څنګه ماشومانو سره د صدمې سره مقابله کې مرسته وکړو

• ماشوم ته غوږ ونیسئ. ماشوم ته اجازه ورکړئ چې د خپلو تجربو، فکرونو او احساساتو په اړه خبرې وکړي، حتی هغه چې ستونزمنې وي.
• د خوړو، خوب او داسې نورو لپاره ځینې ورځني معمولات او ټاکلي وختونه جوړ کړئ.
• له ماشوم سره لوبې وکړئ. ډېری ماشومان د لوبو له لارې دردونکې تجربې پروسس کوي.
• صبر وکړه. ماشومان ممکن د ورته شی په اړه بیا بیا خبرې کولو ته اړتیا ولري.
• که تاسو ومومئ چې شیان ډیر ستونزمن کیږي یا صدمې خرابیږي، نو د ټولنیز کارمند، د ښوونځي ښوونکي، د ښوونځي نرس یا روغتیایی مرکز سره اړیکه ونیسئ.

والدین او پالونکي د ماشوم په ژوند کې تر ټولو مهم خلک دي، په ځانګړې توګه کله چې ماشومان د صدماتو تجربو د پروسس کولو لپاره مرستې ته اړتیا لري. یوځل چې تاسو پوه شئ چې صدماتو تجربې څنګه په ماشومانو اغیزه کوي، د دوی احساسات او چلند پوهیدل اسانه دي او د دوی سره مرسته کول اسانه دي.

دماغ د فشار هورمونونو په تولید سره د ځورونکو تجربو په وړاندې غبرګون ښیې، کوم چې بدن د هوښیارۍ حالت ته اړوي. دا موږ سره مرسته کوي چې ژر فکر وکړو او ژر حرکت وکړو، نو موږ کولی شو د ژوند ګواښونکي حالتونو څخه ژوندي پاتې شو.
که چیرې یوه تجربه ډیره شدیده او اوږدمهاله وي، دماغ، او ځینې وختونه بدن، د هوښیارۍ په حالت کې پاتې کیږي، حتی کله چې د ژوند ګواښونکي حالت پای ته ورسیږي.

والدین هم کولی شي د صدماتو پیښې تجربه کړي چې کولی شي د دوی هوساینې باندې منفي اغیزه وکړي. د صدماتو نښې نښانې د والدینو څخه د دوی ماشومانو ته لیږدول کیدی شي او کولی شي په ماشومانو اغیزه وکړي حتی که دوی په مستقیم ډول د ځورونکي حالت تجربه نه وي کړې. دا مهمه ده چې مرسته وغواړئ او
د خپلو تجربو په اړه له چا سره خبرې وکړئ.

ډیری والدین ماشومان د لویانو د دردناکو تجربو او سختو احساساتو په اړه د خبرو اترو څخه منع کوي. په دې کولو سره، والدین باور لري چې دوی د خپلو ماشومانو ساتنه کوي. په هرصورت، ماشومان د لویانو په پرتله ډیر څه احساس کوي، په ځانګړې توګه کله چې یو څه غلط وي. دوی لیواله او اندیښمن کیږي کله چې یو څه له دوی څخه پټ ساتل کیږي.
له همدې امله، غوره ده چې له ماشومانو سره د خپلو او د هغوی د تجربو او احساساتو په اړه وغږیږئ، د ماشوم د عمر او پوهې کچې پراساس په احتیاط سره خپلې خبرې غوره کړئ ترڅو ډاډ ترلاسه شي چې وضاحت مناسب او ملاتړ کوونکی دی.

ټروما د غیر معمولي پیښو په وړاندې یو عادي غبرګون دی:

• د مور او پلار یا د کورنۍ د نږدې غړي ورکېدل، مړینه یا ټپي کېدل
• فزیکي ټپ
• د جګړې تجربه
• د تاوتریخوالي یا ګواښونو شاهدي ورکول
• له خپل کور او هیواد څخه تیښته
• له خپلې کورنۍ څخه اوږده غیر حاضري
• فزیکي ناوړه ګټه اخیستنه
• کورنی تاوتریخوالی
• جنسي تېری

ماشومان د صدمې په وړاندې په مختلفو لارو غبرګون ښيي. عام غبرګونونه عبارت دي له:

• د تمرکز کولو او نوي شیانو زده کولو کې ستونزه
• غوسه، خپګان، د مزاج بدلون
• فزیکي شکایتونه لکه د معدې درد، سر درد، سرخوږی، خواګرځیدنه
• غم او انزوا
• اندېښنه او وېره
• بې خونده یا مبالغه شوې لوبه
• بې آرامه او بې ثباته
• ډېر ژړل، ډېر چیغې وهل
• د خپلو والدینو سره نښلول
• د شپې له خوبه پاڅېدل یا ویښېدل مشکل وي
• تکراري خوبونه
• د تیاره څخه ویره
• د لوړ غږونو ویره
• د یوازیتوب څخه ویره