
• Suratlar ÚTL ofisinde ýa-da şäheriň daşynda, ýerli etrap häkimliginiň ofisinde ( sýslumaður ) alynýar.
• Residenceaşamak üçin ygtyýarnama kartyňyz taýýar bolanda ÚTL size habar (SMS) iberer we alyp bilersiňiz.

_ Residenceaşamak üçin ygtyýarnamaňyz bar bolsa bank hasaby açyň .

_ Elektron tanamak üçin ýüz tutuň ( rafræn skilríki ). https://www.skilriki.is/ we https://www.audkenni.is/

_ Bosgunlaryň syýahat resminamalaryna ýüz tutuň

• Homeurduňyzdan pasport görkezip bilmeseňiz, syýahat resminamalaryna ýüz tutmaly. Olary elektroniki şahsyýetnama ( rafræn skilríki ) ýaly zatlar üçin ýüz tutmaly pasport ýaly beýleki şahsy şahsyýet resminamalary ýaly ulanyp bolýar.

_ Icaşaýan ýeriňize görä sosial hyzmatlar bilen habarlaşyň, şol ýerde maliýe kömegi we sosial hyzmatlar üçin ýüz tutup bilersiňiz .

• Authoritieserli häkimiýetler (häkimlikler) we olaryň ofisleri barada maglumaty şu ýerden tapyp bilersiňiz: https://www.samband.is/sveitarfelog .

_ Kärende we mebel we enjamlary satyn almakda kömek üçin sosial hyzmatlara (félagsþjónusta) ýüz tutup bilersiňiz

• Kärende jaýyna goýum tölemek üçin karz (leiguhúsnæði; kwartira, kwartira)
• Esasy mebel we öý enjamlary üçin mebel granty
• Housingörite ýaşaýyş jaý peýdasy: Jaýyň kireýine berilmegine kömek etmek üçin goşmaça aýlyk tölegler, adaty ýaşaýyş jaý ýeňilliklerinden başga-da
• Birinji aýyň çykdajylaryny ýapmak üçin grant, sebäbi ýaşaýyş jaý peýdasy soň tölenýär
• Salgyt gullugy çaga doly kömek puluny töläp başlaýança sizi goldamak üçin doly çaga peýdasyna barabar grant
• Çagalar üçin mekdebe çenli töleg, mekdep nahary, mekdepden soňky çäreler, tomus lagerleri ýa-da dynç alyş çäreleri ýaly çykdajylary ýapmak üçin aýratyn kömek bar.
• NB ähli anketalara aýratyn baha berilýär we kömek almak üçin kesgitlenen ähli şertleri ýerine ýetirmeli.

_ Zähmet müdirliginde geňeşçi bilen duşuşygy belläp bilersiňiz (Vinnumálastofnun, VMST)

• Iş tapmak we işjeň bolmagyň beýleki ýollary bilen kömek almak
• Islandiýada bir ders (sapak) üçin hasaba durmak we Islandiýa jemgyýeti barada öwrenmek
• Iş (okuw) hakda iş bilen bilelikde maslahat alyň
• NB Iş merkezi, Duşenbe gününden Penşenbe günleri 13.00-dan 15.00-a çenli açyk.

ÇEKLIST: liveaşamak üçin ýer tapmak

Bosgun statusy alnandan soň, halkara goragy üçin ýüz tutan adamlar üçin diňe iki hepde köp wagtlap ýaşaýyş jaýynda (ýerde) ýaşap bilersiňiz. Şonuň üçin ýaşamak üçin bir ýer gözlemek möhümdir.

_ Housingaşaýyş jaý ýeňillikleri üçin ýüz tutuň

• https://hms.is/husnaedisbaetur

_ Kärende we mebel we enjamlary satyn almakda kömek üçin sosial hyzmatlara ( félagsþjónusta ) ýüz tutuň

• Kärende jaýyna goýum tölemek üçin karz (leiguhúsnæði; kwartira, kwartira)
• Esasy mebel we öý enjamlary üçin mebel granty.
• Housingörite ýaşaýyş jaý kömegi Jaýyň kärendesine kömek etmek üçin niýetlenen ýaşaýyş jaý peýdasynyň üstündäki aýlyk tölegler.
• Birinji aýyň çykdajylaryny ýapmak üçin grant (sebäbi ýaşaýyş jaý peýdasy retrospektiv ýagdaýda tölenýär).

_ Sosial işgäriň üsti bilen ýüz tutup bilersiňiz

• Hökmany mekdebi ýa-da ýokary synpy gutarmadyk adamlar üçin okuw grantlary.
• Keselhanalaryň ýokanç keseller bölümlerinde ilkinji lukmançylyk barlagynyň bahasyny bölekleýin tölemek.
• Diş bejergisi üçin grantlar
• Sosial işgärleriň, psihiatrlaryň ýa-da psihologlaryň hünärmen kömegi.

NB ähli anketalara aýratyn baha berilýär we kömek almak üçin kesgitlenen ähli şertleri ýerine ýetirmeli.

ÇEKLIST: Çagalaryňyz üçin

_ Şäher häkimligiňiziň onlaýn ulgamynda hasaba alyň

• Çagalaryňyzy mekdebe, mekdep naharyna, mekdepden soňky çärelere we ş.m. hasaba almak üçin häkimligiňiziň onlaýn ulgamynda, Rafran Reýkýawik, Mitt Reýkjanes ýa-da Mínar síður ýaly Hafnarfjörður web sahypasynda hasaba alynmaly.

_ Çagalaryňyza kömek üçin sosial işgäriň üsti bilen ýüz tutuň

• Salgyt gullugynyň çagalara doly kömek puluny töläp başlajak wagtyna çenli çaganyň doly peýdasyna barabar grant.
• Çagalar üçin ýörite kömek, mekdebe çenli çagalar üçin tölegler, mekdepden soňky çäreler, tomus lagerleri ýa-da dynç alyş çäreleri.

_ Singleeke-täk ene-atalara maddy goldaw üçin Sosial ätiýaçlandyryş administrasiýasyna (TR; Tryggingastofnun) ýüz tutuň

• Çaga goldawy barada maglumat (iňlis dilinde): https://island.is/en/child-support
• Çaga goldaw bermek üçin TR-den haýyş island.is: https://island.is/beidni-um-tr-milligangi-medlag
• Parenteke-täk ene-atanyň kömek pullary: https://island.is/en/single-parent-allowances