Jinsi ya kusaidia watoto kukabiliana na kiwewe

• Msikilize mtoto. Mruhusu mtoto azungumze kuhusu uzoefu wake, mawazo na hisia zake, hata zile ngumu.
• Tengeneza utaratibu wa kila siku na nyakati maalum za milo, wakati wa kulala na kadhalika.
• Cheza na mtoto. Watoto wengi hupitia uzoefu wa kuhuzunisha kupitia mchezo.
• Kuwa mvumilivu. Watoto wanaweza kuhitaji kuzungumza kuhusu jambo lile lile tena na tena.
• Wasiliana na mfanyakazi wa kijamii, mwalimu wa shule, muuguzi wa shule au kituo cha afya, ikiwa unaona kwamba mambo yanazidi kuwa magumu au majeraha yanazidi kuwa mabaya.

Wazazi na walezi ndio watu muhimu zaidi katika maisha ya mtoto, hasa wakati watoto wanahitaji msaada wa kushughulikia matukio ya kiwewe. Ukishajua jinsi matukio ya kiwewe yanavyowaathiri watoto, ni rahisi kuelewa hisia na tabia zao na ni rahisi kuwasaidia.

Ubongo huitikia matukio ya kuhuzunisha kwa kutoa homoni za msongo wa mawazo, ambazo huweka mwili katika hali ya tahadhari. Hii inatusaidia kufikiria haraka na kusonga mbele haraka, ili tuweze kustahimili hali zinazohatarisha maisha.
Ikiwa tukio ni kali sana na la kudumu, ubongo, na wakati mwingine mwili, hubaki katika hali ya tahadhari, hata wakati hali inayohatarisha maisha itakapokwisha.

Wazazi wanaweza pia kupata matukio ya kiwewe ambayo yanaweza kuathiri vibaya ustawi wao. Dalili za kiwewe zinaweza kupitishwa kutoka kwa wazazi hadi kwa watoto wao na zinaweza kuwaathiri watoto hata kama hawajapitia moja kwa moja hali hiyo ya kusikitisha. Ni muhimu kutafuta msaada na
Zungumza na mtu kuhusu uzoefu wako.

Wazazi wengi huwatenga watoto kutoka kwa mazungumzo ya watu wazima kuhusu uzoefu wa kuhuzunisha na hisia ngumu. Kwa kufanya hivyo, wazazi wanaamini wanawalinda watoto wao. Hata hivyo, watoto wanahisi zaidi ya watu wazima wanavyojua, hasa wakati kuna jambo lisilofaa. Wanakuwa na udadisi na wasiwasi wakati jambo fulani linafichwa kutoka kwao.
Kwa hivyo, ni vyema kuzungumza na watoto kuhusu uzoefu na hisia zako na zao, ukichagua maneno yako kwa uangalifu kulingana na umri wa mtoto na kiwango cha uelewa ili kuhakikisha maelezo yanafaa na yanaunga mkono.

Kiwewe ni mmenyuko wa kawaida kwa matukio yasiyo ya kawaida:

• Kutoweka, kifo au jeraha la mzazi au mtu wa karibu wa familia
• Jeraha la kimwili
• Kupitia vita
• Kushuhudia vurugu au vitisho
• Kukimbia kutoka nyumbani na nchi yako
• Kutokuwepo kwa muda mrefu na familia yako
• Unyanyasaji wa kimwili
• Vurugu za nyumbani
• Unyanyasaji wa kingono

Watoto huitikia kwa njia mbalimbali kiwewe. Athari za kawaida ni pamoja na:

• Ugumu wa kuzingatia na kujifunza mambo mapya
• Hasira, kuwashwa, mabadiliko ya hisia
• Malalamiko ya kimwili kama vile maumivu ya tumbo, maumivu ya kichwa, kizunguzungu, na kichefuchefu
• Huzuni na kutengwa
• Wasiwasi na hofu
• Mchezo wa kuchosha au uliozidishwa
• Kutotulia na kuyumbayumba
• Kulia sana, kupiga kelele sana
• Kushikamana na wazazi wao
• Ugumu wa kulala au kuamka usiku
• Ndoto mbaya zinazojirudia
• Hofu ya giza
• Hofu ya kelele kubwa
• Hofu ya kuwa peke yako